4.ประเด็นท้าทาย

        ข้าพเจ้าได้เสนอประเด็นท้าทาย เรื่อง “การสร้างบทเรียน ด้วยโปรแกรม Microsoft Powerpoint เรื่อง ระบอบการเมืองการปกครองในโลกปัจจุบัน รายวิชา  ส23101 สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม เพื่อยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ปีการศึกษา 2568 โรงเรียนงำเมืองวิทยาคม อ.ดอกคำใต้ จ.พะเยา”

สภาพปัญหาการจัดการเรียนรู้และคุณภาพการเรียนรู้ของผู้เรียน

ปัจจุบันเทคโนโลยีสารสนเทศ มีบทบาทต่อการศึกษาอย่างมาก โดยเฉพาะเทคโนโลยีทางด้านคอมพิวเตอร์และการสื่อสารโทรคมนาคม มีบทบาทที่สำคัญต่อการพัฒนาการศึกษา เทคโนโลยีที่เข้ามามีส่วนช่วยในเรื่องการเรียนรู้ ปัจจุบันมีเครื่องมือเครื่องใช้ที่ช่วยสนับสนุนการเรียนรู้หลายอย่าง เช่น คอมพิวเตอร์ช่วยสอน (CAI) ระบบมัลติมีเดีย (Multimedia) ระบบวีดิโอออนดีมานด์ (Video on Demand) วีดิโอเทเลคอนเฟอเรนซ์ (Video Teleconference) และอินเตอร์เน็ต (Internet) เป็นต้น ระบบเหล่านี้เป็นระบบสนับสนุนการรับรู้ข่าวสาร และการค้นหาข้อมูลข่าวสารเพื่อการเรียนรู้ ส่วนเทคโนโลยีที่เข้ามาช่วยให้การสื่อสารระหว่างบุคคล จำเป็นต้องสื่อสารระหว่างผู้สอนกับผู้เรียน ผู้เรียนกับผู้เรียน เป็นต้น ซึ่งจะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในกระบวนการเรียนการสอน และการดำเนินงานในหลายด้านโดยอาศัยเทคโนโลยีการสื่อสาร ระหว่างบุคคล เช่น การใช้โทรศัพท์ โทรสาร เทเลคอนเฟอเรนส์ และไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์ เป็นต้น (จีรวัฒน์, 2553)

โดยพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ.2542 และแก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 3) พ.ศ.2553 เป็นกฎหมายแม่บทในการปฏิรูปการศึกษา ได้บัญญัติไว้ว่า “ผู้เรียนมีสิทธิได้รับการพัฒนาขีดความสามารถในการใช้เทคโนโลยีเพื่อการศึกษาในโอกาสแรกที่ทำได้ เพื่อให้มีความรู้ และทักษะเพียงพอ ที่จะใช้เทคโนโลยีเพื่อการศึกษา ในการแสวงหาความรู้ด้วยตนเองได้อย่างตลอดชีวิต” (สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ, 2553) ในหมวด 9 มาตรา 66   ได้กล่าวถึงเทคโนโลยีการศึกษา ซึ่งถือว่าเป็นสิ่งที่สำคัญในการเรียนการสอนตามแนวทางการปฏิรูปการศึกษา โดยระบุไว้อย่างชัดเจนในเรื่อง การจัดสรร ส่งเสริม สนับสนุนและพัฒนาเทคโนโลยีการศึกษา เห็นได้จากการเล็งเห็นถึงความสำคัญของเทคโนโลยีต่อผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรู้ โดยเฉพาะการเปลี่ยนแปลงกระบวนการเรียนการสอน ให้เป็นแบบเน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ เพื่อให้ทันต่อความเจริญทางสังคม ครูผู้สอนจะต้องจัดให้มีสื่อการเรียนการสอนและสื่อ ที่เข้ามามีบทบาทต่อสังคมปัจจุบัน คือ คอมพิวเตอร์ เป็นสื่อการสอนเป็นเทคโนโลยีระดับสูง ที่ได้มีการนำโปรแกรมบทเรียน หรือคอร์สแวร์ ซึ่งเป็นระบบสื่อการเรียนการสอนที่ครอบคลุมเนื้อหาและกิจกรรม หรือวิธีเรียนที่จัดเตรียมไว้ล่วงหน้า มีทั้งสื่อที่เป็นภาพ เสียง ตัวอักษร หรือ สื่อประสมมัลติมีเดีย (Multimedia)   มีปฏิสัมพันธ์หรือโต้ตอบกับผู้เรียนได้ทันที สะดวกในการแก้ไขข้อผิดพลาดของการเรียนในแต่ละครั้ง นอกจากนั้นยังสามารถใช้คอมพิวเตอร์  ในการติดต่อสื่อสารระหว่างผู้เรียนด้วยกันเอง และหรือกับผู้สอนด้วยเครื่องคอมพิวเตอร์ผ่านทางเครือข่าย สามารถบันทึกผลการเรียนเก็บไว้ และเปรียบเทียบกับเกณฑ์มาตรฐานได้ (ไชยยศ, การออกแบบและพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอร์และบทเรียนเครือข่าย, 2546) ดังนั้นครูผู้สอนจึงจำเป็นต้องมีการปรับเปลี่ยน ปรับปรุงวิธีสอนให้ผู้เรียนสามารถเรียนรู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น

