แอบข้าว

กศน.ตำบลเมืองมาย ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอแจ้ห่ม โทร 054-7715555

แอบข้าวหรือก่องข้าวดอก

ก่องข้าว คือ ภาชนะเครื่องจักสานไม้ไผ่สำหรับ ใส่ข้าวเหนียวนึ่งเพื่อการบริโภค มีแหล่งผลิตอยู่ที่บ้านไผ่ เมืองมาย ตำบลเมืองมาย อำเภอแจ้ห่ม จังหวัดลำปาง

กระบวนการผลิตก่องข้าวบ้านไผ่เมืองมายมี ๒ แบบ คือ ก่องข้าวขาว สานด้วยตอกผิวไม้ไผ่สีธรรมชาติ และก่อง ข้าวดอก ใช้ตอกผิวไม้ไผ่ย้อมสีมะเกลือ สานสลับกับตอก สีธรรมชาติ ยกดอกเป็นลวดลายเฉพาะด้านนอก ขาก่องข้าว ทำด้วยไม้สัก หูร้อยเชือกทำด้วยหวาย โดยทั่วไปก่องข้าวดอก จะมีรูปทรงต่างๆ กัน เช่น ก่องข้าวคอกิ่ว ก่องข้าว คอเลิง และลวดลายหลายแบบ เช่น ลายดอกหลวง ลายดอกจันแปดกลีบ ลายดอกกำบ้ง ลายดอกกำบี้ ลายดอกกาบจุม เป็นต้น

คุณลักษณะพิเศษของก่องข้าวดอกบ้านไผ่เมืองมาย คือ สาน ๒ ชั้น ทำให้ระบายอากาศและรักษาความชื้นได้ดี ช่วยป้องกันไม่ให้ข้าวแฉะหรือแห้งเกินไป รักษาคุณภาพ ของข้าวไว้ได้นาน

ก่องข้าวดอกที่มีลวดลายสวยงามต้องใช้ทักษะในการ สานเป็นพิเศษ จึงมักใช้ในโอกาสสำคัญ เช่น ต้อนรับแขก ถวายอาหารพระ ฯลฯ



บันทึกทางวัฒนธรรมก่องข้าวดอก บ้านไผ่แพะ หมู่ 5 ตำบลเมืองมาย อำเภอแจ้ห่ม จังหวัดลำปาง