ดาวน์โหลดเอกสารประกอบกิจกรรมได้ที่
วาร์ป..!! แตะเบา ๆ..

กิจกรรม 17.5  เส้นทางการขึ้นการตกของดวงอาทิตย์และดวงดาว ตอนที่ 1

กิจกรรม 17.6 เส้นทางการขึ้นการตกของดวงอาทิตย์และดวงดาว ตอนที่ 2

เอกสารความรู้เรื่อง ตำแหน่งสำคัญบนเส้นสุริยวิถี

วิธีการทำกิจกรรม (กิจกรรม 17.5)

1.  สร้างแบบจำลองท้องฟ้าของผู้สังเกตเพื่อใช้บันทึกเส้นทางการขึ้นการตกของดาวฤกษ์ตามขั้นตอนดังนี้

  1.1 วาดวงกลมลงบนกระดาษเทาขาวขนาด A4 ให้มีขนาดเท่ากับพลาสติกครึ่งทรงกลม พร้อมระบุทิศทั้งสี่ และติดตุ๊กตาโดยหันหน้าไปทางทิศตะวันออก 

  1.2  ครอบพลาสติกครึ่งทรงกลมบนแผ่นกระดาษแล้วติดด้วยเทปใส 

2. เริ่มจากกำหนดให้ผู้สังเกตอยทีศูนย์สูตร ให้นักเรียนถือแบบจำลอง ทรงกลมฟ้าที่ได้จากกิจกรรม 17.4 โดยให้ระนาบขอบฟ้าของผู้สังเกตขนานกับพื้น จากนั้นหมุนแกนโลกให้ตำแหน่งดาว A อยู่ที่ขอบฟ้าทางตะวันออก และใช้ปากกาเคมีทำเครื่องหมายระบุตำแหน่งการขึ้้นของดาวลงในแบบจำลองท้องฟ้าจากข้อ 1 

3. จากนั้น ค่อย ๆ หมุนแกนโลกไปทางตะวันออกครั้งละ 2 ชั่วโมง พร้อมทั้งทำเครื่องหมายระบุตำแหน่งของดาว A บนแบบจำลองท้องฟ้า และหมุนแกนโลกจนกระทั่งดาว A ลับขอบฟ้าทางตะวันตก

4.  ลากเส้นเชื่อมจุดที่ได้บนแบบจำลองท้องฟ้า

5. ทำซ้ำเช่นเดียวกับข้อ 2-4 แต่เปลี่ยนเป็นดาว B ถึง ดาว F

6.  ทำซ้ำเช่นเดียวกัับข้้อ 2-5 แต่เปลียนเป็นแบบจำลองทรงกลมฟ้้าของผู้สังเกตที่ละติจูด 45 องศาเหนือ และละติจูด 45 องศาใต้

วิธีการทำกิจกรรม (กิจกรรม 17.6)

1.  ศึกษาความรู้เรื่อง จุดและเส้นสำคัญบนเส้นสุริยวิถี จากเอกสารความรู้ที่กำหนด

2. ระบุจุดสำคัญ 4 จุด บนแบบจำลองทรงกลมฟ้าจากกิจกรรม 17.5 ได้แก่ จุดวสันตวิษุวัต จุดครีษมายัน จุดศารทวิษุวัต และจุดเหมายันตามพิกัดที่กำหนด

3.  สร้างเส้นสุริยวิถีโดยลากเส้นวงกลมใหญ่ผ่านจุดสำคัญทั้งสี่

4.  ติดสติกเกอร์แสดงตำแหน่งดวงอาทิตย์ที่จุดวสันตวิษุวัต

5.  สังเกตเส้นทางการขึ้นการตกของดวงอาทิตย์ โดยมีลำดับดังนี้

  5.1 เมื่อผู้สังเกตอยู่ที่ศูนย์สูตร ถือแบบจำลองให้ระนาบขอบฟ้าของผู้สังเกตอยู่ในแนวขนานกับพื้นจากนั้นหมุนแกนโลกให้ตำแหน่่งดวงอาทิตย์อยู่ที่ขอบฟ้าทางทิศตะวันออก และใช้ปากกาเคมีระบุตำแหน่งการขึ้นของดวงอาทิตย์ลงบนแบบจำลองท้องฟ้า

  5.2  ค่อย ๆ หมุนแกนโลก ครั้งละ 2 ชั่วโมงพร้อมทั้งทำเครื่องหมายระบุตำแหน่งของดวงอาทิตย์ ลงบนแบบจำลองท้องฟ้า และหมุนแกนโลกจนกระทั่งดวงอาทิตย์ลับขอบฟ้าทางทิศตะวันตก 

  5.3  ลากเส้นเชื่อมจุดที่ได้จากข้อ 5.2

  5.4 นัับจำนวนชั่วโมงที่ดวงอาทิตย์อยู่เหนือขอบฟ้า จากจำนวนชั่วโมงที่เปลี่ยนไปบนเส้นศูนย์สูตรฟ้า และบันทึกผล

6. ทำซ้ำเช่นเดียวกับข้อ 5 แต่เปลี่ยนตำแหน่งดวงอาทิตย์อยู่ที่จุดครีษมายัน จุดศารทวิษุวัตและจุดเหมายัน ตามลำดับ บันทึกผล

7.  ทำซ้ำเช่นเดียวกับข้อ 5 แต่เปลี่ยนตำแหน่งผู้สังเกตอยู่ที่ละติจูด 45 องศาเหนือ และละติจูด 45 องศาใต้ตามลำดับ

8.  สรุป และนำเสนอผลการทำกิจกรรม