เครื่องดื่ม (beverage) เป็นผลิตภัณฑ์อาหารประเภทหนึ่งที่เป็นของเหลว ช่วยลดความกระหาย ให้ความรู้สึกสดชื่น และขจัดความอ่อนเพลียชดเชยปริมาณน้ำที่ร่างกายสูญเสียไป ตลอดจนมีคุณค่าทางโภชนาการต่างๆ ที่มีประโยชน์ มีส่วนประกอบหลัก คือ น้ำ สารให้รสหวาน กรดอินทรีย์ สี และสารให้กลิ่นรส

เครื่องดื่มในปัจจุบันมีหลายประเภท บางประเภทดื่มแล้วได้คุณค่าทางโภชนาการบางประเภทดื่มแล้วไปกระตุ้นระบบประสาท และบางประเภทดื่มเพื่อให้หายจากความกระหาย ถ้าจะถือส่วนประกอบหลัก เครื่องดื่มสามารถจำแนกได้ 7 ลักษณะ คือ

1. ประเภทผลไม้ ซึ่งจะมีทั้งน้ำผลไม้สด น้ำผลไม้บรรจุกระป๋อง ขวด หรือกล่องสามารถเก็บไว้กินได้นานๆ การดื่มน้ำผลไม้ก็จะได้ทั้งวิตามินและแร่ธาตุ ซึ่งขึ้นกับส่วนประกอบของน้ำผลไม้ว่ามีเปอร์เซนต์ของน้ำผลไม้สดมากน้อยเพียงใด

2. ประเภทน้ำนมและเครื่องดื่มที่ใช้นมเป็นหลัก อาหารประเภทนี้ ถ้าดื่มแล้วก็ได้สารอาหารที่สำคัญ เช่น โปรตีน วิตามิน และแร่ธาตุ ซึ่งเหมาะสำหรับบุคคลทุกเพศทุกวัย

3. ประเภทเครื่องดื่มสมุนไพร ซึ่งปัจจุบันมีผู้นิยมดื่มกันมากขึ้น เพราะมีการทำบรรจุซองสำเร็จรูปขาย ซึ่งการดื่มน้ำสมุนไพรถ้าสามารถดื่มแบบไม่ใส่น้ำตาลได้ก็จะดี เพราะนอกจากจะได้คุณค่าทางโภชนาการแล้ว ยังทำให้สดชื่นอีกด้วย

4. ประเภทน้ำชา กาแฟ เป็นเครื่องดื่มที่นิยมดื่มกันในตอนเช้าหรือดื่มเป็นอาหารว่าง คุณสมบัติเด่นของน้ำชา กาแฟ คือ จะมีสารคาเฟอีน ซึ่งเป็นสารที่มีฤทธิ์กระตุ้นให้ผู้ดื่มรู้สึกกระปรี้กระเปร่า และถ้าร่างกายได้รับมากเกินไป ก็จะทำให้มีอาการกระวนกระวาย ตื่นเต้นง่าย ประสาทไหว หงุดหงิด ใจสั่น นอนไม่หลับ นอกจากนี้คาเฟอีน ยังไปกระตุ้นการหลั่งของกรดเกลือในกระเพาะอาหาร ผู้ที่กรดในกระเพาะมากเกินไปอยู่แล้ว หรือมีแผลในกระเพาะอาหาร จึงไม่ควรดื่มน้ำชา กาแฟแก่ๆ

5. ประเภทน้ำหวาน น้ำอัดลม เครื่องดื่มประเภทนี้โดยทั่วไป มักมีส่วนประกอบของน้ำตาลสารปรุงแต่งรส ถ้าเป็นน้ำอัดลมก็จะมีกรดคาร์บอนไดออกไซด์ และบางทีอาจมีสารกันบูดด้วย คุณค่าของเครื่องดื่มชนิดนี้มักจะให้พลังงานเป็นส่วนใหญ่

6. เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ได้แก่ เหล้า เบียร์ ไวน์ วิสกี้ เครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์นี้ไม่ควรดื่มเป็นปริมาณมาก เพราะจะทำให้เกิดติดขึ้นมาได้ และถ้าดื่มจนเมาจะควบคุมสติไม่ได้ จะทำให้เกิดกรณีวิวาท และหากขับรถก็จะเกิดอุบัติเหตุได้

7. เครื่องดื่มชูกำลัง ซึ่งมักนิยมดื่มกันมาก โดยเฉพาะผู้ที่ต้องใช้แรงงาน เครื่องดื่มชูกำลัง 1 ขวด ให้พลังงานแก่ร่างกายเพียง 8 แคลอรี่ และยังมีคาเฟอีน ซึ่งมีผลกระตุ้นระบบประสาทได้ ซึ่งบางคนจะดื่มแทนน้ำหรืออาหารหลัก ซึ่งถ้าเทียบแล้ว คุณค่าทางโภชนาการที่ได้เพียงเล็กน้อย ถ้าดื่มติดต่อกันเป็นเวลานาน ก็จะทำให้ติด และถ้าดื่มแต่เครื่องดื่มชูกำลัง เพียงอย่างเดียวโดยไม่ได้กินอาหารหลักเลย ก็จะทำให้ร่างกายขาดสารอาหารได้

จะเห็นได้ว่า เครื่องดื่มมีหลายประเภท เครื่องดื่มแต่ละประเภทก็มีคุณ มีโทษ แตกต่างกัน ดังนั้นเมื่อทราบถึงโทษของเครื่องดื่มบางประเภทที่กล่าวแล้ว ควรจะหลีกเลี่ยงไม่บริโภคเลย พยายามบริโภคให้ลดน้อยลงก็จะเป็นการดีที่สุด

1. น้ำ

-เป็นวัตถุดิบในการทำเครื่องดื่มทั่วไปซึ่งจะมีปริมาณประมาณ85% ขึ้นไป แต่ถ้าเป็นเครื่องดื่มชนิด

diet จะมีน้ำเป็นองค์ประกอบมากถึง 99%

-หน้าที่เป็นตัวทำละลายสารประกอบอื่น ๆ เช่น น้ำตาล สี กลิ่น

2. สารให้ความหวาน

- ในเครื่องดื่มปกติ จะมีรสหวานเนื่องจากน้ำตาลซูโครส หรือ high fructose corn syrup ในขณะที่ HFCS ผลิตมาจากแป้งเป็นของเหลวข้นหนืด

- ปริมาณสารให้ความหวานโดยทั่วไปจะอยู่ใช่วง 7-14 %

หน้าที่

- นิยมใช้น้ำตาล

- ให้รสชาติให้กลมกล่อม

- ให้ความหนืด

- ช่วยยับยั้งการเจริญของเชื้อจุลินทรีย์

3. กรด

- เครื่องดื่มนั้นค่อนข้างมีความเป็นกรด

- กรดที่นิยมใช้คือ กรดฟอสฟอริก กรดซิตริก กรดมาลิก กรดทาร์ทาริก

หน้าที่

- ให้รสเปรี้ยวในเครื่องดื่ม

- ช่วยกระตุ้นให้เกิดความพอใจ

- ช่วยเพิ่มความหวานของน้ำตาล

- ช่วยระงับความกระหาย

- ช่วยยึดอายุของเครื่องดื่ม เป็นวัตถุกันเสีย

4. สี

- ช่วยดึงดูดความสนใจของผู้บริโภค

- ให้ความรู้สึกของกลิ่นรส

แบ่งเป็น3ชนิด

- สีธรรมชาติ

- สีคาราเมล

- สีสังเคราะห์

5. กลิ่นรส

เป็นส่วนประกอบที่สำคัญที่ทำให้เครื่องดื่มแตกต่างกัน โดยอาจใช้การผสมเพื่อให้เกิดกลิ่นรสที่แตกต่าง

6. ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์

เป็นก๊าซที่ไม่มีสี ไม่มีกลิ่น เป็นก๊าซสำคัญที่ให้ลักษณะของเครื่องดื่มอัดแก๊ส เมื่อละลายน้ำก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์จะมีผลต่อรสชาติ