โปรแกรม Microsoft Powerpoint เป็นโปรแกรมหนึ่งซึ่งสามารถนำมาพัฒนาสื่อการสอนทางคอมพิวเตอร์ซึ่งจะช่วยพัฒนาการสอนทำให้ผู้เรียนบรรลุจุดประสงค์ที่ตั้งไว้อย่างมีประสิทธิภาพ เพราะโปรแกรม Microsoft Powerpoint เป็นโปรแกรมที่มีลักษณะที่เด่นหลายประการคือสามารถที่จะใช้กับเครื่องคอมพิวเตอร์ได้อย่างสะดวก เพราะโปรแกรมชุดที่ใช้สำหรับนำเสนอผลงานนำข้อมูลทางตัวเลขและตัวอักษรในรูปแบบกราฟและสไลด์ซึ่งเป็นที่นิยมมาก ตัวโปรแกรมมีสมรรถภาพสูงเทียบได้กับโปรแกรมสร้างสื่อการสอนอื่น ๆ ดังนั้นจึงได้มีการพัฒนาระบบโปรแกรมนี้ สร้างสื่อการสอนสำหรับผู้ที่ไม่มีความรู้ด้านการเขียนโปรแกรมแต่มีความรู้ในเนื้อหาวิชาและมีประสบการณ์ในการเรียนการสอน ให้สามารถสร้างสื่อการเรียนการสอนได้อย่างง่ายๆ ซึ่งสามารถพัฒนาให้เกิดประโยชน์ในแง่ที่เป็นบทเรียนที่ดีทั้งในด้านเนื้อหาและวิธีการสอน นับว่าเป็นการลดเวลาในการผลิตและการพัฒนาบทเรียน

โปรแกรม Microsoft Powerpoint เป็นซอฟแวร์มาตรฐานที่ใช้สำหรับการนำเสนอผ่านเครื่องฉาย จอโทรทัศน์ จอคอมพิวเตอร์ นอกจากนั้นยังสามารถแสดงสไลน์จากคอมพิวเตอร์ และทำการเพิ่มเทคนิคพิเศษต่าง ๆ ในการแสดงสไลน์ได้ หรืออาจต่อเข้ากับเครื่องฉายเพื่อให้ปรากฏภาพบนจอขนาดใหญ่ได้ ซึ่งการนำเสนอในลักษณะนี้ถือว่าเป็นการนำเสนอที่นิยมที่สุดและความสามารถของโปรแกรม Microsoft Powerpoint ในการสร้างและควบคุมการนำเสนอแบบอิเล็กทรอนิกส์นั้น จะทำให้การแสดงสไลน์ดูเป็นงานศิลปะที่งดงาม มีเครื่องมือพิเศษซึ่งเหมาะที่จะนำมาใช้พัฒนาสื่อการสอนอย่างยิ่ง

