DWS Dutch Winlink System

Algemeen

Winlink

Winlink heeft als frontend voor het versturen van berichten reeds zijn strepen verdient.
De structuur van Winlink is gebaseerd op een fail-safe structuur voor het versturen van berichten via radio, vanop een boot, ten velde of gewoon vanuit je thuis station. (Wiki)
Winlink bevat verschillende CMS(Central Message servers) email-internet providers, die de ganse wereld omspannen.
Alle RMS (radio message servers) bestaande uit een radio-poort en een internet toegang, zijn verbonden met deze CMS stations en laten de gebruikers toe om berichten te versturen via radio.
De "fail-safe" functionaliteit wordt voorzien door een "fall-back" systeem in deze RMS relay stations:

Het bericht wordt lokaal bewaard tot de verbinding met het internet hersteld is
Het bericht kan geforward worden via radio (HF)
Het bericht kan opgehaald worden door de geadresseerde gebruiker wanneer hij rechtstreeks deze RMS kan bereiken.(MPS instelling)

Omdat het netwerk niet onnodig te belasten wordt er van iedere gebruiker gevraagd om een MPS station (message pickup station, maximaal 3) aan te duiden, zodat het systeem weet waar de berichten voor een specifieke gebruiker naar toe moeten.

Winlink bevat een reeks van formulieren die gebruikt worden door allerhande hulporganisaties, op het forum Winlink Emcomm group wordt actief gewerkt aan allerhande integratie van formulieren, maar ook aan intelligente koppelingen met back-end systemen van de overheid of de wetenschap.
Zo zijn er specifieke formulieren voor het melden van aardbevingen, die rechtstreeks vertaald worden naar een monitor systeem van de overheid en duidelijk weergeven wat de mogelijkheden zijn van zulk een samenwerking.

Het gebruik van "Standard templates" is aangewezen, daar bij het doorzenden van deze formulieren enkel een verwijzing naar het type formulier wordt gemaakt zodat het bericht nagenoeg beperkt is tot de date van de ingevulde velden.

Je kunt echter ook gebruik maken van "Global template" formulieren die je zelf ontwikkeld, waarbij de XML file wordt meegestuurd, wat tot heel wat meer data kan leiden. Vandaar dat de meeste organisaties hun formulieren laten opnemen in de Standard template bibliotheek of gebruik maken van een vereenvoudigde telegramstijl (zie B-EARS formulier) of een tekst gebaseerd formulier (Handtekening email principe DWS), wat je kan gebruiken in een bericht zonder koppeling naar een formulier.

Wij hebben ook een winlink formulier ontwikkeld voor B-EARS, dat in je installatie kan gezet worden [ Message handling met downloadable B-EARS radiogram voor allerhande software en linken naar de cursus]. Je vindt er eveneens een DARES formulier terug, meegeleverd met DWS.

Winlink 2000 System

Winlink is een systeem dat toelaat om via radio en internet emails met attachments te versturen.
Het is opgebouwd met 3 types van stations in gedachten:

Een Winlink client station, waarmee een gebruiker emails kan lezen en versturen
Een Radio Message Server(RMS) die dienst doet als brug tussen de radio stations en de hoofdservers van Winlink (CMS).
In principe is dit een radio-internet gateway, maar een extra uitbreiding (Hybrid) zorgt ervoor dat indien het internet niet beschikbaar is, de berichten via radio kunnen worden verder gestuurd tot een punt (Message Pick-up Station) waar een client zijn bericht kan ophalen.
Een Common Message Server(CMS), de hoofdservers die verbinding maken met de RMS gateways en met Internet Service Providers(ISP), zodat mails van en naar het Winlink systeem kunnen worden uitgewisseld.

Winlink Client station

Een Winlink client station is opgebouwd met een Winlink client software zoals Winlink Express of PAT (of andere), die het mogelijk maakt om de berichten te lezen en schrijven.

Tevens bezit dit station één of meerdere interfaces voor het versturen van berichten, al dan niet via radio.

