Met dank aan Jan PH3J en de mensen van het DWS team voor hun support.
Het basis principe van DWS RADAR bestaat uit een APRS systeem waarbij via AX25 packet de positie en de status van een station bekend gemaakt wordt via VHF en/of UHF
Vermits tijdens een reële inzet, het noodzakelijk is voor iedere gebruiker om de beschikbare RMS stations in zijn omgeving te kennen is er een principe gebruikt waarbij RMS bakens zelfs door gebruiker stations 1 hop verder worden doorgestuurd.
Hierdoor kan een gebruiker, via een andere gebruiker toch een RMS bereiken, zelfs indien hij niet direct verbinding kan maken met het RMS (via digipeating).
De detectie van naburige stations en RMS kan je met behulp van de APRSIS Radar en de HEARD lijst in je monitor.
De standaard callsign voor een AX25 packet of VARA FM RMS is SSID-10.
Wanneer een station ook HF mogelijkheden heeft, zal het luisteren naar de callsign zonder SSID.
De gebruiker/email van een station is steeds CALL@Winlink.org.
Hier wordt geen SSID gebruikt.
Digipeating is het principe waarbij een tussenliggend station als "papegaai" je bericht ontvangt en het daarna terug uitzend met de volgende als bestemmeling.
We kennen binnen DWS verschillende vormen van digipeating;
Deze gebeurt op dezelfde frequentie en is standaard ingesteld op iedere DWS setup ongeacht of deze een gebruiker of een RMS is.
De standaard SSID is -12
Dit is een speciale mode waarbij twee Packet Agent (AX25) softwarematig aan elkaar worden gekoppeld.
Hierdoor ontstaat er een mogelijkheid om via dit station twee verschillende frequentie banden of frequenties aan elkaar te knopen.
Zo kan een Xdigi bestaan uit een VHF en een UHF Packet radio, waardoor gebruikers van VHF naar UHF en omgekeerd verbindingen kunnen maken.
De standaard SSID is -11
VARA FM bezit zelf de mogelijkheid om analoog aan AX25, een single frequency digipeating te verzorgen.
Vermits VARA FM een snelle mode is, waarbij grote hoeveelheden data kunnen verstuurd worden, is deze mode te verkiezen voor het versturen van files en berichten boven Packet AX25.
De standaard SSID is -12
Zoals je kan zien, laat WLE toe om 2 digipeat stations te gebruiken.
Echter meestal zal het gebruik beperkt worden tot één VIA station, daar de efficientie en mogelijke fouten exponentieel toenemen bij het gebruik van digipeaters (collisions door gebruik van dezelfde frequentie).
Standaard staat de monitor op het type berichten "MONITOR", waardoor je de RX (blauw) en TX (groen) berichten van je systeem in detail kunt bekijken.
Uit deze berichten kan je allerhande informatie halen, waarvan de informatie voor de bereikbaarheid van stations automatisch wordt verwerkt in de "Heard" lijst.
Via Heard kan je zowel de gehoorde stations maar ook andere gegevens bekijken.
Deze lijst wordt telkens er pakketten ontvangen worden, geupdate, ongeacht van wie deze komen.
De sortering op de velden is standaard "Last" met de laatst gehoorde pakketten bovenaan.
Je kan op iedere kolom header klikken om een andere sortering te bekomen, handig voor het opzoeken van calls of digi modes.
Tevens wordt er om de 30min een baken uitgezonden door alle stations, digipeaters en crossband digipeaters met een lijst van wat direct, via en cross wordt gehoord.
Bij het starten van je programma wordt eveneens jouw baken uitgezonden en zal je na 5 min weten wie er gehoord kan worden.
Na deze 5 min zal ook alles wat jij dan als deelnemer gehoord hebt verzonden worden in het ARES netwerk naar alle Heard lijsten van gebruikers die jou kunnen horen.
