WLE Winlink Express

Fundamenteel voor het versturen en ontvangen van berichten is het gebruik van WLE.
De eerste keuze zal deze zijn voor de meeste gebruikers van DWS, waarbij verschillende radio en/of netwerk verbindingen mogelijk zijn.

2 WLE Winlink Express

De software voor het verzenden van berichten is Winlink Express.

De helpfile van WLE is zeer uitgebreid en wordt constant geupdate.
Hieronder vernoemen we enkele principes die je inzicht in de werking en het gebruik van Winlink kunnen verbeteren.

WLE1.mp4

2.1 Formulieren

Er zijn heel wat standaar formulieren die al dan niet door de organisatie kunnen gebruikt worden.
Sommige formulieren openen een webbrowser en andere zijn direct vervat in een tekstvenster.

Het is ten stelligste aangeraden gebruik te maken van de reeds voorhande zijnde formulieren, daar dit de "overhead" op het versturen van data kan beperken.
Enkel in de ontwikkelfase van een "organisatie specifiek formulier" kan je gebruik maken van eigen formulieren, die je nadien laat herkennen en opnemen in de standaard templates van Winlink.

Volgend stappenplan is noodzakelijk voor het maken van een correct bericht:

Kies via welke weg je het bericht wil versturen door de keuze send as: Winlink Message.
Het is hier dat je bepaalt of een bericht via de normale Winlink, P2P of RO wordt klaargemaakt en verstuurd.
In het TO field kan je voor winlink stations enkel de callsign ingeven.
Voor alle andere dien je het volledig adres in te geven.
Het subject laat je vooraf gaan door:
1. //WL2K R/ regulier bericht
2. //WL2K P/ priority bericht
3. //WL2K O/ immediate priority bericht
4. //WL2K Z/ flash priority (EMERGENCY bericht)
  waardoor een antwoord van een niet winlink-client ook terug kan komen in het winlink systeem.
  Tevens ziet zo de organisatie dat het bericht via radio werd verstuurd en er beperkingen op de grootte van attachments en doeladressen worden opgelegd.
De keuze van een formulier gebeurt via het message/new message/ select template.
Na het invullen van het bericht dien je expliciet op Post to Outbox te klikken om het klaar te zetten voor verzending.

2.1.1 Test bericht

Een testebericht kan je verzenden naar test@winlink.org als bestemmeling
Dit bericht verstuur je met een eerste standaard winlink sessie en wordt beantwoord terug aan jou verzonden.
Je kan het antwoord ophalen door een nieuwe standaard winlink sessie te starten, 1min na het afsluiten van de eerste sessie.

WLE2.mp4

2.2 Session modes

Om mail te ontvangen of te verzenden, dien je een Session mode te kiezen en te starten.
Hierdoor wordt je "outbox" verstuurd en worden nieuwe berichten aangeboden, die je al dan niet manueel kan selecteren om te downloaden, waarna deze terug te vinden zijn in je "inbox"
Zo bepaal je welke berichten voor jouw prioriteit hebben en kan je andere berichten nadien afhalen.
Vandaar dat de subject prefix ook als Winlink gebruiker een meerwaarde kan hebben.

Berichten kan je verplaatsen naar verschillende folders om de organisatie van je mails te vergemakkelijken.

2.2.1 Types verbindingen

Deze software bevat verschillende modi voor verbindingen in Winlink:

- Standaard winlink verbindingen: mails worden geforward naar een CMS of via de Hybride stations naar een RMS van de client, (als hij zijn MPS heeft ingesteld)
- P2P verbindingen, die enkel toelaten om "point-to-point" berichten te versturen.
  Berichten die als P2P berichten gemaakt worden, kunnen enkel gelezen worden door een P2P verbinding te maken met het betreffende station.
- Radio-only verbindingen, die eveneens enkel als RO berichten kunnen gelezen worden.
  Dit wordt vooral gebruikt voor "lokale Radio-only RMS" systemen zonder internet toegang , waarbij alle gebruikers direct toegang hebben tot het RMS.
  De berichten worden niet doorgestuurd.
  Iedere gebruiker dient een Message Pickup Station te definiëren naar dit RO RMS(MPS via de Hybride Network parameters)
- Telnet Post Office: waarbij er een verbinding wordt gemaakt met een RMS relay post-office via een LAN verbinding.
  Deze verbinding kan lokaal op dezelfde PC zijn (Localhost) of via een LAN netwerk (wifi of bekabeld) of via het AREDN (Hamnet wifi netwerk).