Winlink kent verschillende types van berichten die niet onderling uitwisselbaar zijn.
Een bericht opgesteld in één type blijft doorheen het systeem als dat type bestaan en moet ook via die optie in winlink express verstuurd en gelezen worden.
De types zijn:

Standaard winlink bericht.
Dit bericht wordt naar een RMS gateway gestuurd en vandaaruit verder verstuurd via het Winlink systeem, eventueel tot in een MPS, als het internet niet voorradig zou zijn (In hybrid configuratie)
Een P2P bericht, meestal gebruikt tussen twee cliënt stations, kan dienst doen om verbindingen te testen of geïsoleerde verbindingen tot stand te brengen.
Een Radio-Only bericht, dat enkel via radio zal verstuurd worden tot een MPS, ook al is er internet aanwezig.
Dit type bericht is vooral bedoeld om de automatische forwarding via radio te testen in RMS Hybrid systemen.
Telnet Post Office verbindingen, geven je de mogelijkheid om een RMS gateway(of meer specifiek RMS Relay Software) te gebruiken als een email-server.
Hierdoor kan je op lokale netwerken, al dan niet met een internetverbinding, meerdere LAN clients gebruik laten maken van de Winlink mailbox systeem om zo standaard winlink berichten te versturen van/naar verschillende fysieke stations, al dan niet uitgerust met radio verbindingen.

Winlink connectie types

Standaard in Winlink is er een veelvoud aan verbindingsmogelijkheden voorzien.
Niet alle verbindingen zitten letterlijk "ingebakken" in de Winlink Express software maar worden meestal aangeboden via een apart stukje software, dat dmv een IP address en poort wordt verbonden, al dan niet op dezelfde PC.

De verschillende verbindings modi komen terug in de Session menu van Winlink Express en kunnen meestal gebruikt worden voor verschillende types van berichten.
De verschillende modi zijn onderverdeeld voor HF, VHF/UHF en Telnet (IP)

HF
1. WINMOR, nog aanwezig maar wordt in de toekomst niet meer gebruikt, is een soundmodem systeem, waarbij een soundcard gebruikt wordt.
2. ARDOP, de opvolger van WINMOR is een soundmodem systeem, waarbij een soundcard gebruikt wordt.
3. VARA HF, de laatste aanwinst is een high speed soundmodem systeem.
4. PACTOR is een mode die gebruikt maakt van een externe modem van de firma SBS gmbh.
5. ROBUST Packet is een AX25 packet mode op HF, aan zeer trage snelheden.
VHF/UHF
1. Packet, de ax25 mode die zowel gebruik kan maken van bestaande TNC (externe modems) als van een soundmodem (UZ7HO of AGW) in snelheden 1200bd of 9600bd
2. VARA FM, een high speed mode (10 a 20 sneller dan Packet) die gebruik maakt van een Soundmodem interface
3. Iridium Go, is een verbinding gebruik makend van een satelliet Iridium telefoon.
Telnet
Telnet, maakt een verbinding via een IP:Port combinatie al dan niet op het lokaal station, de LAN of WAN of het internet.
1. Als Telnet Winlink wordt standaard een verbinding gelegd, rechtstreeks met een CMS, zonder gebruik te maken van een RMS tussen station en wordt het type Winlink berichten uitgewisseld.
2. Als Telnet P2P gebruik je een RMS tussen station, al dan niet als brug tussen verschillende netwerken of van een andere Cliënt.
  Het ARDEN Wifi-netwerk maakt gebruik van deze modi om verbindingen van en naar hun netwerk RMSén toe te laten.
  Enkel berichten die als P2P zijn gemaakt worden uitgewisseld.
3. Telnet Post Office, maakt een telnet verbinding direct met een RMS Relay.
  Het verschil met de voorgaande setting is dat hier standaard winlink berichten worden uitgewisseld.

DWS uitbreiding op Winlink

Deze site bevat de data die eveneens vervat zit op de officiële sites van DWS, met dank aan DARES en Hans PA3GJM voor de info.

Het Dutch Winlink System is een uitbreiding op de bestaande Winlink software en systeem setup.