Wanneer het een RMS betreft, zal het baken ook de status weergeven van het RMS, terug te vinden op de RADAR en in de Heard lijst.
Het RMS zelf draagt de call SSID-10.
Je ziet steeds de TO en VIA velden, die kunnen gebruikt worden in het opzetten van een verbinding.
De adressen ARES, DGPTRS, ALLSTN zijn natuurlijk geen echte stations, maar alle andere callsigns zijn "bereikbaar"
Uit het DIGI veld kan je achterhalen hoe dit station werd gehoord.
Pakketten die je EIGEN station hebben gehoord.
Direct:
Dit zijn de stations die je op jouw station direct hebt gehoord.
Vb: ON0BAF, ON0BAF-10, ON0BAF-11, ON0BAF-12 heb je allemaal "Direct" gehoord
Wil je één van deze stations bereiken, hoef je enkel de callsign als doel in te geven.
Denk eraan dat enkel ON0BAF-10, als winlink station zal kunnen antwoorden!
De andere stations zijn ON0BAF-12, de digipeater en ON0BAF-11 de crossband digipeater en enkel te gebruiken in een VIA pad.
VIA:
Dit is het pad, tot 2xVIA's, dat gehoord is op jouw station komende van het From station.
Je kan dit gebruiken om het From station te bereiken vanuit jouw station in dit voorbeeld ON4AWM
Vb: PI8ANH-10 ON4AWM PI9DT-11*, ON0BAF-11*(sterretje duid op het feit dat dit station het pakket gedigipeat heeft)
Wil je het From station PI8ANH-10 bereiken, dien je het pad omgekeerd te volgen
PI8ANH-10 Via ON0BAF-11, PI8DT-11.
Pakketten die op een ANDER station zijn gehoord en via een baken aan jouw station zijn bekend gemaakt
HEARD:
Dit zijn de DIRECT gehoorde stations op het andere station, in dit voorbeeld op ON4AWM, vermeld in de VIA kolom en waarvan jij de informatie hebt ontvangen via het Heard baken.
Vb ON4AWM en ON4AWM-12 zijn gehoord op ON0BAF.
Op deze wijze ben je zeker dat het VIA station jouw pakketten heeft gehoord.
ON0BAF heeft dit gemeld via zijn baken van gehoorde stations, eventueel als antwoord op een HEARD? vraag (zie later)
HEARD*:
Dit zijn alle gedigipeate stations gehoord op het andere station (als VIA) en waarvan jij de informatie hebt ontvangen via het Heard baken.
Vb: In de heard lijst op ON4AWM vind je de volgende lijn:
ON0BAF-10, het RMS is gehoord via de digi ON0BAF-12 toen er een verbinding werd gemaakt.
In de Heard lijst op ON0BAF, op de UHF interface vind je volgend lijn:
Een ander voorbeeld wat meer duidelijk maakt is zichtbaar op het tussenstation ON0BAF, tijdens de verbinding tussen PI8ANH en ON4AWM (zie verder)
From: PI8ANH-10 To:- Via: ON4AWM HEARD*.
Op ON4AWM is namelijk PI8ANH-10 gehoord via een VIA bericht (zie VIA verklaring bovenaan) en dit heeft ON0BAF ontvangen via het heard baken van ON4AWM.
Pakketten die op een andere Xdigi zijn gehoord en via een baken aan jouw station zijn bekend gemaakt
CROSS:
Dit zijn alle stations , die een Xdigi(-11) DIRECT heeft gehoord op de andere zijde gedurende de laatste 2h (10 laatste stations)
Vb: ON0BAF-11 heeft heel wat stations gehoord op zijn Virtuele Ether en dit baken uitgezonden via de radio interface.
ON4AWM heeft dit baken ontvangen en verwerkt in zijn heard lijst.
PH3J-10 via ON0BAF-11 CROSS
Wil je het From station bereiken, dan maak je een verbinding via deze Xdigi.