นอกจากนั้นหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 เป็นหลักสูตรที่มีมาตรฐาน การเรียนรู้ สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน และคุณลักษณะอันพึงประสงค์เป็นเป้าหมายสำคัญสาหรับพัฒนาเด็กและเยาวชน ได้กำหนดสาระการเรียนรู้ ประกอบด้วย องค์ความรู้ ทักษะหรือกระบวนการเรียนรู้ และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ ซึ่งกำหนดให้ผู้เรียนทุกคนในระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานจำเป็นต้องเรียนรู้ โดยแบ่งเป็น 8 กลุ่มสาระการเรียนรู้ มุ่งพัฒนาผู้เรียนให้มีคุณภาพตามมาตรฐานการเรียนรู้ ซึ่งการพัฒนาผู้เรียนให้บรรลุมาตรฐานการเรียนรู้ที่กำหนดนั้น จะช่วยให้ผู้เรียนเกิดสมรรถนะสำคัญ 5 ประการคือ ความสามารถในการสื่อสาร ความสามารถในการคิด ความสามารถในการแก้ปัญหา ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิตและความสามารถในการใช้เทคโนโลยี กลุ่มสาระสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม แบ่งเนื้อหาจำนวน 5 สาระ ได้แก่ 1. ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม 2. หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรมและการดำเนินชีวิต 3. เศรษฐศาสตร์ 4. ประวัติศาสตร์ 5. ภูมิศาสตร์ (สานักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา, 2552)

จากการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนวิชาสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ในระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โรงเรียนงำเมืองวิทยาคม ได้พบปัญหา มาตรฐานตัวชี้วัดในกลุ่มสาระมีจำนวนมากทำให้เนื้อหาในวิชามีมากตามไปด้วย  หากการสอนของครูยังเน้นการบรรยาย จะทำให้นักเรียนเกิดความเบื่อหน่ายความสนใจในการเรียนน้อยลง ส่งผลให้ผลการเรียนไม่เป็นไปตามค่าเป้าหมายที่ตั้งไว้ ดังนั้นเพื่อเป็นการแก้ปัญหาดังกล่าว  ครูผู้สอนจึงได้วางแนวทางในการพัฒนาสื่อบทเรียนสาระหน้าที่พลเมืองฯ  เรื่อง ระบอบการเมืองการปกครองในโลกปัจจุบัน โดยใช้โปรแกรม Microsoft Powerpoint เพื่อให้นักเรียนเกิดความสนใจและพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนให้สูงขึ้น

วัตถุประสงค์การวิจัย

        1. สร้างบทเรียน ด้วยโปรแกรม Microsoft Powerpoint เรื่อง ระบอบการเมืองการปกครองในโลกปัจจุบัน รายวิชา ส23101 สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม สาระศาสนาฯ  ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3

       2. การยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 สาระหน้าที่พลเมือง ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 เรื่อง ระบอบการเมืองการปกครองในโลกปัจจุบัน ด้วยบทเรียนโปรแกรม Microsoft Powerpoint

ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ

      1. ครูมีบทเรียนที่สร้างด้วยโปรแกรม Microsoft Powerpoint เรื่อง ระบอบการเมืองการปกครองในโลกปัจจุบัน รายวิชา ส23101 สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม สาระศาสนาฯ ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 

2. นักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรายวิชาสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม สาระ หน้าที่พลเมืองฯ หัวข้อ ระบอบการเมืองการปกครองในโลกปัจจุบัน ผ่านเกณฑ์การประเมิน ร้อยละ 50

ประชากรที่ใช้ในการศึกษา

       นักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3  โรงเรียนงำเมืองวิทยาคม  ปีการศึกษา 2568  จำนวน 30 คน

เครื่องมือที่ใช้

       บทเรียน เรื่อง ระบอบการเมืองการปกครองในโลกปัจจุบัน ที่สร้างด้วยโปรแกรม Microsoft Powerpoint

 ผลลัพธ์การพัฒนาที่คาดหวัง

           3.1 เชิงปริมาณ

1. ครูมีสื่อบทเรียน เรื่อง ระบอบการเมืองการปกครองในโลกปัจจุบัน ที่สร้างด้วยโปรแกรม Microsoft Powerpoint เป็นสื่อประกอบการเรียนการสอน จำนวน 1 ชิ้น

2. นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนที่สูงขึ้น ร้อยละ 50

           3.2 เชิงคุณภาพ

                1. ครูนำสื่อบทเรียน เรื่อง ระบอบการเมืองการปกครองในโลกปัจจุบัน ไปใช้ในการจัดการเรียนการสอน