Het is Winlink 2000 systeem plus een aantal noodzakelijke tools

een nieuwe PH3J Packet Agent (inclusief digipeater, monitor) die een behoorlijk groot aantal KISS TNC's en de UZ7HO soundmodem ondersteunt.
inbinding van de verschullende VARA modes, zoals VARA HF, VARA FM en VARA Chat
er is een "virtuele ether" via een Internet verbinding.
Zo kan men DWS oefenen zonder dat men zelf een TNC en radio heeft. (ideaal om ervaring op te doen)
APRSIS32 is toegevoegd zodat men stations en andere belangrijke informatie op een kaart ziet.
De overlay's worden via de synchronized folders beschikbaar gesteld.
voor-geïnstalleerde OSM (OpenStreetMap) kaarten van Nederland en België kunnen gedownload worden vanaf de DWS server en toegevoegd worden aan de installatiebestanden van DWS.
installatie bestanden van voorkomende USB naar Serieel drivers
een configuratie tool (DWC) voor vereenvoudigede bediening, configuratie en controle van allerhande onderdelen van DWS.
Dit laat je toe om verschillende configuraties te maken voor specifieke situaties, hardware settings te testen en automatische startup scripts uit te voeren.
DWC geeft waarschuwingen als er software updates van Winlink, PH3J Packet Agent en andere software beschikbaar is en laat je toe op eenvoudige wijze deze updates te installeren
RMS Packet / RMS Relay stations kunnen ook met DWC geconfigureerd worden, waardoor de configuratie van een RMS heel wat envoudiger wordt.

Verklaringen

DWS : Dutch Winlink Software
Het totale pakket wat van een download of vanaf een USB stick geïnstalleerd kan worden.

DWC : Dutch Winlink Configurator.
Onderdeel van DWS dat alle benodigde software eenvoudig maar ook consequent hetzelfde voor alle deelnemers instelt.

Het DWS concept

De bezielers van het concept en makers van de softwarebundel zijn:

DWS winlink Express setup

Packet Agent PH3J

Snel werd duidelijk dat het beperkte aanbod in modem interfaces binnen Winlink, een beperking zou vormen op het gebruik ervan.
Echter Winlink voorziet een "TCPIP" interface naar de modems, waardoor het opzetten van externe modem software mogelijk is.
DWS maakt gebruik van de Packet interface via KISS, die ingebakken zit in Winlink om de verbinding te maken met hun packet agent PH3j, waarin heel wat meer mogelijkheden vervat zitten in vergelijk tot de standaard winlink packetlink.

Het gebruik van AX25 op VHF/UHF wordt meestal beperkt tot de 1200 AFSK mode, de meest robuuste mode en het vlotst te koppelen aan allerhande oude en nieuwe transceivers.

Wie nog een oude packet TNC liggen heeft kan vlot aan de slag met de PH3J software, door de KISS mode te gebruiken. (Kenwoods doen het enkel met Paclen128/maxbuffer2)
Voor nieuw opstappers in DWS is het aangeraden om voor een "soundcard interface" te kiezen (Microham USB III, Signalink of DRA sound interface), waarbij er gebruik gemaakt wordt van een soundcard packet engine UZ7HO en VARA HF ,VARA-FM en VARA-SAT hiervan gebruik kan maken.
Deze laatste modes zijn een echte revelatie voor datacommunicatie via radio met ongekende snelheden zowel op HF, VHF als satelliet.

De PH3J agent bevat veel meer dan enkel de modem interface.

Door gebruik te maken van een TCPIP interface is het mogelijk om via een LAN meerdere stations te koppelen aan één PH3J modem, waardoor je een echt radio-commando centrum kan opzetten.
De serialisatie van de berichten wordt volledig door de agent afgehandeld.
Tevens voorziet de agent voor een soort van "baken transmit", waarbij de toestand van het radio netwerk kan bepaald worden, gebaseerd op het APRS protocol en getoond op de APRSIS32 kaart en in de HEARD lijst van de monitor.
De ingebouwde "digipeater" laat je zelfs toe om "één hop" te gebruiken om een RMS te bereiken, moest het rechtstreeks niet lukken.
Xdigi is toegevoegd aan de RMS setup mode, waardoor VHF-UHF radiocel koppelingen kunnen gebouwd worden.
De agent kan gekoppeld worden aan een "virtuele ether", waardoor er oefeningen in het gebruik van de software en winlink kunnen plaatsvinden, ook voor gebruikers die nog geen radio-interface hebben.
Deze mode integreert volledig in het systeem en je kan de virtuele stations terug vinden binnen de winlink RMS channel lijst, ze worden gekenmerkt door een frequentie 101.010Mhz.