Denk eraan dat enkel SSID-10, als winlink stations zullen kunnen antwoorden!
De andere stations zijn SSID-12, de digipeaters en SSID-11 de crossband digipeaters en enkel te gebruiken in een VIA pad.
Vind je een station waarvan geen RMS call voorkomt, zoals PA3FAK-12 in dit voorbeeld, dan kan je dmv een PING? trachten te achterhalen of dit station werkende is en desnoods als digipeater te gebruiken is.
CROSS*:
Dit zijn de stations, die een Xdigi(-11) heeft gehoord op de andere zijde , die 1x gedigipeat zijn gedurende de laatste 2h (10 laatste stations) , dus die VIA gehoord zijn.
Tevens worden bakens CROSS, uitgezonden door een ander station en ontvangen door jouw station eveneens als CROSS* aangeduid.
Vb: PI8ANH-10 via ON0BAF-10 CROSS*
Dit is het gevolg van een pakket (zie VIA uitleg) en je ziet dit doordat PI8ANH-10 geen kleurblokje heeft (zie verder).
Het station via CROSS* is nooit met één VIA te bereiken.
Je zal dus steeds op zoek moeten naar een CROSS met SSID-11 of Digi met SSID-12 en extra informatie vergaren via connectie pogingen en andere stations (via voice) om tot het doel station te geraken.
Het gekleurde blokje naast een RMS callsign-10, zoals in dit voorbeeld PI9DX-10, geeft de toestand weer van het RMS.
Deze toestand wordt enkel "direct" doorgegeven door baken(-12) van een RMS en heeft betrekking op de toestand van het RMS (-10).
Het wordt ook gedigipeat over een crossband digi(-11), maar niet over een normale digipeater, waardoor RMS zichtbaar worden aan de andere zijde van de crossband.
SSID-12 zonder gekleurd blokje geven weer dat dit station kan digipeaten, maar geen volwaardig RMS is.
Groen: RMS is "up en running"
Oranje: internet loss local mailbox only
Geel: internet loss maar HF forward mogelijk (hybrid station active)
Rood: RMS down digipeater only
De kleur van het blokje bij de ALLSTN rijen, zoals in het voorbeeld naast PI9DX, geeft de Online/Offline status weer van het remote station.
Mocht deze rood zijn dan is dit station niet meer in de lucht en/of te werken.
Een Ping of Heard commando zal op dat station niet meer beantwoord worden.
Het is dus van belang om deze regel met ALLSTN in de gaten te houden.
Het uur in de kolom "Last" geeft aan wanneer je het antwoord op deze ping hebt ontvangen.
Stations die dmv DWC worden gestart en gestopt melden hun toestandswijziging via deze methode.
First en Last, zijn de momenten dat de pakketten , de laatste 4h gehoord zijn .
Deze velden worden geupdate telkens een station gehoord wordt.
Een station wordt maximaal 4h na zijn laatste activiteit bijgehouden in de HEARD lijst.
Range, Distance, Spare, Bearing geven allemaal info over de positie en "overschot"(spare) die je hebt om dit station te bereiken, berekend aan de hand van een theoretisch model gebaseerd op de Power, Height, Gain, Antenna Direction(omni/beam) (PHGD) gegevens die ieder station invult in DWC.
Pkts en Bytes geven weer hoeveel pakketen en data je van dit station reeds gezien hebt.
Door te klikken op een callsign, wordt deze overgenomen in de filter en krijg je de gefilterde lijst te zien van naakte packet berichten.
Je ziet dit doordat er een vraagteken verschijnt op je muiscursor wanneer je over een callsign gaat.
Deze naakte berichten buffer wordt telkens om 00:00 h leeg gemaakt, waarna het vraagteken verdwijnt van je muiscursor, als er sinds 00:00 geen nieuwe berichten meer ontvangen zijn.
Je kan de kolommen sorteren door bovenaan op de titel te klikken.
