He papahana hoʻokuluma ʻōlelo Hawaiʻi ʻo Hua Maka i alakaʻi ʻia na nā haumāna ʻōlelo Hawaiʻi makahiki ʻekolu o Ka Haka ʻUla o Keʻelikōlani o ka makahiki kula 2020-2021.

Ua kapa ʻia ka papahana ʻo “Hua Maka” e Kamalani Johnson, he kumu ʻōlelo a moʻokalaleo Hawaiʻi a he laekahi hoʻomohala haʻawina, e kuhikuhi ana i ke ala e lilo ai nā huaʻōlelo Hawaiʻi he ala hoʻomaka e lohe, ʻōlelo, a e hoʻohana ʻia ai ka ʻōlelo Hawaiʻi ma ke kahua kulanui. Nāna pū i alakaʻi i nā haumāna ʻōlelo Hawaiʻi o ka papa KHAW 303 a ke Kauka Jason Cabral hoʻomohala ʻana i nā wehewehena huaʻōlelo a me ke paʻi wikiō ʻana. 

Koho ʻia nā huaʻōlelo Hawaiʻi pili i ka nohona, nā inoa ʻāina a puni ʻo Hilo, a me nā inoa o nā hale o ke Kulanui o Hawaiʻi ma Hilo.

“ʻO koʻu manaʻolana ka lilo ʻana o Hua Maka he ʻōmaka ʻana no ko kākou kaiaulu Kulanui e aʻo i ka ʻōlelo Hawaiʻi—ʻo nā inoa ʻāina a me nā huaʻōlelo Hawaiʻi o ko kākou mau wahi—i lawelawe ʻia ko kākou kuleana ʻo ka hoʻōla ʻana i ka ʻōlelo Hawaiʻi.” 

– Kamalani Johnson, Laekahi ʻŌlelo Hawaiʻi, Kumu ʻŌlelo a Moʻokalaleo Hawaiʻi

Hoʻomohala a haʻi waha ʻia nā huaʻōlelo na nā haumāna makahiki ʻekolu. 

“Noʻu, he koʻikoʻi ʻiʻo nō ka noke mau ʻana i kā kākou ʻōlelo ma nā ʻano hana like ʻole i loko nō o ko kākou ola. ʻO kēia papahana Hua Maka, ʻo ia kekahi o nā mea a kākou e hana nei i mea e ō mau ai ka ʻōlelo Hawaiʻi. He papahana ia e kamaʻāina ai iā Hilo nei a leʻaleʻa nō hoʻi.  I koʻu manaʻo, e ō mau ana nā inoa o nā wahi pana o ia ʻāina a me ko kākou mau aliʻi ma o kēia papahana no ka pono o ke kaiaulu.” 

– Kolokea Kauaʻula, Haumāna Makahiki ʻEkolu

“ʻO koʻu manaʻolana ka lilo ʻana o kākou, ke kaiaulu kulanui, he kahu e hāpai ana i kā kākou ʻōlelo makamae ma nā ala aʻo like ʻole ma ka hoʻonui ʻana i nā honua e ʻike ʻia ai ka ʻōlelo Hawaiʻi ma nā ala hoʻohana maʻalahi a launa pono.” 

– Keiki Kawaiʻaeʻa, Luna Hoʻokele, Ka Haka ʻUla o Keʻelikōlani