APRSIS32 of "de radar" en de Heard lijst in het monitor programma.

Zie "Help" in DWC: topic "Display of stations in APRSIS"

Het gebruik van een kaart met "radio-dekking overlay" maakt het mogelijk om een inschatting te doen van de mogelijk te gebruiken stations.
Gebouwd op de "Open street map" standaard zijn deze kaarten gratis en vervat in de installatie van DWS (voor offline gebruik) of worden automatische aangevuld via je internet verbinding, wanneer je een regio bezoekt die je nog niet op je PC staan hebt.

Tevens wordt deze kaart gebruikt als "status map" voor de aanwezige stations, hun toestand, hun connectie mogelijkheden en het al dan niet beschikbaar zijn.
Hieronder een live snapshot gemaakt op de WINLINK RMS Packet PI8HLM in Haarlem en een HEARD list van een live station ON4AWM met RMS ON0BAF in de buurt.

de groene punten geven een "up en running" RMS weer
oranje: internet loss local mailbox only
geel: internet loss maar HF forward mogelijk (hybrid station active)
rood: RMS down digipeater only

Door gebruik te maken van een aantal specifieke adressen en inhoud (ARES en via ARES) kan een packet bericht herkend worden als een baken en eventueel via "een hop" melding maken van zijn status aan een RMS.
Met Winlink Express is het zelfs mogelijk om via 2 hops een communicatie op te zetten met een RMS.

Het gebruik van een de SSID aan de callsign geeft de volgende mogelijkheden weer:

call-10 is een RMS
call-11 is een crossband digipeater
call-12 is een digipeater (zowel packet als VARA FM)

Andere SSID's kunnen lokaal gebruikt worden om een onderscheid te maken tussen verschillende stations of dienen voor latere uitbreidingen.

DWC Dutch Winlink System configurator

Het opzetten van zulk systeem bestaande uit verschillende software delen, vraagt een stricte procedure.
Deze procedure is grotendeels geautomatiseerd door het gebruik van DWC, een windows installer en configuratie software.
Hierin zit de verdienste van het DWS team, dat het leven van de gebruiker stukken vereenvoudigt.

De DWC software installeert Winlink, PH3J, APRSIS32 en tal van andere toepassingen, nodig voor een vlotte werking.
Tevens meld de software wanneer er "nieuwe versies" beschikbaar zijn.
Vanuit DWC kan je eveneens de soundmodem softwares installeren zoals UZ7HO, VARA FM en VARA HF.

De software bevat een aantal basis configuraties, zodat een gebruiker eenvoudig aan de slag kan, in te stellen via de keuze "Algemeen/Operationele mode"
Zo kan je als eenvoudige gebruiker aan de slag met één radio- of virtuele verbinding of een volwaardig RMS opzetten, met meerdere radio poorten.

Vermits alle functionaliteit van het DWS afhangt van de correcte installatie is het noodzakelijk om op een PC waar reeds een Winlink systeem draait, dit te verwijderen en DWS vanaf een naakt systeem te installeren.
De reden hiervoor is het gebruik van een andere folderstructuur.

Je bestaande Winlink account kan nadien gewoon terug gebruikt worden en de werking in winlink zelf, blijft eveneens onveranderd.
Maak backups van je oude Winlink berichten en contactlijsten, zodat je deze kan hergebruiken na installatie van DWS.
Zie DWS backup & remove om de data die vervat zitten in Winlink te recupereren.
Het DWS systeem voegt extra functionaliteit toe dmv het gebruik van AX25 packet (1200baud), toegespitst op het visualiseren van de status van het netwerk en het maken van moeilijke verbindingen, gebruik makend van digipeaters.

DWS Dual RMS Packet, RMS Relay en RMS Trimode setup

Het gebruikt van de standaard configurator DWC laat een groot struk van de configuratie toe om een RMS gateway op te zetten.
Om dit werkend te krijgen dien je aan de makers van Winlink een RMS gateway License te vragen.