Met je rechter muistoets op een bepaald station, kan je het HEARD? commando geven.
Dit commando vraagt aan het betreffende station, welke stations het heeft gehoord en kan maximaal elke 10min herhaald worden.
Je kan deze actie gebruiken om na te gaan bij een verandering van je opstelling (richtantenne etc) of je gehoord bent op een andere positie.
Normaal worden de gegevens automatische ververst, minstens iedere 30min, of bij het ontvangen van eender welk ander AX25 packet.
Een ogenblikkelijke reactie op dit commado komt er pas wanneer het laatste baken of een andere HEARD? vraag minimaal 10min geleden was.
Met je rechter muistoets op een beaald station kan je ook een PING? commando geven.
Een PING? wordt gebruikt om na te gaan of je radio-technisch een station in AX25 kan bereiken.
Het antwoord op deze ping vind je terug in het ALLSTN baken met een toestandskleur (groen als er antwoord is) en het tijdstip (in de kolom Last).
Hierop wordt geen timeout toegepast en is er een ogenblikkelijke reactie, waardoor je dit perfect kan gebruiken als eerste connectietest met een station en zo je setup kan verifiëren.
Door op de DWS knop te drukken wordt er een Request Beacon uitgezonden.
Er wordt enkel gereageerd door stations die minstens 10m geleden hun baken hebben uitgezonden, dit om overbelasting te vermijden.
Ieder station maakt zich kenbaar via het uitzenden van een baken.
Dit gebeurt via packet AX25 en kan verschillende informaties bevatten.
Het principe is gebaseerd op APRS.
Volgende berichten kan je zien in je MONITOR.
ON0BAF-12 to ARES /251345z\4kvBOkBXW >CPHG2560Digipeater ON0BAF-12, Test, Loc: Virtual Ether, colocated with Winlink RMS Hybrid Relay-Hold
ON4AWM-12 to ARES /251326z/4j)aOj-/# >CPHG2210Digipeater ON4AWM-12, Regio 0, Loc: Thuis, colocated with Winlink Express
Deze worden gebruikt door een station om zich kenbaar te maken aan de naburige gebruikers en RMS en worden niet verder doorgestuurd door een gebruiker of RMS.
Ze worden dus beperkt tot de "direct gehoorde stations".
De gegevens van het station worden in gecomprimeerde vorm doorgegeven waardoor er op de RADAR een range circle en toestandsmelding kan getoond worden.
Deze gegevens vinden we eveneens terug in de HEARD lijst in het monitor programma (zie later)
ON0BAF-11 to ARES /161001zX4ktWOkDC# >CMy Crossband Digipeater ON0BAF-11 Virtuele ether<-->439.850 MHz
ON0BAF-11 to ARES >Stations heard on Virtuele Ether VHF last 2 hrs Cross DIRECT: PH3J-10[GRN](6m),PH3J-12(6m),PI9DX-11(8m),PI9DX-10[ORA](9m),PI9DX-12(10m),PI9DX(10m),PI9DT-11(16m),PH3J(28m)
ON0BAF-11 to ARES >Stations heard on Virtuele Ether VHF last 2 hrs Cross VIA: None
Deze bakens worden gebruikt door de Xdigi om zich kenbaar te maken en om aan te geven welke de 10 laatst gehoorde stations op de andere zijde van de Xband digi zijn.
In dit voorbeeld zie je de Xdigi ON0BAF-11, die zich meld op de UHF radio frequentie.
Tevens meld ON0BAF-11 dat hij op de andere zijde van de Xdigi, zijnde de "Virtuele ether VHF" de volgende stations DIRECT heeft gehoord.
Dit wordt in de HEARD lijst aangeduid als CROSS
Zo kan een gebruiker door gebruik te maken van het VIA ON0BAF-11 veld in Winlink, een verbinding maken van UHF naar de Virtuele Ether.
