การอ่านออกเสียงเป็นศิลปะอย่างหนึ่งที่แสดงถึงความสามารถของผู้อ่านในการอ่านออกเสียงได้อย่างถูกต้อง ชัดเจน และถ่ายทอดอารมณ์ได้อย่างสอดคล้องกับเนื้อหาในบทอ่าน การออกเสียงอาจแบ่งตามลักษณะคำประพันธ์ที่นำมาอ่านได้ 2 ประเภท ดังนี้

ร้อยแก้ว หมายถึง ข้อความที่เรียบเรียงอย่างสละสลวย ถูกต้องตามหลักภาษาแต่ไม่กำหนดข้อบังคับตามฉันทลักษณ์
ร้อยกรอง หมายถึง ถ้อย และคำที่มีลักษณะบังคับในการแต่งซึ่งทำให้เกิดความไพเราะจากเสียงสัมผัส จังหวะ และเสียงหนักเบาตามฉันทลักษณ์ที่กำหนด เช่น กลอน กาพย์ โคลง ร่าย ฉันท์
การอ่านออกเสียงร้อยแก้วและร้อยกรองมีแนวทางการอ่านที่แตกต่างกันตามลักษณะของคำประพันธ์นักเรียนจึงควรศึกษาและฝึกฝนให้เกิดความชำนาญ

การอ่านออกเสียงร้อยแก้วที่นำมาเป็นตัวอย่างการอ่านนี้  เป็นร้อยแก้วที่มีลักษณะบรรยายเนื้อความหรือเหตุการณ์ ซึ่งมีแนวทางการอ่านทางนี้
1. ศึกษาเนื้อเรื่องที่ปรากฏในบทอ่าน โดยสรุปใจความสำคัญว่าเกี่ยวข้องกับสิ่งใด หรือเป็นเหตุการณ์ใด จากนั้นพิจารณารายละเอียดของเรื่องประกอบเพื่อเพิ่มความเข้าใจเนื้อเรื่องให้ชัดเจนยิ่งขึ้น
2. พิจารณาคำที่อ่านยาก คำทับศัพท์ หรือคำศัพท์เฉพาะว่ามีการสะกดคำอย่างไร ออกเสียงอย่างไรจึงจะถูกต้องโดยอาจตรวจสอบกับพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน นอกจากนี้ สังเกตถ้อยคำและข้อความที่เป็นใจความสำคัญหรือควรเน้นเสียงเพื่อนำมาอ่านออกเสียง
3. ฝึกอ่านออกเสียงเพื่อให้เกิดความคุ้นเคยกับบทอ่าน เว้นจังหวะการอ่านให้น่าฟัง เพื่อให้ผู้ฟังเข้าใจเนื้อหาได้ถูกต้อง นอกจากนี้ควรทอดเสียงหรือเน้นเสียงคำและข้อความที่สำคัญ

ข้อสังเกตตัวอย่างบทอ่านที่ได้นำเสนอพบว่า บทอ่านแรกใช้ถ้อยคำที่อ่านง่าย ภาษาไม่เป็นทางการ ไม่มีศัพท์เฉพาะ เนื้อหาแสดงถึงความรักของผู้เขียนที่มีต่อแม่ ส่วนบทอ่านที่สองเป็นร้อยแก้วจากวรรณคดีเรื่องสามก๊ก ซึ่งมีสำนวนภาษาแบบโบราณ เนื้อหาบรรยายเกี่ยวกับการทำสงคราม ดังนั้นการถ่ายทอดน้ำเสียงระหว่างบทอ่านทั้งสองจึงต่างกัน นักเรียนจึงต้องศึกษาและพิจารณาถ้อยคำอย่างละเอียด และฝึกอ่านให้เกิดความชำนาญ