การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ โดยเฉพาะพื้นที่ป่าต้นน้ำ เป็นหนึ่งในหัวใจสำคัญของการพัฒนาอย่างยั่งยืน เนื่องจากป่าไม้ไม่เพียงแต่เป็นแหล่งทรัพยากรธรรมชาติที่สำคัญเท่านั้น หากยังเป็นแหล่งต้นน้ำที่หล่อเลี้ยงระบบนิเวศและชีวิตของมนุษย์อย่างไม่สิ้นสุด พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงตระหนักถึงความสำคัญของป่าไม้และผลกระทบที่เกิดจากการบุกรุกทำลายป่าอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะในพื้นที่อ่างเก็บน้ำปางตองใหม่และฝายปางอุ๋ง ตำบลหมอกจำแป่ อำเภอเมือง จังหวัดแม่ฮ่องสอน ที่เคยถูกบุกรุกทำลายป่ากว่า 2,000 ไร่ ส่งผลให้สภาพป่าเสื่อมโทรมจนไม่สามารถฟื้นฟูตัวเองได้ตามธรรมชาติ
Embedded Files
จากพระราชกระแสรับสั่งเมื่อวันที่ 7 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2527 จึงได้มีการจัดตั้งโครงการฟื้นฟูสภาพป่า และฟื้นคืนความสมดุลให้แก่ระบบนิเวศในพื้นที่ดังกล่าว โดยอาศัยแนวทางการพัฒนาแบบองค์รวมตามแนวพระราชดำริ เริ่มดำเนินการอย่างเป็นรูปธรรมในปี พ.ศ. 2528 ผ่านการปลูกป่าหลากหลายรูปแบบ ทั้งการปลูกป่าทั่วไป ป่าผสมผสาน ป่าไม้ใช้สอย รวมถึงการปลูกป่าเปียกและปลูกหวายตามแนวพระราชดำริ นอกจากนี้ยังได้มีการจัดทำแนวกันไฟ การสร้างฝายชะลอน้ำ และการพัฒนาแหล่งน้ำ เพื่อเพิ่มความชุ่มชื้นให้แก่พื้นที่ป่าอย่างยั่งยืน
ควบคู่กับการฟื้นฟูสภาพแวดล้อม โครงการยังได้ส่งเสริมให้ชุมชนในพื้นที่มีส่วนร่วมในการดูแลรักษาป่า และพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนผ่านโครงการธนาคารอาหารชุมชน อันเป็นการเชื่อมโยงระหว่างการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติกับการพัฒนาเศรษฐกิจของท้องถิ่น เมื่อพื้นที่มีความอุดมสมบูรณ์มากขึ้น ก็ได้กลายเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญ โดยเฉพาะในช่วงฤดูหนาวที่มีหมอกปกคลุมอ่างเก็บน้ำ ท่ามกลางทิวทัศน์ของป่าสนบนพื้นที่สูง ทำให้มีนักท่องเที่ยวเข้ามาเยี่ยมชมมากกว่า 50,000 คนต่อปี ก่อให้เกิดรายได้แก่ชาวบ้าน และเป็นแรงจูงใจให้เกิดการอนุรักษ์อย่างต่อเนื่อง
สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ยังได้ทรงพระราชดำรัสเพิ่มเติมเมื่อวันที่ 15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2540 ณ พื้นที่โครงการ โดยทรงเน้นย้ำถึงความสำคัญของน้ำว่าเป็นทรัพยากรที่มีค่าที่สุดของมนุษยชาติ และเป็นสิ่งที่จำเป็นต่อการดำรงชีวิตมากที่สุด พร้อมทั้งชี้ให้เห็นว่า ต้นไม้และป่าไม้คือหัวใจในการเก็บรักษาน้ำไว้ในธรรมชาติ พระราชดำรัสดังกล่าวแสดงถึงพระปรีชาญาณในการมองเห็นความเชื่อมโยงของระบบนิเวศอย่างลึกซึ้ง และชี้แนวทางให้ประชาชนเห็นถึงความสำคัญของการอยู่ร่วมกับธรรมชาติอย่างสมดุล
การดำเนินโครงการปางตอง 2 (ปางอุ๋ง) จึงไม่เพียงแต่เป็นการฟื้นฟูป่าเท่านั้น หากยังเป็นแบบอย่างของการบูรณาการระหว่างการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมกับการพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนอย่างยั่งยืน โดยมีพระราชดำริเป็นแกนกลางในการขับเคลื่อน อันสะท้อนถึงแนวคิดในการพัฒนาที่ยึดประชาชนเป็นศูนย์กลาง และให้ความสำคัญกับการมีส่วนร่วมของชุมชนในทุกขั้นตอนของการพัฒนา สุดท้ายโครงการนี้ไม่เพียงแต่ทำให้ป่าฟื้นคืนชีวิต หากยังปลุกจิตสำนึกของคนไทยให้เห็นคุณค่าของธรรมชาติ และร่วมกันรักษาทรัพยากรเพื่ออนาคตของประเทศอย่างแท้จริง
Page updated
Report abuse