     2. นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรายวิชาสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม สาระหน้าที่พลเมือง หัวข้อ ระบอบ    การเมืองการปกครองในโลกปัจจุบัน สูงขึ้น

วิธีการดำเนินการให้บรรลุผล

1. ศึกษาการใช้โปรแกรม Microsoft Powerpoint ในการสร้างบทเรียน

   2. ศึกษาเนื้อหาวิชาเพื่อวางแผนในการสร้างบทเรียนโดยใช้โปรแกรม Microsoft Powerpoint

3. สร้างบทเรียน รายวิชาสังคมศึกษาฯ สาระหน้าที่พลเมืองฯ เรื่อง ระบอบการเมืองการปกครองในโลกปัจจุบัน โดยใช้โปรแกรม Microsoft Powerpoint

   4. นำบทเรียนที่สร้างโดยใช้โปรแกรม Microsoft Powerpoint มาใช้ในการจัดการเรียนการสอน รายวิชา ส23101 สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม

5. สรุปผลการดำเนินงาน

ผลการดำเนินงาน

ผลการทำแบบทดสอบก่อนเรียน-หลังเรียน เรื่อง ระบอบการเมืองการปกครองในโลกปัจจุบัน  โดยใช้โปรแกรม Kahoot

นักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3/1 ที่ทำแบบทดสอบก่อนเรียน-หลังเรียน ด้วยโปรแกรม Kahoot เรื่อง ระบอบการเมืองการปกครองในโลกปัจจุบัน จำนวน 15 คน  มีนักเรียน 14 คน ที่มีคะแนนพัฒนาการขึ้น คิดเป็นร้อยละ 93.33

นักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3/2 ที่ทำแบบทดสอบก่อนเรียน-หลังเรียน ด้วยโปรแกรม Kahoot เรื่อง ระบอบการเมืองการปกครองในโลกปัจจุบัน จำนวน 15 คน  นักเรียนทั้ง 15 คน  มีคะแนนพัฒนาการขึ้น คิดเป็นร้อยละ 100

ผลการทำแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ เรื่อง ระบอบการเมืองการปกครองในโลกปัจจุบัน

นักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่  3/1 ทำแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ เรื่อง ระบอบการเมืองการปกครอง  ในโลกปัจจุบัน  จำนวน 15 คน  สอบผ่าน 60% จำนวน 13 คน คิดเป็นร้อยละ 86.67  สอบไม่ผ่านจำนวน 2 คน  คิดเป็นร้อยละ 13.33

นักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่  3/2 ทำแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ เรื่อง ระบอบการเมืองการปกครอง ในโลกปัจจุบัน  จำนวน 15 คน  สอบผ่าน 60%  จำนวน 14 คน คิดเป็นร้อยละ 93.33  สอบไม่ผ่านจำนวน 1 คน  คิดเป็นร้อยละ 6.67

จากผลคะแนนดังกล่าว สรุปได้ดังนี้

       นักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 มีความเข้าใจต่อเนื้อหาวิชาสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม สาระศาสนา เรื่อง ระบอบการเมืองการปกครองในโลกปัจจุบัน มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนผ่านเกณฑ์ เฉลี่ยอยู่ที่ร้อยละ 88.47 ด้วยการสร้างและนำโปรแกรม Microsoft powerpoint เรื่อง ระบอบการเมืองการปกครองในโลกปัจจุบัน มาใช้ในการพัฒนา

 อภิปรายผลการวิจัย

การเรียนการสอนในกลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรมช่วยให้ผู้เรียนมีความรู้ความเข้าใจการดำรงชีวิตของมนุษย์ ทั้งในฐานะปัจเจกบุคคลและการอยู่ร่วมกันในสังคม การปรับตัวตามสภาพแวดล้อม  การจัดการทรัพยากรที่มีอยู่อย่างจำกัด  เข้าใจถึงการพัฒนาเปลี่ยนแปลงตามยุคสมัย กาลเวลา ตามเหตุปัจจัยต่าง ๆ  เกิดความเข้าใจในตนเองและผู้อื่น มีความอดทนอดกลั้น  ยอมรับความแตกต่างและมีคุณธรรม  สามารถนำความรู้ไปปรับใช้ในการดำเนินชีวิต  เป็นพลเมืองดีของประเทศชาติและสังคมโลกโดยกำหนดสาระต่าง ๆ ให้ผู้เรียนศึกษา ดังนี้ สาระที่ 1 ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม สาระที่ 2 หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม สาระที่ 3 เศรษฐศาสตร์ สาระที่ 4 ประวัติศาสตร์ สาระที่ 5 ภูมิศาสตร์ (สำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา. 2551 : 1)

