• สาเหตุหรือปัจจัยการเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยี

• ตัวอย่างการเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยี

1. วิเคราะห์สาเหตุหรือปัจจัยที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยี

วิเคราะห์สาเหตุหรือปัจจัยที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีมีความสำคัญที่จะช่วยให้เข้าใจเทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลงมาจากอดีตและสามารถคาดการณ์เทคโนโลยีที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต รวมทั้งมีความสำคัญในการพัฒนาต่อยอดเทคโนโลยีเดิม เพื่อให้มีความทันสมัยและช่วยอำนวยความสะดวกต่อผู้ใช้งาน เช่น ปัจจุบันมีการพัฒนาเทคโนโลยีเพื่อการควบคุมเครื่องใช้ไฟฟ้าและอุปกรณ์อิเล็คทรอนิกส์ในบ้านผ่านระบบออนไลน์ ซึี่งเกิดจากความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์ด้านเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร รวมทั้งการเชื่อมต่อทางอินเทอร์เน็ต ทำให้เทคโนโลยีปัจจุบันช่วยให้ผู้ใช้สามารถควบคุมหรือตรวจสอบการทำงานของเครื่องใช้ไฟฟ้าต่าง ๆ จากนอกบ้านได้สะดวกขึ้น

นักเรียนควรมีความรู้เดิมในเรื่องความหมายของเทคโนโลยี ซึ่งหมายถึงสิ่งของเครื่องใช้หรือผลิตภัณฑ์ต่างๆ ในชีวิตประจำวันที่มนุษย์สร้างขึ้นทั้งในอดีต ปัจจุบันและที่จะเกิดขึ้นในอนาคต รวมทั้งวิธีการต่างๆ เพื่อแก้ปัญหาหรือสนองความต้องการ และระบบทางเทคโนโลยีซึ่งมีทั้งระบบทางเทคโนโลยีอย่าง่าย และระบบทางเทคโนโลยีที่ซับซ้อน เทคโนโลยีที่พบเห็นได้ในชีวิตประจำวัน เช่น โทรศัพท์มือถือ คอมพิวเตอร์ เทคโนโลยีด้านการแพย์ในปัจจุบันที่มีประสิทธิภาพมากกว่าในอดีต ซึ่งมนุษย์เป็นผู้สร้างหรือพัฒนาขึ้นเมื่อประสบปัญหาในการดำรงชีวิต หรือเกิดความต้องการเทคโนโลยีที่ช่วยอำนวยความสะดวก

เทคโนโลยีรอบตัวเรามีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา ขึ้นอยู่กับสาเหตุหรือปัจจัยต่าง ๆ ได้แก่ ความก้าวหน้าของศาสตร์ต่าง ๆ โดยเฉพาะวิทยาศาสตร์และคณิตศาสตร์ ปัญหาหรือความต้องการของมนุษย์หรือเกิดจากปัจจัยอื่นๆ เช่น สภาพเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม และสิ่งแวดล้อม การทำความเข้าใจและสามารถวิเคราะห์ปัจจัยต่างๆ ที่มีผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีจะช่วยให้สามารถปรับปรุงหรือสร้างเทคโนโลยี ตลอดจนสามารถคาดการณ์ถึงเทคโนโลยีบางชนิดที่จะเกิดขึ้นในอนาคตได้

ความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์ในด้านการพัฒนาเทคโนโลยีเพื่อการควบคุมเครื่องใช้ไฟฟ้า และอุปกรณ์อิเลล็กทรอนิกส์ในบ้านและสถานที่ทำงานผ่านระบบออนไลน์โดยใช้อุปกรณ์สื่อสารเคลื่อนที่ เช่น โทรศัพท์มือถือ แท็บเล็ต เกิดจากองค์ความรู้ด้านเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร รวมทั้งการเชื่อมต่อทางอินเทอร์เน็ต เป็นอีกตัวอย่างหนึ่งที่ทำให้เทคโนโลยีในปัจจุบันช่วยให้ผู้ใช้สามารถควบคุมหรือตรวจสอบการทำงานของเครื่องใช้ไฟฟ้าต่าง ๆจากนอกบ้านได้สะดวกขึ้น

อย่างไรก็ตามเทคโนโลยี ที่สำคัญในอดีตอาจเป็นผลผลิตหรือวิธีการที่สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้ในระยะเวลาหนึ่ง เท่านั้น ยกตัวอย่างเช่น วิธีการส่งข้อมูลข่าวสารทางไกลเป็นตัวหนังสือ ในอดีตทำได้โดยเขียนข้อความบนกระดาษแผ่นเล็กๆ แล้วม้วนติดไว้ที่ขานกพิราบ แล้วพัฒนามาเป็นการส่งจดหมาย ไปรษณียบัตร โทรเลข และโทรสาร แต่เนื่องจากเทคโนโลยีในปัจจุบันที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว ส่งผลกระทบต่อการดำเนินชีวิตประจำวันของมนุษย์อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ เมื่อมนุษย์ต้องการวิธีการส่อสารที่รวดเร็วมากขึ้น ทำให้โทรเลขไม่ได้รับความนิยมและไม่มีการใช้งานอีกต่อไป

