วัดพระนอนม่อนช้าง บ.กิ่วมื่น ม.๘ ต.มะกอก อ.ป่าซาง จ.ลำพูน (พระเกศาธาตุ ๒ เส้น)

ตำนานพระบรมธาตุเจดีย์ วัดพระนอนม่อนช้าง

กล่าวว่า พระพุทธองค์ได้เคยเสด็จมาในดินแดนแถบนี้ หลังจากเสด็จมาที่วัดพระพุทธบาทตากผ้า ในเวลานั้นมีลัวะ ๒ ผัวเมียได้มาถวายภัตตาหารแด่พระพุทธองค์ แล้วได้ทูลขอพระเกศาจากพระพุทธองค์ ได้ทรงประทานแก่ลัวะ ๒ ผัวเมีย จึงได้นำมาบรรจุในพระเจดีย์บนดอยม่อนช้างในปัจจุบัน

ระวัติการบูรณะพระบรมธาตุเจดีย์ วัดพระนอนม่อนช้าง

ในปีพ.ศ.๒๔๗๐ พระครูบาอภิชัยขาวปีได้มาเป็นประธานบูรณะวิหารและธรณีพระธาตุโดยรอบแต่ไม่แล้วเสร็จ ต่อมาครูบาศรีวิชัยแห่งวัดบ้านปางได้มาบูรณะและสร้างต่อจนแล้วเสร็จเมื่อปีพ.ศ.๒๔๗๓ ต่อมาพ.ศ.๒๔๙๐ พระบรมธาตุเจดีย์มีสภาพผุพังชำรุดทรุดโทรม พระครูบาเจ้าพรหมา พรหมจักโก (พระสุพรหมยานะเถระ) วัดพระพุทธบาทตากผ้า มีความดำริจะบูรณปฏิสังขรณ์ และได้มาเป็นพระประธานสร้างกำแพงโดยรอบบริเวณ และได้สร้างเสริมธรณีรอบองค์พระบรมธาตุเจดีย์

ต่อมาครอบครัวของคุณประภาส อมาตยกุล ได้เป็นเจ้าภาพในการบูรณะพระบรมธาตุเจดีย์อย่างต่อเนื่องกันมาถึง ๓ ครั้ง บูรณะครั้งที่ ๑ เมื่อพ.ศ.๒๕๒๖ บูรณะครั้งที่ ๒ โดยการนำของแม่ชีรัชดา อมาตยกุล และคณะได้บูรณปฏิสังขรณ์พระบรมธาตุเจดีย์ใหม่แล้วเสร็จเมื่อวันที่ ๙ ตุลาคม ๒๕๓๗ สิ้นงบประมาณ ๑,๘๐๐,๐๐๐ บาท บูรณะครั้งที่ ๓ เมื่อวันที่ ๑๔ กุมภาพันธ์ ๒๕๔๗ โดยการนำแม่ชีรัชดา อมาตยกุล คุณพ่อประภาส คุณแม่อุไร อมาตยกุล คุณเดช-คุณเพ็ญศรี-คุณยาใจ บุนนาค คุณโสรัส คุณสีวลี คุณพิพัฒน์ จารุโกศล และคณะญาติธรรมฯ

ตำนานพระนอน วัดพระนอนม่อนช้าง

กล่าวว่า หลังจากที่พระพุทธองค์ทรงประดิษฐานรอยพระบาทตากผ้าแล้ว ก็เสด็จพุทธดำเนินไปทางบูรพาทิศลุถึงหัวดอยม่อนช้าง ก็ทรงหยุดประทับนอนสีหไสยาสน์ ณ ที่นั้น และทรงประทานพระเกศาธาตุแก่ตายายสองผัวเมีย ผู้เข้ามาอุปัฏฐากถวายภัตตาหารและน้ำ ต่อมาจึงได้สร้างเจดีย์บรรจุพระเกศาธาตุไว้ และมีผู้ศรัทธาสร้างพระพุทธรูปนอนสีหไสยาสน์ขึ้นไว้ ณ ที่นั้น จึงเรียกกันว่า “พระนอนม่อนช้าง” มาจนถึงบัดนี้

ประวัติการสร้างองค์พระนอน วัดพระนอนม่อนช้าง

ไม่ทราบว่าสร้างมาตั้งแต่สมัยใด เพราะหาหลักฐานไม่ปรากฏ แต่มีปรากฏหลักฐานการบูรณะจารึกไว้ว่า เมื่อปีจ.ศ.๑๑๕๖ มีพระมหาสาธุเจ้าพระวิสุทธวังโส วัดสะปุ๋ง และสาธุเจ้าปัญญา วัดเชียงราย (ปัจจุบันร้างไปแล้ว) กับสาธุเจ้าเทพินวัดบ้านกอง (ปัจจุบันร้างไปแล้ว) เป็นประธานฝ่ายสงฆ์และฝ่ายฆราวาส องค์สมเด็จพระเชษฐาเจ้า และพระยารัตนหัวเมืองแก้วเป็นประธาน ได้มาเป็นประธานซ่อมแซมองค์พระนอนพุทธไสยาสน์ให้ดีขึ้นพร้อมกันนั้นได้สร้างพระอุโบสถไว้กับวัดอีกหลังหนึ่ง ต่อมาครูบาเจ้าศรีวิชัย มาสร้างพระนอนใหญ่เอาไว้ เพื่อเป็นอนุสรณ์ที่องค์สมเด็จพระชินวรเคยมาประทับแรมอยู่ ณ ที่นี้ สถานที่นั้นก็คือ วัดพระนอนม่อนช้าง