ON4AWM TO PH3J-10 VIA ON0BAF-11
Wanneer er ook een ontvangst zou zijn van een baken van een RMS via een andere gebruiker, wordt dit eveneens gemeld via de VIA melding.
In de HEARD zal dit laatste als CROSS* aangeduid worden.
PI9DT-11 to ARES >Stations heard on 430.9875 last 2 hrs Cross VIA: PI9DT-10(20m)
ON0BAF-10 to ARES via ARES !W4kr!OkFya >CON0BAF-10 Winlink RMS Hybrid Relay-Hold, Test, Loc: Virtual Ether,PL:255,MF:4,MS:3
ON0BAF-10 to ARES via ARES* !W4kr!OkFya >CON0BAF-10 Winlink RMS Hybrid Relay-Hold, Test, Loc: Virtual Ether,PL:255,MF:4,MS:3
Deze bakens worden uitgezonden door een RMS en 1 hop verder gezonden door ieder station, dus ook een gebruiker.
We zien in bovenstaande monitor het ontvangen bericht en als tweede bericht het heruitgezonden bericht door dit station, waarbij het VIA ARES * aangeeft dat dit reeds een herhaald baken is (1 hop).
Op deze wijze kan een station dat geen directe verbinding heeft met een RMS via een naburig station in kennis worden gesteld van een te bereiken RMS.
ON4AWM-12 to DGPTRS >BEACON
Dit is een request(aanvraag) en niet echt een baken.
Het wordt gebruikt door een gebruikersstation om binnen de 5 minuten alle naburige stations te vragen om hun baken uit te zenden.
Standaard worden bakens slechts om de 30 min verstuurd, wat bij het opzetten van een station op een nieuwe locatie tot lange wachttijden kan leiden alvorens je kan achterhalen wie er allemaal in je buurt zit en je rechtstreeks kan werken.
Dit commando kan slechts één maal binnen de 10min herhaald worden, automatische of manueel.
ON4AWM to PI9DX via ON0BAF-11 >PING?
Dit is een aanvraag of PING request, waarmee je de verbinding met een specifiek station test.
Deze diagnose mogelijkheid wordt gebruikt om vanuit de HEARD lijst vebindingen met een RMS radiotechnisch te testen.
Antwoorden met als doel ALLSTN
PI9DX to ARES via ON0BAF-11* >Ping success, remote station PI9DX is Online
PI9DX to ALLSTN via ON0BAF-11* >This station is now Online
Het antwoord op voorgaande PING? request is tweeledig:
lijn 1 geeft extra info over het slagen van de ping.
Hierdoor wordt de tijdstempel "last" aangepast in de lijn PI9DX
lijn 2 geeft in de HEARD lijst de toestandskleur en de tijdtempel aan voor de lijn PI9DX to ALLSTN
Dit geeft aan dat de digipeater van dit station actief is en radiotechnisch de verbinding werkt, dus niet de status van het RMS!
ON4AWM to ON0BAF >HEARD?
Dit is een aanvraag aan een specifiek station over wat dit station gehoord heeft.
Antwoorden met als doel ARES
ON0BAF to ARES >Stations heard on ON0BAF last 2 hrs DIRECT: ON4AWM-12(2m),ON4AWM(2m),ON4AWM(45m),ON4AWM(66m)
ON0BAF to ARES >Stations heard on ON0BAF last 2 hrs VIA: ON0BAF-10(7m)
ON0BAF to ARES >Stations heard on ON0BAF last 2 hrs CROSS: None
Het antwoord op voorgaande HEARD? request geeft je een lijst van gehoorde stations via de verschillende mogelijkheden, ongeacht of deze aanwezig zijn op een bepaald station of niet.
Waar de monitor je extra info kan verschaffen over eventueel te gebruiken tussenstations, zal de RADAR je een direct overzicht geven van de stations in je buurt en hoe deze kunnen gebruikt worden.
Je zal per "RMS packet" een APRSIS kaart tegen komen.