Standaard in DWS wordt er gebruik gemaakt van de Winlink modi en eventueel van de Telnet Post Office.
De andere modi worden enkel in specifieke situaties gebruikt.

Berichten die voor één type sessie gemaakt zijn worden niet doorgestuurd via het andere type.
Wanneer je dus P2P berichten maakt worden deze niet via een RMS verzonden en dient het betreffende station deze berichten rechtstreeks bij jou op te halen.
Idem als er een Winlink Sessie bericht voor een gebruiker in je outbox zit en het internet is weg, zal dit bericht niet geleverd worden aan de klant, zelfs als maakt deze een P2P verbinding met je station.

2.3 MPS setup

In reële noodsituaties is het instellen van een MPS noodzakelijk om bij het uitvallen van het Internet ervoor te zorgen dat reguliere winlink berichten kunnen worden afgeleverd op een hybride RMS waartoe de gebruiker toegang heeft.

Het instellen van een MPS gebeurt nadat je zelf hebt bepaald via welk RMS station je het beste verbinding kan maken.
Dit is zeer verschillend van locatie en propagatie en kan dus best op het moment van inzet bepaald worden.

De instelling gebeurt via settings/Hybride Network Parameters

Kies "Update list of RMS avaliable as MPS".
Ga na welk station van de lijst je kan werken
Kies dit station in je dropdown lijst (liefst maximaal 2 opties)
Registreer je keuze via internet of via "queue radio message to register MPS" om het via radio door te sturen (zit in je outbox)

2.3.1 Test MPS

Om je MPS registratie te testen kan je een testbericht sturen

Kies send as: Radio-only
Kies als Subject: /PING/
Post to outbox en verstuur het naar één van de RMS die deel uitmaken van het hybride netwerk dmv een Radio-only session
Wacht een tijdje en kijk of je via je MPS een antwoord bekomt door via Radio-only session verbinding te maken met je MPS (RMS).

2.4 GPS/Position report

Het Winlink systeem kent eveneens een positie rapport, maar deze gegevens dien je zelf aan te bieden aan het netwerk of wanneer je gebruik maakt van DWS grid, kunnen deze automatisch worden aangepast. zie DWS Grid

Ga naar settings/GPS /Position Reports
Geef je positie in, indien er geen koppeling met een GPS aanwezig is.
Deze gegevens kan je halen uit DWC, indien je deze configuratie reeds gedaan hebt of elders.
Je mag je positie volledig als decimaal gegeven invullen, zoals in dit voorbeeld.
Post je positie gegevens. Post Report
Hierdoor wordt er een bericht gemaakt in je Outbox, dat je dient te versturen.
Na een tijdje zal je positie zichtbaar zijn op het APRS.FI netwerk
Haal je berichten op en ontvang een bericht Position Report Acknowledge van SYSTEM-SERVICE

2.5 Winlink Catalog request

Winlink bevat een schat aan informatie aangeboden door verschillende agentschappen, die nuttig kunnen zijn voor een reguliere werking.

Deze info is onderverdeelt in een cataloog, die je kan updaten via radio of het internet.

Open de catalogus via het icoon in de balk
Kies een categorie en een request.
In ons voorbeeld kies ik voor WL2K_USERS/WL2K_NEARBY, wat mij een lijst geeft van de geregistreerde (en die een positie hebben doorgestuurd) Winlink stations in mijn buurt.
Dit is een vereenvoudigde vorm van de RADAR implementatie.
Post request om de vraag in je Outbox te plaatsen
Verstuur het bericht via een Winlink Session
Haal na een tijdje het antwoord op.
Je krijgt een antwoord van SYSTEM/SERVICE met de titel INQUIRY:WL2K_NEARBY

2.7 Winlink Request

Het is mogelijk om met een bericht informatie te bekomen uit een online en publiekelijk toegankelijke site of Cloud storage bucket.

