ผลิตภัณฑ์จากเส้นพลาสติก
ภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านหัตถกรรม : ผลิตภัณฑ์จากเส้นพลาสติก
หมู่ที่ 6 บ้านไร่บน ตำบลช้างแรก อำเภอบางสะพานน้อย จังหวัดประจวบคีรีขันธ์
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ข้อมูลพื้นฐานรายบุคคล : นางสาวมลิ ศรีคุณ อายุ 41 ปี อยู่บ้านเลขที่ 452 หมู่ที่ 6 หมู่ที่ 6 บ้านไร่บน ตำบลช้างแรก อำเภอบางสะพานน้อย จังหวัดประจวบคีรีขันธ์
การจักสาน เป็นงานศิลปหัตถกรรมพื้นบ้านของไทยที่มีมาช้านาน ซึ่งจะต้องทำขึ้นจากกระบวนการสำคัญดังนี้ คือ "จัก" การเอามีดผ่าไม้ไผ่ หวาย หรือวัตถุดิบอื่นๆให้แตกแยกออกจากกัน เป็นเส้นบางๆ
"สาน" คือ การใช้เส้นตอกหรือสิ่งที่เป็นเส้นอื่นๆ ที่อ่อนตัวขัดกัน คือ "ยก" และ "ข่ม" ให้เกิดเป็นลายตามต้องการ นอกจากนี้การจักสานยังรวมเอาวิธี "ถัก" คือเอาเส้นเชือกหรือหวายมาสอดไขว้ประสานกันเป็นลวดลายต่างๆ กรรมวิธีเหล่านี้เป็นกระบวนการพื้นฐานของการทำเครื่องจักสาน โดยเครื่องจักสานยุคแรกๆที่มนุษย์ทำขึ้น มิได้มีความประณีตสวยงามอย่างที่มีอยู่ในปัจจุบันนี้ หากแต่อาจจะเริ่มจากความคิดง่ายๆด้วยการนำกิ่งไม้ใบไม้มาสานหรือสอดขัดกันอย่างหยาบๆ เพื่อทำให้เกิดเป็นแผงหรือเป็นผืนรองรับสิ่งอื่นก่อนที่จะสานเป็นภาชนะหรือเครื่องมือจับดักที่มีรูปร่างและลวดลายต่างๆกันตามความต้องการ
เครื่องจักสาน เป็นผลิตภัณฑ์หัตถกรรมที่บ่งบอกถึงความรุ่งเรือง ประเพณี วัฒนธรรมของพื้นบ้าน มีการสืบทอดเทคนิควิธีการมาหลายช่วงอายุคน ซึ่งมีพื้นฐานการพัฒนาลวดลายในแบบต่างๆอย่างต่อเนื่อง โดยมีพื้นฐานในการออกแบบจากสภาพการดำรงชีวิต วัฒนธรรม ประเพณี ความเชื่อ ศาสนา และธรรมชาติที่แตกต่างกันในแต่ละยุคสมัย เกิดจากภูมิปัญญาที่มีการถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่นในลักษณะของการทำเครื่องจักสานลักษณะต่างๆ ซึ่งแต่เดิมได้นำวัตถุดิบจากธรรมชาติเท่าที่จะหาได้ใกล้ตัวมาทำให้เกิดประโยชน์ เช่น ไม้ไผ่ หวาย หญ้าแฝก กก และวัสดุอีก หลายๆ อย่าง เป็นต้น ซึ่งเป็นวัสดุตามธรรมชาติที่หาได้ในท้องถิ่นมาสานเป็นสิ่งของเครื่องใช้สำหรับใช้สอยในชีวิตประจำวัน แต่ในปัจจุบันนี้วัสดุที่หาได้จากธรรมชาติ เริ่มหาได้ยากขึ้นจึงได้มีการนำเส้นพลาสติกมาใช้แทนวัสดุที่ได้จากธรรมชาติ เนื่องจากเป็นวัสดุที่มีสีสันลวดลายที่สวยงาม มีความแข็งแรงคงทน ไม่เสื่อมสภาพเร็ว มีอายุการใช้งานนานหลายปี และหาได้ง่ายสามารถนำมาทำผลิตภัณฑ์ได้หลายรูปแบบ
การสานเส้นพลาสติกเป็นผลิตภัณฑ์รูปแบบต่างๆ ถือเป็นอาชีพเสริมที่ นางสาวมลิ ศรีคุณ ชาวบ้าน หมู่ที่ 6 บ้านไร่บน ตำบลช้างแรก อำเภอบางสะพานน้อย จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ใช้หารายได้ในยามที่ว่างจากการทำสวน ทำไร่ โดยมีภูมิปัญญาในการทำจักสานเป็นพื้นฐานอยู่แล้ว ทั้งจากการสืบทอดมาจากบรรพบุรุษและศึกษาหาความรู้เพิ่มเติมด้วยตนเองจากเทคโนโลยีในปัจจุบัน ซึ่งได้มีการพัฒนารูปแบบให้มีความทันสมัยมากขึ้น รวมถึงในปี พ.ศ. 2564 ทาง กศน.ตำบลช้างแรก ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอบางสะพานน้อย ได้ดำเนินการจัดโครงการศูนย์ฝึกอาชีพชุมชน หลักสูตรการทำกระเป๋าและตะกร้าจากเส้นพลาสติก ซึ่งนางสาวมลิ ศรีคุณ เป็นวิทยากรผู้ถ่ายทอดความรู้ให้แก่ประชาชนในพื้นที่และผู้ที่สนใจได้ศึกษาหาความรู้และฝึกปฏิบัติ จนสามารถออกแบบผลิตภัณฑ์จากเส้นพลาสติกได้อย่างสวยงาม ซึ่งคนในชุมชนสามารถนำมาพัฒนาเป็น
อาชีพเสริม เพื่อสร้างงาน สร้างรายได้เป็นอาชีพให้แก่ครัวเรือนได้อย่างมั่นคงและเป็นการกระจายความรู้สู่คนในชุมชน ได้ช่วยกันสืบสานภูมิปัญญาของคนรุ่นเก่าสู่คนรุ่นใหม่ได้อย่างมีคุณภาพ
ผู้บันทึกข้อมูล : นางสาวเสาวภา หนูเจริญ
ผู้เรียบเรียง : นางสาวเสาวภา หนูเจริญ
ภาพโดย : นางสาวเสาวภา หนูเจริญ