7. วัตถุกันเสีย

การเก็บไว้เป็นระยะเวลานานมีผลต่อกลิ่นและรสชาติ ดังนั้นจึงมีการใช้วัตถุกันเสียบ้าง

6. คาเฟอีน

คาเฟอีนจะให้รสขมซึ่งมีผลต่อรสชาติ พบในเครื่องดื่มโคคาโคลา หรือ รสเปปเปอร์ กาแฟ ชา หรือช็อกโกแลต คาเฟอีนไม่ได้มีในทุกผลิตภัณฑ์

ชนิดของของเครื่องดื่ม

ในปัจจุบันเครื่องดื่มที่ผลิตและจำหน่ายอยู่โดยทั่วไปมีมากมายหลายชนิดและอาจเป็นอันตรายต่อร่ากาย ดังนั้นผู้ผลิตควรเลือกผลิตเครื่องดื่มที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย

1.1 น้ำดื่ม เป็นน้ำสะอาดตามที่มาตรฐานขององค์การอนามัยโลกกำหนดซึ่งในปัจจุบันน้ำดื่มที่เรานำมาใช้บริโภคมีทั้งน้ำปะปาที่ผ่านการกรองแล้วมาต้มสุก

และแบบบรรจุขวดที่มีจำหน่ายทั่วไป

1.2 น้ำแร่ เป็นน้ำที่เกิดจากแหล่งน้ำที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติและมีแร่ธาตุบางชนิดผสมอยู่ในปริมาณที่เหมาะสม

1.3 โซดา เป็นเครื่องดื่มที่ไม่มีแอลกอฮอล์ชนิดอัดแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ สำหรับใช้ดื่มในบางโอกาสเพื่อให้มีรสซ่า ชวนดื่ม

1.4 น้ำหวานผสมสี เป็นเครื่องดื่มที่ไม่มีแอลกอฮอล์ประกอบละลายน้ำ มีการแต่งสี กลิ่น รสและใส่สารกันเสีย ก่อนดื่มต้องเติมน้ำให้เจือจาง

1.5 น้ำหวานอัดแก๊ส น้ำอัดลม เป็นเครื่องดื่มที่ทำมาจากน้ำหวานมีการแต่งสี กลิ่น รส เติมกรด ไม่เป็นอันตรายต่อร่างกาย

1.6 น้ำผักและผลไม้ เป็นเครื่องดื่มที่มีกลิ่นและรสชาติของผักและผลไม้ เครื่องดื่มธรรมชาติเพื่อสุขภาพ

1.7 พั้นช์ เป็นน้ำผลไม้ปรุงแต่งที่ทำมาจากผลไม้หลายชนิดเพื่อให้มีกลิ่นสีและรสชาติที่แตกต่างกันไป

1.8 ชา เป็นเครื่องดื่มที่มีทั้งแบบผงและแบบใบแห้งบรรจุซอง และปรุงแต่งรสชาติโดยการเติมนมเข้นหวานหรือครีม

1.9 กาแฟ เป็นเครื่องดื่มที่ทำมาจากเมล็ดกาแฟที่มีฤทธิ์กดประสาท ทำให้เกิดความรู้สึกตื่นตัว ซึ้งจะเสิร์ฟพร้อมกับน้ำตาล เพื่อให้ปรุงรสชาติตามที่ต้องการ

1.10 โกโก้ เป็นเครื่ดื่มที่ทำมาจากเมล็ดโกโก้ ซึ้งสามารถปรุงด้วยน้ำตาลครีม และนมเข้นหวาน เพื่อให้ได้รสชาติตามต้องการ

1.11 นมปรุงแต่งและนมเปรี้ยว นมปรุงแต่งเป็นนมผงที่ทำมาจากนมวัวปรุงแต่งด้วยสี กลิ่น รส ส่วนนมเปรี้ยวเป็นผลิตภัณฑ์ที่ได้จากนมซึ้งหัมกด้วยจุลินทรีย์ที่ไม่ทำอันตรายต่อร่างกาย มักปรุงแต่งรส และเติมน้ำตาลซูโครส

