สมุนไพรใกล้ตัว...สร้างอาชีพสร้างรายได้
อาชีพท้องถิ่น : การทำสบู่สมุนไพร
“สมุนไพรไทย” นับเป็นสิ่งหนึ่งที่ทรงคุณค่า เพราะไม่ว่าจะกี่ยุคกี่สมัย ด้วยเพราะสรรพคุณและประโยชน์ของสมุนไพรไทยที่มีค่านับอนันต์ จึงทำให้ไม่ว่าจะคนยุคไหนสมัยไหนก็ยังคงรู้จักสมุนไพรไทย ชื่อเสียงของสมุนไพรไทยนั้นมิได้เพียงจะปรากฏกันแต่ในหมู่คนไทย เท่านั้น แต่ชาวต่างชาติที่ได้ศึกษาถึงสรรพคุณของสมุนไพรไทยนั้นก็ให้ความสนใจไม่แพ้สมุนไพรดีๆ จากประเทศอื่นเลยทีเดียว
ปัจจุบันสมุนไพรถูกนำมาประยุกต์ใช้ในหลายรูปแบบ ย่อมเป็นสิ่งที่แสดงให้เราเห็นว่าสมุนไพรไทยนั้นมีคุณค่ามาก ซึ่งประโยชน์ของสมุนไพรที่เราควรจะรู้ เพื่อสามารถนำไปใช้ประโยชน์ให้ได้มากที่สุด ให้สมกับที่คนในรุ่นปู่รุ่นย่าได้ถ่ายทอดมาสู่รุ่นลูกหลานอย่างเรา
สมุนไพรถูกนำมาใช้เป็นเครื่องประทินผิวเกี่ยวกับความสวยความงาม เช่น ใช้แตงกวารักษาผิวหน้า โดยนำมาวางบนใบหน้านาน 15 นาทีแล้วล้างออก มะขามเปียกขัดผิว และขมิ้นบำรุงผิว หอมแดง เป็นยาแก้สิวฝ้า ว่านหางจระเข้ รักษาฝ้าและจุดด่างดำ มะเขือเทศและขมิ้น ทำให้ผิวสวย การนำสมุนไพรมาใช้กับความงามนี้ เป็นการนำมาใช้ด้วยวิธีธรรมชาติไม่ผ่านกระบวนการแปรรูปทางเคมี ไม่ก่อให้เกิดผลข้างเดียงและให้คุณค่ามากกว่าสารสังเคราะห์ นอกจากนั้นสมุนไพร ยังให้สีสัน และกลิ่นตามธรรมชาติ เนื่องจากมีน้ำมันหอมระเหย ปลอดภัย หาง่าย และราคาถูก คุณลักษณะดังกล่าว เป็นความมหัศจรรย์ของสมุนไพร จากความมหัศจรรย์ดังกล่าว จึงได้นำสมุนไพรมาเป็นส่วนประกอบเพิ่มเติมในสบู่ทำให้สบู่มีความน่าสนใจมากขึ้น
นางกัลยา ศรีชัย อาศัยอยู่บ้านเลขที่ 124 หมู่ที่ 4 ตำบลสันโค้ง อำเภอดอกคำใต้ จังหวัดพะเยา พื้นเพเป็นคนตำบลดอนศรีชุม เริ่มต้นการทำสบู่สมุนไพร โดยมีผอ.ท่านหนึ่ง ชักชวนให้ไปเรียนเกี่ยวกับการทำอาชีพหลายอย่าง หนึ่งในนั้นที่นางกัลยามีความสนใจคือการแปรรูปสมุนไพรใกล้ตัว ผอ.ท่านนี้จึงได้พาเธอไปเรียนวิธีการทำที่จังหวัดเชียงใหม่ โดยได้เรียนกับคุณครูที่มีความเชี่ยวชาญ ในสรรพคุณของสมุนไพรต่างๆ ประกอบกับความชอบส่วนตัว หลังจากเสร็จสิ้นจากการอบรม จึงได้พัฒนาผลิตภัณฑ์ขึ้น เช่น สบู่สมุนไพร แชมพูสมุนไพร เป็นต้น เริ่มแรก ได้ประดิษฐ์ใช้เองภายในครัวเรือน และแจกจ่ายแก่คนรู้จัก เพื่อนบ้าน ญาติพี่น้อง แต่ผลจากการใช้สบู่สมุนไพรที่ทำขึ้นเอง ใช้แล้วดี จึงเกิดการบอกต่อ จึงทำให้นางกัลยา ริเริ่มการผลิตสบู่เพื่อจำหน่ายขึ้น