Ondanks de benaming, worden op deze kaart geen APRS bakens getoond komende van het internet of een andere bron.
Deze worden via de settings weggefilterd.
APRSIS maakt gebruik van "Open Streetmap" kaarten, die bij de installatie reeds gedeeltelijk worden meegeleverd.
Je kan kaartmateriaal vinden voor Nederland, België en Luxemburg op de server van DWS : https://dws.pa7rhm.nl/download_dws.html .
Wil je een bepaald gebied meer in detail bekijken, dan doe je er best aan om hierop in te zoomen als je een internet verbinding hebt.
Hierdoor worden de detail kaarten opgehaald en op je pc bewaart in de subfolders: C:\DWS\APRSIS32/OSMTiles.
Van daaruit kan je deze kopiëren op een USB stick voor gebruik op een andere PC of als backup bij het herinstalleren van je PC.
De" range circles" given je een idee waarbinnen dit station "werkbaar" is.
Dit is geen absolute waarde maar kan je gebruiken om eventuele tussenposities te plannen in een ontplooiing.
In het voorbeeld zien we dat ON0BAF zich kenbaar maakt met 3 SSID's.
Willen we meer info over de betreffende SSID, kunnen we dit bekomen door op het pijltje te klikken.
Zowel ON0BAF-10, -11 en -12 worden voorzien van extra info.
De symbolen voor de 3 stations, die op éénzelfde locatie worden opgesteld, worden virtueel lichtjes verschoven zodat je 3 symbolen ziet als je sterk inzoomt.
Binnen APRSIS kan je verschillende overlay's aan en uit zetten.
De meeste overlay's worden verstuurd via DWS/Syncfolders en dragen de extentie .pos.
Voor wie zelf nieuwe overlay's wil maken, leest best ven de handleiding en bezorgt deze aan je B-EARS/DARES verantwoordelijke, waarna ze worden over gemaakt aan het DWS team.
Om een POS file zichtbaar te maken in APRSIS ga je als volgt tewerkt:
Open Configure
Ga naar Overlays
Kies Add POS file
Kies de gewenste POS file in de syncedFolders: c:\DWS\SyncedFolder\Organization\....APRS_Overlays
Je kan bepalen wat er uit de POS file zichtbaar moet gemaakt worden en of deze zichtbaar moet gemaakt worden.
Met Accept wordt je keuze vastgelegd en getoond.
Je kan de settings nadien veranderen door Configure/Overlays en de overlay te kiezen.
Via het vara menu Log kan je een logboek openen van de verbindingen die gemaakt zijn maar ook van de stations die direct gehoord zijn.
Disconnected TX: 91 Bytes (Max: 566 bps) RX: 55 Bytes (Max: 566 bps) Session Time: 00:14
QRT Received
Connected to ON0BAF-10
Connecting to ON0BAF-10... 1/2
Monitor: ON4ALV-12 <-> ON0BAF-12 S/N: 11,4 dB
Monitor: ON4ALV <-> ON0BAF-10 S/N: 14,2 dB
Uit deze informatie kan je halen wie je rechtstreeks kan werken.
Het gebruik van een VARA FM licentie voor gebruikers bied heel wat voordelen.
Zo heb je niet alleen de hoge snelheden ter beschikking, maar kan je station ook als VARA FM digipeater gebruikt worden. (SSID-12)
Het dubbele gebruik op éénzelfde frequentie vereist een Soundmodem interface met als software UZ7HO en VARA FM.
Dit is de meest aangewezen setup voor een eenvoudig gebruikers station.
Zo kan je met voorgande info perfect een via route opzetten in VARA FM.
ON0BAF-10 via ON4ALV-12
Ook binnen VARA HF kan je het logboek gebruiken om gehoorde stations en extra info te bekomen.
Echter hier bestaat de mogelijkheid van digipeating niet en haal je best een geschikte RMS uit de geupdate Channel Selection lijst.