1.12 น้ำนมจากพืช เป็นนมที่สกัดจากเมล็ดพืช ซึ้งมีสารอาหารที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกาย เช่น นมถั่วเหลือง นมข้าวโพด นมข้าว นมอัลมอนด์ เป็นต้น

หลักการเลือกบริโภคเครื่องดื่ม

ร่างกายของมนุษย์ต้องการน้ำไปหล่อเลี้ยงส่วนต่าง ๆ เนื่องจากร่างกายของเรามีน้ำเป็นส่วนประกอบประมาณร้อยละ 70 ของน้ำหนักตัว โดยน้ำจะอยู่ในเลือด น้ำดี และส่วนอื่น ๆ ของร่างกาย ดังนั้นควรดื่มน้ำให้เพียงพอต่อความต้องการของร่างกายโดยการยึดหลักปฏิบัติ ดังนี้

1. เลือกดื่มเครื่องดื่มที่สะอาดและได้มาตฐาน

2.เลือกเครื่องดื่มที่มีประโยชน์

3.ไม่ควรดื่มเครื่องดื่มที่มีฤทธิ์กดประสาท เช่น กาแฟ ชา

4.ไม่ควรดื่มเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์การประกอบเครื่องดื่ม เช่น สุรา เบียร์

การเตรียมเครื่องดื่ม

1. เลือกใช้ส่วนผสมหรือวัตถุดิบที่มีคุณภาพ

2. เลือกใช้วัตถุดิบท้องถิ่น เพราะหาง่ายและราคาไม่แพง

3. ล้างวัตถุดิบให้สะอาดและควรทาํ เครื่องดื่มทันทีเพื่อรักษาคุณค่าทางอาหาร

4. ควร ตวง ชั่ง ส่วนผสมให้ได้มาตรฐาน เพื่อได้เครื่องดื่มรสชาติคงเดิมทุกครั้ง

5. เตรียมวัสดุอุปกรณ์ให้พร้อม โดยทั่วไปมีดังนี้

• อุปกรณ์ชั่งตวง เครื่องชั่ง ถ้วยตวงของเหลว ถ้วยตวงของแห้ง ช้อนตวง

• กระชอน ผ้าขาวบาง ค้อนทุบขิง ตะไคร้ มีดและเขียง

• เครื่องปั่นน้ำผลไม้ หม้อต้ม พิมพ์กดผักผลไม้เป็นรูปต่าง ๆ ภาชนะใส่เครื่องดื่ม

• ถ้วยกระเบื้องมีหู แก้วใสมีก้านและไม่มีก้าน อ่างแก้ว เหยือกแก้ว

• จานรองแก้วและอุปกรณ์รองแก้ว ทัพพีตักเครื่องดื่ม อุปกรณ์สำหรับคนเครื่องดื่ม

การประกอบเครื่องดื่ม

1. อุปกรณ์และเครื่องมือในการทำต้อวสะอาดปราศจากกลิ่นและรสชาติต่างๆ เพื่อให้เครื่องดื่มมีกลิ่นรสชาติตามวัตถุดิบชนิดนั้นๆ

2. เครื่องดื่มที่เป็นผักหรือผลไม้สดควรดื่มทันทีที่ทำเสร็จ ไม่ควรผ่านการต้มเพราะจะทำให้เสียคุณค่าทางอาหารถ้าต้องการเก็บเกิน 1 วัน จึงต้มแล้วเก้บใส่ภาชนะเข้าตู้เย็น

3. เครื่องดื่มที่ต้องการให้มีเนื้อผักผลไม้เนียนละเอียดไปกับส่วนผสมอื่น ควรใช้เครื่องปั่นน้ำผลไม้

การจัดเครื่องดื่ม

1. 1. 1. จัดเครื่องดื่มให้เหมาะสมกับสภาพร่างกายของผู้ดื่มเช่นจัดนมสดให้เด็กในวัยเรียนที่กำลังเจริญเติบโต จัดน้ำผักผลไมให้ผู้สูงอายุที่ระบบขับถ่ายไม่ปกติ จัดน้ำขิงให้กับบุคคลที่มีอาการท้องอืดท้องเฟ้อ