ในขณะเดียวกันเทคโนโลยีบางชนิดที่เกิดขึ้นในช่วงเวลาหนึ่งอาจเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงเป็นเทคโนโลยีใหม่ในอนาคต ยกตัวอย่างเช่น เมื่อนำเครื่องคอมพิวเตอร์มาใช้กับการเชื่อมต่อทางอินเทอร์เน็ตที่มีบริการด้านการรับส่งข้อมูลอิเล็คทรอนิกส์ก็จะได้วิธีการส่งทางไปรษณีอิเล็กทรอนิกส์ หรือเรียกสั้นๆว่า อีเมล (e-mail) การส่งอีเมลนอกจากจะช่วยลดระยะเวลาในการส่งข้อมูลข่าวสารได้มากแล้ว ยังสมารถส่งข้อมูลได้เป็นจำนวนมากอีกด้วย

นอกจากนี้ยังมีการพัฒนาโปรแกรมประยุกต์ ได้แก่ แอปพลิเคชัน (application) มาใช้ประโยชน์ในด้านต่างๆ เช่น แอปพลิเคชันสำหรับส่งข้อมูลข่าวสารผ่านทางโทรศัพท์มือถือหรืออุปกรณ์อื่นๆ แอปพลิเคชันด้านการแพทย์ซึ่งสามารถทำงานได้ตรงกับความต้องการของมนุษย์ และช่วยพัฒนาคุณภาพชีวิตให้ดีขึ้น

การเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีสามารถเกิดได้จากปัจจัยอื่นๆ เช่น ปัจจัยจากสภาพเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม และสิ่งแวดล้อม รวมทั้งทรัพยากรที่มีอยู่ในขณะนั้น โดยการเปลี่ยนแปลงดังกล่าว อาจเป็นการปรับปรุงประสิทธิภาพหรือการใช้งานเทคโนโลยีให้ดีขึ้น เช่น การเปลี่ยนแปลงระบบการทำงาน เปลี่ยนวัสดุอุปกรณ์ หรือการเปลี่ยนวิธีการผลิต แต่หากการเปลี่ยนแปลงดังกล่าวยังไม่สามารถแก้ปัญหาหรือสนองความต้องการของมนุษย์ได้ ก็อาจส่งผลให้เทคโนโลยีชนิดนั้นล้าสมัยและไม่เป็นไปตามที่ต้องการอีกต่อไป ซึ่งจะทำให้มีการสร้างหรือพัฒนาเทคโนโลยีใหม่ๆ ขึ้นอีก ปัจจัยต่างๆ เหล่านี้เองจึงมีส่วนเกื้อหนุนทำให้เทคโนโลยีมีการเปลี่ยนแปลงอย่างต่อเนื่อง

บางครั้งอาจมีเทคโนโลยีใหม่ๆ ที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็วในบางสถานการณ์ เช่น เมื่อเกิดภัยพิบัติทางธรรมชาติ การเกิดสงคราม ภาวะขาดแคลนอาหารและน้ำ การเกิดโรคระบาด ทำให้มนุษย์ต้องคิดค้นและพัฒนาเทคโนโลยีใหม่ขึ้นมาช่วยอำนวยความสะดวก ซึ่งอาจเกิดขึ้นจากงานอาชีพในชีวิตประจำวันโดยอาศัยความคิดสร้างสรรค์ แรงบันดาลใจ ตลอดจนความรู้ ทักษะและประสบการณ์ ยกตัวอย่างเช่น การเปลี่ยนแปลงขของเทคโนโลยีเมื่อเกิดอุทกภัย เมื่อประสบปัญหาดังกล่าว มนุษย์จึงคิดพัฒนาเทคโนโลยีขึ้นมาเพื่อแก้ปัญหาการเดินทางที่ยากลำบาก โดยการนำรถจักรยานยนต์ที่เคยใช้เป็นพาหนะเดินทางบนถนนมาปรับปรุงแก้ไขเป็นรถจักรยายนต์ดัดแปลงซึ่งมีความสูงเพิ่มขึ้น เพิ่มพื้นที่โดยสารและต่อพ่วงกับตัวรถ สามารถใช้เดินทางในพื้นที่น้ำท่วมขังได้ ตลอดจนใช้ขนส่งอาหารหรือสิ่งของเครื่องใช้ได้