Het bericht wordt als volgt samengesteld:

TO: INQUIRY
SUBJECT: REQUEST
Message: URL van de site, zoals hieronder het voorbeeld.
https://storage.googleapis.com/myuba.be/b-ears-bulletins/index.htm

De file zal gedownload worden als een attachment en is te openen in een webbrowser.

Met de volgende link, krijg je direct in het bericht de tekst te lezen, zonder attachment.
https://storage.googleapis.com/myuba.be/b-ears-bulletins/bulletin-list.txt

Google Drive TXT documenten:

Door het maken van een Drive TXT document kan er een bulletin gemaakt worden dat dezelfde werking heeft als een Catalog item in Winlink Express.

Dit bulletin kan gebruikt worden voor het aanbieden van info via een vaste link.

De tool die gebruikt wordt is een mail naar To: INQUIRY met als Subject:REQUEST en in de body onder mekaar de linken naar de betreffende TXT documenten.

Om de linken in te korten kan je gebruik maken van https://www.gdirect.link/.

Vergeet niet om de document rechten open te zetten voor iedereen!

https://drive.google.com/uc?export=download&id=178WF0nBFi0Xz8JbTPaieJpx7q7v_xN4V

Cloud storage bucket.mp4

2.8 Contacts & Group Addresses

Zoals de meeste email programma's kent ook WLE het gebruik van voorgedefinieerde contacten en groepen.
Contacten kan je importeren/Exporteren naar een CSV file.

Groepen worden samengebouwd uit contacten.

2.9 Backup & Restore

Binnen WLE is een automatisch backup systeem actief, waardoor het risico op verlies van data door een software probleem wordt beperkt.

Standaard wordt dit automatisch dagelijks uitgevoerd op het moment dat WLE is afgesloten.
Je kan ook manueel een backup uitvoeren, zelfs tijdens het draaien van WLE, wat dus noodzakelijk is als je WLE constant open hebt staan tijdens een noodsituatie.

Kijk ook op DWS backup & remove voor meer uitleg over de onderdelen en procedures voor backup van gegevens.

2.10 Winlink Maps

Winlink bevat de automatische generatie van maps, gebruikt in hun "GIS map capable Reports and Catalog Downloads".
Dit laat je toe om van de berichten die je ontvangt, waarin de locatie vermeld staat, een map te maken.
Het gebruik van DWS grid zorgt ervoor dat de gegevens van jouw station, ongeacht van je opstelling, correct in je berichten worden ingevuld.

Het gebruik van deze maps is een meerwaarde op de RADAR functie van DWS, waardoor je visueel kan zien waar de berichten vandaan komen.
Maps worden gegenereerd aan de hand van alle berichten die binnen komen, ongeacht of dit een DWS station is , een Winlink station en onafhankelijk van het gebruik van een specifiek formulier.
Al deze berichten worden automatisch doorzocht naar locatie informatie en geplot op de map, dus ook berichten waarin manueel de locatie gegevens zijn ingesteld (zoals vermeld in 2.4 GPS/Position report)
Je kan gebruik maken van verschillende filters in de map generatie en van verschillende map soorten, zoals Google Hybrid, ArcGIS, Bing , OpenStreetMap etc.

Het tool bevat veschillende export/import functionaliteiten die in specifieke situaties nuttig kunnen zijn.

Procedure:

Op en MLE het Message menu
Kies de optie Generate maps and CSV files for forms
Kies Selctet from: Messages om de gegevens van alle ontvangen berichten te gebruiken of Nearest Position Report om enkel deze te selecteren.
Kies een Map provider, zoals Google Hybrid
Druk nu display Map en je zal de kaart zien

Je kan allerhande filtering toepassen op de kaart, in en uit zoomen en ieder POI punt geeft je extra informatie over het laatste bericht dat ontvangen is van het betreffende station.
Het groene PIO punt ben jijzelf.