      2. จัดเครื่องดื่มให้เหมาะสมกับสภาพอากาศเช่นอากาศเย็นควรจัดเครื่องดื่มอุ่นๆอากาศร้อนควรจัดเครื่องดื่มเย็นใส่น้ำแข็งเพื่อรักษาสมดุลย์อุณหภูมิภายในร่างกาย

      3. จัดเครื่องดื่มให้เหมาะสมกับโอกาศที่จะบริการเช่นการบริการเครื่องดื่มสำหรับผู้มาเยี่ยมที่บ้านควรเป็นแบบง่ายๆถูกใจผู้มาเยือนสำหรับงานเลี้ยงสังสรรค์ต้องเตรียมปริมาณให้เพียงพอ

      4. จัดเครื่องดื่มในปริมาณที่เหมาะสมเช่นเครื่องดื่มร้อนให้ใช้ถ้วยกระเบื้อง หรือแก้วทนความร้อนที่มีหูจับและมีจานรองไม่ควรเทเครื่องดื่มร้อนๆลงในแก้วพลาสติก เพราะจะละลายเสียรูปทรงหรือมีสารปนเปื้อนจากพลาสติกลงในเครื่องดื่มเครื่องดื่มเย็นให้ใส่แก้วใสทรงสูงอาจมีก้านหรือไม่มีก็ได้ สำหรับเครื่องดื่มที่บริการในงานเลี้ยงให้เทใส่อ่างแก้วขนาดใหย่มีแก้ววางอยู่ข้างๆเพื่อบริการแขกที่มาในงาน

การตกแต่งเครื่องดื่ม

1. ตกแต่งเครื่องดื่มการใช้วัสดุธรรมชาติไม่เป็นอันตรายต่อผู้ดื่มเช่น ผักหรือผลไม้ที่ใช้ทำเครื่องดื่มนั้น ตัดแต่งเป็นรูปทรงต่างๆ ดอกกล้วยไม้ที่ล้างสะอาดน้ำสับปะรดตกแต่งด้วยสับปะรดหั่นเป้นชิ้นสามเหลี่ยมเสียบที่ปากแก้ว น้ำผลไม้ผสมตกแต่งด้วยผลไม้เนื้งแข็งหลายสีหั่นเป็นสี่เหลี่ยมลูกเต๋าใส่ลงไปในอ่างน้ำ น้ำผลไม้ผสมหมายถึง น้ำส้ม น้ำสับปะรด น้ำฝรั่ง น้ำแตงโม มีรสกลมกล่อม น้ำมะพร้าวตกแต่งด้วยดอกกล้วยไม้ที่ล้างสะอาดวางบนปากแก้ว

2. ตกแต่งเครื่องดื่มด้วยช้อนตนเครื่องดื่มที่มีด้ามจับรูปต่างๆใส่คู่กับหลอด

การบริการเครื่องดื่ม

1. 1. 1. บริการเครื่องดื่มในภาชนะที่ล้างสะอาดและเช็ดให้แห้งเรียบร้อยแล้ว

      2. บริการเครื่องดื่มร้อนหรือเย็น 3 ส่วนใน 4 ส่วน ของแก้ว

      3. การบริการเครื่องดื่มร้อนหรือเย็นควรมีจานรองหรือผ้ารองแก้ว เพื่อป้องกันการจับถือถ้วยที่ร้อนโดยตรงเพื่อป้องกันหยดน้ำของน้ำแข็ง ซึ่งอาจทำให้โต๊ะมีรอยเปื้อนและลื่นจนแก้วตกแตก

      4. บริการเครื่องดื่มโดยคำนึงถึงอุณหภูมิและรสชาติเครื่องดื่มเช่น เครื่องดื่มร้อนต้องบริการขณะยังร้อนเครื่องดื่มเย็นต้องใส่น้ำแข็งพอดี และบริการทันทีที่ใส่น้ำแข็งเพื่อไม่ให้น้ำแข็งละลายจะเสียรสชาติ