จะเห็นได้ว่า การเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยี ทั้งที่เป็นชิ้นงานหรือวิธีการนั้น เกิดขึ้นได้จากปัจจัยต่าง ๆ ที่เข้ามาช่วยสนับสนุนให้เทคโนโลยีเหล่านั้นเป็นจริงขึ้นมาได้ แต่อย่างไรก็ตาม มนุษย์ก็มีส่วนสำคัญที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยี เนื่องจากหากเทคโนโลยีชนิดใดยังไม่สามารถแก้ไขปัญหาหรือสนองความต้องการให้มนุษย์ได้ ก็จะต้องมีการปรับปรุงและพัฒนาเทคโนโลยีต่อไป ดังนั้นความต้องการของมนุษย์เพื่อที่จะแก้ไขปัญหา จึงเป็นปัจจัยสำคัญประการหนึ่งที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงเทคโนโลยี ซึ่งความต้องการดังกล่าวอาจต้องพิจารณาร่วมกับปัจจัยต่างๆ ดังที่กล่าวมาแล้วด้วย เพื่อสามารถทำให้เกิดการสร้างหรือพัฒนาเทคโนโลยีที่ใหม่ขึ้นมาได้ และทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีอย่างต่อเนื่อง

อย่างไรก็ตามหูฟังดังกล่าวก็ยังมีข้อจำกัด เช่น ไม่สามารถขจัดเสียงรบกวนได้ แพทย์ต้องใช้ความชำนาญในการฟังเสียงหัวใจหรืออวัยวะภายในต่างๆ อีกทั้งยังไม่สามารถบันทึกข้อมูลเสียงที่ได้ยิน หรือแสดงสัญญาณภาพของเสียงได้ เมื่อเทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์มีความก้าวหน้ามากขึ้น หูฟังแพทย์จึงมีการเปลี่ยนแปลงเป็นหูฟังอิเล็กทรอนิกส์โดยการเชื่อมต่อกับคอมพิวเตอร์ผ่านสัญญาณบูลทูธ (ฺBluetooth) เพื่อช่วยอำนวยความสะดวกในการใช้งาน

2.2.2 การเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีด้านการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม

บรรจุภัณฑ์จากโฟมทั่วไปที่ใช้บรรจุอาหารมีสารสไตรีน (Styrene) เป็นองค์ประกอบที่เป็นอันตรายต่อร่างกาย เกิดจากผลผลิตส่วนเกินในกระบวนการกลั่นน้ำมันปิโตรเลียม ซึ่งย่อยสลายยากและส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม เพื่อแก้ไขปัญหาการใช้บรรจุภัณฑ์จากโฟมซึ่งเป็นมลพิษและทำลายสิ่งแวดล้อม ทำให้เกิดการพัฒนาเทคโนโลยีเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์รักษ์โลกหรือรักษ์สิ่งแวดล้อมจากใบไม้สด เช่น ใบทองกวาว ใบไทร ใบสัก ซึ่งสามารถย่อยสลายได้เองตามธรรมชาติ ช่วยลดปัญหาขยะและมลพิษได้

กิจกรรมท้าทายความคิด

การพัฒนาไม้เท้าสำหรับผู้บกพร่องทางการเห็น

จากกิจกรรมท้าทายความคิดในบทที่ 1 นักเรียนได้ทราบมาแล้วว่า น้องโรบอทได้ศึกษาแนวทางการพัฒนาไม้เท้าสำหรับผู้บกพร่องทางการเห็น และทราบระบบการทำงานของไม้เท้า รวมถึงได้ออกแบบแนวคิดการพัฒนาระบบการทำงานของไม้เท้าให้มีประสิทธิภาพเพื่อช่วยเหลือผู้บกพร่องทางการเห็น และลดการเกิดอุบัติเหตุได้ดีขึ้น อย่างไรก็ตามน้องโรบอทต้องการทราบว่า ไม้เท้าสำหรับผู้บกพร่องทางการเห็นมีการเปลี่ยนแปลงอย่างไรบ้าง

ไม้เท้าในอดีต.....................................................
รูปภาพประกอบ................................................

ไม้เท้าในปัจจุบัน.....................................................
รูปภาพประกอบ................................................

กิจกรรมท้ายบท

วิเคราะห์สาเหตุหรือปัจจัยของการเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีทางการแพทย์

นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละประมาณ 3-4 คน แล้วเลือกเทคโนโลยีทางการแพทย์มา 1 ชนิด ยกตัวอย่างเช่น อุปกรณ์ช่วยในการเดิน จากนั้นวิเคราะห์หาสาเหตุหรือปัจจัยที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีนั้นจากอดีตมาจนถึงปัจจุบันและคาดการณ์เทคโนโลยีที่จะเปลี่ยนแปลงไปในอนาคต พร้อมทั้งอธิบายลักษณะของเทคโนโลยีนั้นที่จะเกิดขึ้น แล้วนำเสนอ

เทคโนโลยีที่เลือกคือ..................................
สาเหตุหรือปัจจัยที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงจากอดีตจนถึงปัจจุบัน...........................................
คาดการณ์ลักษณะของเทคโนโลยีนั้นที่จะเกิดขึ้นในอนาคต.......................................