๖.ชื่อภูมิปัญญา/แหล่งเรียนรู้: ศูนย์เรียนรู้สปาเท้า

ประเภทภูมิปัญญาท้องถิ่น: “ภูมิปัญญาที่เกี่ยวกับสมุนไพรและตำรายาพื้นบ้าน”

โทรศัพท์ : ๐๘๙๘๘๒๔๓๕๖

ข้อมูลการติดต่อ: โรงพยาบาลสุขภาพประจำตำบลแม่หล่าย ม.๕ ต.แม่หล่าย อ.เมือง จ.แพร่

เนื้อหา:

ความเป็นมาของศูนย์เรียนรู้สปาเท้า

การก่อตั้งศูนย์เรียนรู้สปาเท้า ก่อกำเนิดขึ้นโดยนางมยุรี กรุงศรี พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ โรงพยาบาลสุขภาพประจำตำบลแม่หล่าย ได้สังเกตเห็นว่าผู้ป่วยที่มีอาการโรคเบาหวานส่วนใหญ่ไม่มีความรู้เกี่ยวกับการป้องกันเท้าตนเอง เมื่อมีอาการที่ค่อนข้างหนักแล้วจึงเข้ามารับการรักษากับทางโรงพยาบาลสุขภาพประจำตำบลแม่หล่าย จึงเกิดแรงบันดาลใจจัดตั้งศูนย์เรียนรู้สปาเท้าขึ้นเพื่อให้ความรู้กับชาวบ้านเกี่ยวกับการดูแลเท้าสำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวาน ดังสโลแกนที่ว่า “ดูเท้ายิ่งกว่าหน้า” เนื่องจากแผลเบาหวานที่เท้าเกิดได้หลายสาเหตุร่วมกัน การรักษาตามหลักการแพทย์ที่มีประสิทธิภาพต้องขูดด้วยมีดผ่าตัดซึ่งก่อให้เกิดความเจ็บปวดแก่ผู้ป่วย และมีค่าใช้จ่ายสูง จากข้อมูลการตรวจผู้ป่วยพบว่าในปี พ.ศ. ๒๕๕๑ พบผู้ป่วยที่มี Callus จำนวน ๑๗ คนจากผู้ป่วย ๙๖ คน คิดเป็นร้อยละ๑๘ ปี พ.ศ. ๒๕๕๒ พบผู้ป่วย ๕๕ คนจากผู้ป่วย ๑๕๘ คน คิดเป็นร้อยละ๓๕ นางมยุรี กรุงศรี ร่วมกับอาสาสมัครสาธารณสุขในชุมชนแม่หล่ายจึงมีแนวคิดในการนำใยบวบและหินทรายแม่น้ำ (มะหินจา) ซึ่งเป็นภูมิปัญญาพื้นบ้านที่มีมาแต่เดิมและหาได้ง่ายในท้องถิ่นมาประยุกต์ใช้ในการดูแลสุขภาพเท้าของผู้ป่วยที่เป็นโรคเบาหวานเพื่อชำระเซลล์ที่เสื่อมสภาพออกไป ถือเป็นทางเลือกในการดูแลสุขภาพด้วยตัวเองโดยประยุกต์ใช้ภูมิปัญญาพื้นบ้านในการดูแลสุขภาพเท้าของผู้ป่วยเบาหวานด้วยตนเองที่หาได้ง่ายในชุมชนและไม่เสียค่าใช้จ่าย

กิจกรรมในศูนย์เรียนรู้สปาเท้า

๑.มีการทำสปาเท้าโดยใช้ ใยบวบและหินทรายแม่น้ำ

๒.ตรวจเบาหวานจากการสังเกตCallus บริเวณฝ่าเท้า

๓.ออกไปเยี่ยมคนไข้โรคเบาหวานที่นำสปาเท้าไปประยุกต์ใช้ในการดูแลสุขภาพเท้าของผู้ป่วยเบาหวานด้วยตนเอง

อุปกรณ์การทำสปา

๑.กะละมัง

๒.โลชั่นหรือสบู่อาบน้ำ

๓.ใยบวบหรือหินแม่น้ำ

๔.น้ำเปล่า

ขั้นตอนวิธีการทำสปาเท้า

๑.นำกะละมังใส่น้ำสะอาดประมาณครึ่งกะละมัง

๒.นำเท้าทั้ง ๒ ข้าง จุ่มลงไปในน้ำที่อยู่ในกะละมัง

๓.นำใยบวบหรือหินแม่น้ำมาขัดที่เท้าทั้ง ๒ ข้าง ใช้เวลาในการขัดประมาณ ๓๐ นาที

๔.นำผ้าแห้งมาเช็ดเท้าทั้ง ๒ ข้าง

๕.เสร็จแล้วก็นำสบู่อาบน้ำหรือโลชั่นมาทาที่เท้าจนถึงหน้าแข้งทั้ง ๒ ข้าง แล้วนวดแผนโบราณที่เท้าทั้ง ๒ ข้าง

สิ่งที่ได้รับจากศูนย์เรียนรู้สปาเท้า

๑.เกิดความภาคภูมิใจ

๒.นำวิธีการสปาเท้าไปดูแลตัวเองและคนในครอบครัวได้

๓.ความภาคภูมิใจ

๔.นำไปดูแลตัวเองและครอบครัวได้

๕.ทำโดยไม่หวังผลตอบแทน