      5. บริการเครื่องดื่มและเก็บภาชนะทางขาวมือของผู้รับบริการ โดยใช้มือด้านใดด้านหนึ่งหยิบจานรองในกรณีเป้นเครื่องดื่มร้อนและใช้มืออีกข้างหยิบก้านแก้วขณะบริการและเก็บแก้ว

      6. ผู้บริการต้องยิ้มแย้มแจ่มใส ตัดเล็บสั้น ล้างมือให้สะอาด

      7. บริการเครื่องดื่มให้เพียงพอต่ผู้รับบริการ

      8. การล้างแก้วให้ใสสะอาดปราศจากกลิ่นคาว ทำได้โดยนำใบตองกล้วยหรือใบเตยขยี้ลงในอ่างที่มีน้ำครึ่งอ่าง ใส่เกลือลงไป 2 ช้อนโต๊ะคนให้เกลือละลายแล้วนำแก้วลงไปล้าง

1.น้ำผักผลไม้เป็นน้ำดื่มที่อุดมไปด้วยวิตามินและแร่ธาตุหลายชนิด การดื่มน้ำผักผลไม้เป็นประจำจะช่วยทำให้ร่างกายแข็งแรงมีอายุยืนยาว เพราะช่วยบำรุงสุขภาพและช่วยป้องกันและรักษาโรคภัยไข้เจ็บต่าง ๆ

2.ผักผลไม้แต่ละชนิดล้วนมีสารต้านอนุมูลอิสระที่เป็นตัวช่วยป้องกันและลดความเสี่ยงของการเกิดโรคต่าง ๆ ได้เป็นอย่างดี ซึ่งรวมไปถึงโรคมะเร็งต่าง ๆ ด้วย

3.ช่วยป้องกันและชะลอความเสื่อมของอวัยวะภายในร่างกายต่าง ๆ

4.การดื่มน้ำผักผลไม้สามารถช่วยพัฒนาสมอง เสริมสร้างความจำ และเป็นอาหารของสมองได้เป็นอย่างดี

5.ช่วยบำรุงและรักษาสายตาได้ เพราะผักผลไม้บางชนิดจะมีวิตามินเอสูง เช่น แครอท ผักบุ้ง ตำลึง ฟักทอง มะละกอ มะม่วงสุก เป็นต้น

6.ผักผลไม้บางชนิดยังมีสรรพคุณเป็นยาสมุนไพรที่ช่วยบำบัดและรักษาโรคบางชนิดได้เป็นอย่างดี

7.การดื่มน้ำผักผลไม้เป็นประจำจะช่วยทำให้ผิวพรรณดูเปล่งปลั่งสดใสได้ เพราะผักผลไม้หลายชนิดจะอุดมไปด้วยวิตามินซีและวิตามินอี ซึ่งเป็นอาหารผิวที่มีส่วนช่วยบำรุงผิวพรรณ ทำให้ผิวดูมีสุขภาพดีและเรียบเนียน

น้ำผักผลไม้เป็นเพียงอาหารเสริมสำหรับผักผลไม้สดมากกว่าที่จะเป็นอาหารหลักแทนที่ผักผลไม้สดทั้งหมด ดังนั้นควรปฏิบัติตามคำแนะนำต่อไปนี้เพื่อประโยชน์สูงสุดจากการดื่มน้ำผักผลไม้

• เพื่อประโยชน์สูงสุดในการบริโภค ควรดื่มน้ำผลไม้ไม่เกิน 1 แก้วต่อวัน (ประมาณ 4-8 ออนซ์) และให้คั้นดื่มโดยไม่ต้องเพิ่มความหวานใด ๆ อีก เนื่องจากในผลไม้จะมีน้ำตาลธรรมชาติอยู่แล้ว อีกทั้งยังให้แคลอรี่เพียง 60-80 แคลอรี่เท่านั้น