ขั้นตอนการผลิตสบู่สมุนไพร มีขั้นตอนที่ง่ายและไม่สลับ ซับซ้อน โดยมีวัสดุ อุปกรณ์ ดังนี้ กลีเซอรีน มะขามเปียก น้ำผึ้ง และขมิ้นผง กระบวนการผลิต นำมะขามเปียกที่เตรียมไว้มาต้มให้ละลาย และ กรองเอาแต่น้ำในปริมาณที่ต้องการ ใส่ภาชนะไว้ ผสมน้ำผึ้งและขมิ้นผง ให้เข้ากัน หั่นกลีเซอรีนให้เป็นก้อนเล็ก นำไปใส่หม้อตั้งไฟอ่อนๆ เพื่อให้กลีเซอรีนละลาย เมื่อกลีเซอรีนละลาย ใส่น้ำมะขามเปียกที่ผลสมน้ำผึ้งและขมิ้นผงที่เตรียมไว้ลงไป คนให้เข้ากันแล้วปิดไฟ ตักใส่บล็อกสบู่ที่เตรียมไว้ ทิ้งไว้ให้เย็นและแข็งตัว นำออกจากบล็อกมาเก็บใส่ในบรรจุภัณฑ์
การผลิตสบู่สมุนไพรด้วยตนเองใช้ในครัวเรือน ทำได้ง่าย สะดวก และปลอดภัย วัสดุหาง่ายเนื่องจากมีอยู่ในธรรมชาติ ราคาถูก ไม่เป็นอันตราย ไม่ทำให้เกิดการระดายเคือง สามารถเลือกใช้ได้ตามคุณลักษณะที่ต้องการสมุนไพรมีสารสำคัญ ที่มีประโยชน์ทางยาทั้งในการรักษาและการป้องกัน เช่น น้ำมันหอมระเหย มีกลิ่นเฉพาะตัว แตกต่างกันไปตามชนิดของสมุนไพร ที่นำมาสกัดเป็นน้ำมันหอมระเหย เช่น น้ำมันตะไคร้หอม น้ำมันไพล น้ำมันกระวาน น้ำมันพลูไม่ก่อให้เกิดอาการแพ้หรือระดายเคือง สีสันของสมุนไพร เช่น สีเหลืองส้มหรือ เหลืองแดงจากขมิ้น สีม่วงและสีน้ำเงินจากดอกอัญชันทำให้สบู่ที่ผลิตได้มีสีสันที่สวยงามน่าใช้นอกจากนั้นสารสำคัญในสมุนไพรที่ใช้เป็นส่วนผสมในการทำสบู่ มีสรรพคุณในการนำมาใช้เป็นเครื่องสำอาง เพื่อการขัดผิว เช่น บัวบก ฟ้าทะลายโจร และข้าวกล้อง เราสามารถใช้พืชสมุนไพรนำมาประยุกต์เป็นสูตรสบู่สมุนไพรขัดผิว ทำได้หลายสูตร
ชื่ออาชีพท้องถิ่น การทำสบู่สมุนไพร
ผู้ประกอบอาชีพ นางกัลยา ศรีชัย
ที่อยู่ปัจจุบัน บ้านเลขที่ 124 หมู่ที่ 4 ตำบลสันโค้ง อำเภอดอกคำใต้ จังหวัดพะเยา
โทรศัพท์ 083-579-8595
พิกัดทางภูมิศาสตร์ ค่า X: 605438.72E ค่า Y: 2119731.37 47Q
ข้อมูล เนื้อหา เรียบเรียง โดย นางวันทนา โยวัง
ภาพถ่าย/ ภาพประกอบ โดย นางวันทนา โยวัง
รูปภาพ : ผลิตภัณฑ์น้ำผึ้งป่าแท้ จากร้านสมอลเฟรมเดอะคอฟฟี่เฮ้าส์ จ.พะเยา
https://skm.ssru.ac.th/th/news/view/wut094