แต่ในสภาพปัจจุบัน  มีนักเรียนหลายคนไม่ชอบเรียนวิชาสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม  โดยมีผลจากการสำรวจวิชาเรียนที่นักเรียนไม่อยากเรียนมากที่สุด พบว่า วิชาสังคมศึกษาฯ เป็นวิชาแรก ๆ ที่นักเรียนไม่อยากเรียน ดังที่ กรุงเทพโพล สำรวจนักเรียนมัธยมศึกษาในเขตกรุงเทพมหานคร  เมื่อวันที่ 7-8 เดือนมกราคม พ.ศ. 2552 พบว่า 5 อันดับแรกของวิชาเรียนที่นักเรียนไม่ชอบมากที่สุด ได้แก่ คณิตศาสตร์ ภาษาอังกฤษ ภาษาไทย สังคมศึกษาฯ และวิทยาศาสตร์ ตามลำดับ โดยนักเรียน ให้เหตุผลว่า ไม่ชอบวิชาสังคมศึกษาฯ เพราะว่าเรียนแล้วเครียด ต้องเขียนเยอะ และไม่ชอบท่องจำ (www.sahavicha.com)  ทั้งนี้อาจมีปัจจัยหลายประการที่เป็นเหตุให้การจัดการเรียนการสอนรายวิชาสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ไม่บรรลุจุดมุ่งหมาย อาทิเช่น ผู้สอนไม่เน้นกระบวนการให้ผู้เรียนปฏิบัติจริง  ส่วนใหญ่ผู้สอนยังยึดหนังสือเรียนแทนหลักสูตร  มิได้ถือผู้เรียนเป็นศูนย์กลางใช้การบรรยายเป็นส่วนใหญ่ การจัดกิจกรรมการสอนไม่น่าสนใจ  และไม่ใช้สื่อการสอน  ส่งผลต่อผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนต่ำ (ธรรมเกียรติ  กันอริ. 2554 : 96-99)

จากการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนวิชาสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ในระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โรงเรียนงำเมืองวิทยาคม ได้พบปัญหา มาตรฐานตัวชี้วัดในกลุ่มสาระมีจำนวนมากทำให้เนื้อหาในวิชามีมากตามไปด้วย หากการสอนของครูยังเน้นการบรรยาย จะทำให้นักเรียนเกิดความเบื่อหน่าย  ความสนใจในการเรียนน้อยลง  ส่งผลให้ผลการเรียนไม่เป็นไปตามค่าเป้าหมายที่ตั้งไว้  ดังนั้นเพื่อเป็นการแก้ปัญหาดังกล่าว  ครูผู้สอนจึงได้วางแนวทางในการพัฒนาสื่อบทเรียนสาระหน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม เรื่อง ระบอบการเมืองการปกครองในโลกปัจจุบัน โดยใช้โปรแกรม Microsoft Powerpoint เพื่อให้นักเรียนเกิดความสนใจและพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนให้สูงขึ้น

จากผลการดำเนินงาน การสร้างสื่อ powerpoint เรื่อง ระบอบการเมืองการปกครองในโลกปัจจุบัน รายวิชา ส23101 สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม สาระหน้าที่พลเมืองฯ มาใช้ในการเรียนการสอน ภาคเรียนที่ 1  ปีการศึกษา 2568 ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 จำนวน 30 คน  แสดงให้เห็นว่า นักเรียนมีความรู้ความเข้าใจในเนื้อหาวิชา  สามารถทำแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ผ่านเกณฑ์การประเมิน เฉลี่ยอยู่ที่ร้อยละ 90.00  ถือว่าผ่านเกณฑ์ที่ตั้งไว้

ข้อเสนอแนะ

       ครูผู้สอนสามารถนำโปรแกรม Microsoft powerpoint ไปใช้ในการสร้างสื่อการเรียนการสอนในเนื้อหาอื่น ๆ ได้