De DWS aanpak maakt gebruik van een dubbele RMS packet opzet, zodat je zowel een VHF als een UHF setup kan creëren.
In het voorgaande voorbeeld is er gekozen voor een fysieke opzet op UHF en een virtuele ether opzet via VHF. (zie ON0BAF RMS installatie procedure ), maar andere configuraties zijn mogelijk.

Het gebruik van RMS Trimode maakt het mogelijk om verschillende modi op HF te gebruiken en eventueel je RMS te configureren als een RMS Hybrid, waardoor er een mogelijkheid bestaat om berichten te forwarden als er geen internet verbinding is of als je expliciet Radio-only wil gebruiken.

Door de DWS software aanpassingen is het mogelijk om op één ferquentie met één soundmodem, gebruik te maken van zowel AX25 packet als VARA FM verbindingen en dit zowel voor het versturen van berichten, alsook voor de update van de status van het netwerk (RADAR en HEARD)

Door gebruik te maken van Xdigi , een cross band digipeater in DWS, kan je een brug vormen tussen twee PH3J packet agents (AX25), zoals hier getekend tussen de "virtuele ether" en de UHF zender.

Visie en mogelijkheden

Digital-first

Het asynchroon versturen van digitale berichten vormt een essentieel onderdeel van noodcommunicatie.
Gebruik makend van het internet wanneer het kan en terug plooien op radio wanneer het moet, is de bases van deze setup.

Binnen IARU-R1/EMCOMM is de optie geopperd om Winlink en DMR als digitale modi te gebruiken.
Tijdens de laatste DARES-B-EARS unity 2020 oefening is de meerwaarde van beide systemen gebleken.
Met de ontwikkeling binnen RST van DsyncFS, kan DMR ook als modem gebruikt worden voor datacommunicatie in aanvulling op de bestaande modems binnen Winlink en DWS.
Hiermee zal de focus van de ontwikkelaar (ON4ABS Marc) ook gelegd worden op een mogelijke integratie van beide.

Oefenomgeving

Het gebruik van DWS met de virtuele ether laat ons toe om de "Messagehandeling" te trainen, zonder radio, waardoor de theoretische cursus in B-EARS basis opleiding NL, kan aangevuld worden met praktijk in het afhandelen van berichten, asynchroon en met volle functionaliteit van Winlink.

Radio-ware

Het delen van kennis over hoe verschillende transceivers kunnen gebruikt worden binnen dit systeem, vormt de drijfveer voor het opzetten van dit domain en deze pagina.
Heb jij een oplossing gevonden, laat het ons dan weten zodat we de nodige info kunnen verspreiden en ook andere vlot aan de slag kunnen met DWS, Winlink of DsyncFS.

Hiervoor kan je gebruik maken van de forum B-EARS-members-forums voor myuba.be gebruikers of info@myuba.be voor extern gebruik.

Wij zullen in ieder geval alle nuttige procedures en info via deze webstek ter beschikking stellen.

Met dank aan het DWS team en het B-EARS bestuur.

DWS en Radioware

Vermits DWS en Winlink enkel draaien op een Windows omgeving, is het opzetten van een Windows PC voor uitsluitend radio-gebruik zeker een te overwegen optie.
Door gebruik te maken van een NUC, die oorspronkelijk ontwikkeld zijn voor het streamen van video en als settop box voor een TV, kan je een systeem opzetten dat op 12V draait, weinig energie verbruikt, klein is in omvang (dus mobiel) en toch alles in huis heeft om radioamateur toepassing op te draaien.

Hoe je dit doet, wordt volledig omschreven op de volgende site: Windows tools/NUC Setup

Raspi en PAT

Volgende videokanaal van KM4ACK Jason laat je kennis maken met de installatie van een raspi en PAT, een open source Winlink Client met nog heel wat andere software voor radioamateurs.
Dit is als noodoplossing bruikbaar, maar bevat zeker niet de functionaliteit die door DWS geboden wordt.

Info

EMCOMM Winlink concepts

OE ARENA overview

Page updated

Report abuse