• น้ำผลไม้คั้นสดควรเป็นสิ่งแรกที่เข้าสู่ร่างกายในตอนเช้า เพราะน้ำผลไม้จะช่วยทำความสะอาดระบบต่าง ๆ ภายในร่างกาย รวมถึงการอุ่นเครื่อง ทำให้ร่างกายรู้สึกตื่นตัว กระฉับกระเฉงมากยิ่งขึ้น เพราะร่างกายสามารถดูดซึมคุณค่าจากผลไม้สดได้ง่าย ดังนั้นควรดื่มก่อนกินมื้อเช้าประมาณ 10 นาที หรือหากดื่มหลังมื้ออาหารในแต่ละวัน โดยค่อย ๆ จิบน้ำผลไม้และกลั้วไปรอบ ๆ ปาก เพื่อเพิ่มเอนไซม์ในอาหารช่วยทำให้กระเพาะอาหารย่อยได้ดีขึ้น

• การดื่มน้ำผลไม้คั้นสดเป็นประจำจะช่วยถนอมสุขภาพสมองให้แข็งแรง ห่างไกลจากโรคอัลไซเมอร์

• ควรเลือกรับประทานน้ำผักผลไม้อย่างหลากหลาย หรือรับประทานให้ครบทั้ง 5 สี เนื่องจากผักผลไม้แต่ละสีแต่ละชนิดจะมีประโยชน์ที่แตกต่างกันออกไป

• ก่อนนำผักหรือผลไม้มาคั้นเป็นน้ำ ควรนำมาล้างให้สะอาดเสียก่อน โดยส้ม ฝรั่ง แครอท องุ่น ผักคะน้า มีสารเคมีสูงอยู่ในระดับต้น ๆ (ส่วนน้ำผลไม้อย่างส้มที่ผลิตในโรงงาน กระบวนการผลิตจะไม่มีการปอกเปลือก แต่จะคั้นกันทั้งเปลือก ทำให้สารเคมีเหล่านี้อาจตกค้างในน้ำผลไม้ที่เราดื่มได้ ส่วนน้ำส้มคั้นที่ขายสด ๆ ก็ตามท้องตลาดก็ควรจะระวังด้วย เพราะนอกจากจะมีสารเคมีพวกยาฆ่าแมลงตกค้างที่เปลือกส้มแล้ว ตัวเครื่องที่ใช้คั้นเองก็เป็นตัวสะสมแบคทีเรียได้เป็นอย่าง เพราะเมืองไทยมีอากาศร้อน ทำให้แบคทีเรียเจริญเติบโตได้เร็ว)

• ในการปั่นน้ำผักรับประทานเองในครัวเรือน มีคำแนะนำว่า ควรเลือกปั่นผักโดยใช้เครื่องปั่นในระดับความเร็วที่ไม่มากจนเกินไป เพราะการปั่นผักด้วยความเร็วสูง ๆ จะทำให้เกิดการสูญสลายของแร่ธาตุและสารอาหารบางอย่างได้

• ผักผลไม้บางชนิดอาจมีสารหรือแร่ธาตุบางชนิดในปริมาณมาก ซึ่งอาจก่อให้เกิดโทษกับผู้ป่วยเรื้อรังบางโรคได้ เช่น ผู้ป่วยโรคไตควรหลีกเลี่ยงการรับประทานผักผลไม้ที่มีกรดออกซาลิกสูง (Oxalic acid) เช่น ควรหลีกเลี่ยงการดื่มน้ำใบชะพลู และน้ำแครอท เป็นต้น

• น้ำผักผลไม้ที่ได้รับความนิยมสูงโดยมากจะมีส่วนผสมของมะเขือเทศและโซเดียมในปริมาณมาก ผู้บริโภคจึงควรระมัดระวังในการเลือกบริโภค อีกทั้งผักผลไม้บางชนิดจะมีน้ำตาลสูง จึงควรไตร่ตรองอย่างระมัดระวังก่อนจะบริโภค

ที่มา: ละเบียง ชุยกระเดื่อง, วรวุฒิ โอษะคลัง, สุนิสา สุขวัฒนา และนิพนธ์ ทองปาด์. 2562. หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐาน การงานอาชีพ 2 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2. นนทบุรี: บริษัท ศูนย์หนังสือ เมืองไทย จำกัด.