๑.ชื่อภูมิปัญญา/แหล่งเรียนรู้: “ศูนย์เรียนรู้ 1 ไร่ 1 แสน”

ประเภทภูมิปัญญาท้องถิ่น: “ภูมิปัญญาที่เกี่ยวกับการดำรงชีวิตตามสภาพแวดล้อมตามธรรมชาติ”

โทรศัพท์ : -

ข้อมูลการติดต่อ: นางสุรดา อินยะ ม.๓ บ้านแม่หล่ายกาซ้อง ต.แม่หล่าย อ.เมือง จ.แพร่

เนื้อหา:

ความเป็นมาของศูนย์เรียนรู้ ๑ ไร่ ๑ แสน

”โครงการ ๑ ไร่ ๑ แสน” เป็นโครงการที่ประยุกต์หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ตามแนวทางเกษตรทฤษฎีใหม่ ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมาปรับใช้ เพื่อแก้ไขปัญหาลดความเหลื่อมล้ำในสังคมให้เกษตรกรมีชีวิตความเป็นอยู่ และมีรายได้ที่ดีขึ้นอย่างยั่งยืน ก่อกำเนิดขึ้นเมื่อวันที่ ๑๑-๑๒ กรกฎาคม ๒๕๕๔ หลังจากนางสุรดา อินยะ ได้ศึกษาดูงานโครงการต้นแบบที่บ้านหนองแต้ อ.อุบลรัตน์ จังหวัดขอนแก่นจึงเกิดแรงบันดาลใจในการทำเกษตรทฤษฎีใหม่ เนื่องจากมีพื้นที่ในการทำการเกษตรอยู่แล้วจึงตั้งใจทำพื้นที่ของตนแห่งนี้ให้เป็นกรณีศึกษาของจังหวัดแพร่ เพื่อให้คนที่มีความสนใจประกอบกับมีพื้นที่การเกษตรน้อย ได้เข้ามาศึกษาวิธีการทำเกษตรทฤษฎีใหม่ในพื้นที่ ๑ ไร่ให้ได้ผลตอบแทน ๑ แสนบาท

กิจกรรมในศูนย์เรียนรู้ ๑ ไร่ ๑ แสน

โครงการ 1 ไร่ 1 แสน แบ่งสัดส่วนพื้นที่ในการทำการเกษตรในอัตรา ๓๐ : ๓๐ : ๓๐ : ๑๐ ซึ่งหมายถึง

๑) ขุดสระเก็บกักน้ำทำประมงขนาดย่อม ๓๐% ประกอบด้วย

๑.๑ เลี้ยงหอยขม เพื่อให้ทำความสะอาดน้ำ อีกทั้งยังขายได้อีกด้วย

๑.๒ เลี้ยงกุ้งฝอย เพื่อให้ทำความสะอาดน้ำ

๑.๓ เลี้ยงปลากินพืช ปลานิล ปลายี่ซก และปลาตะเพียน

๑.๔ เลี้ยงปลากินเนื้อ ปลาดุก เพื่อควบคุมไม่ให้จำนวนปลากินพืชมีมากเกินไป

๒) พื้นที่ทำนา ๓๐% : ปลูกข้าวพันธุ์หอมนิลโดยใช้วิธีการโยนต้นกล้า ข้อดีการทำนาวิธีโยนต้นกล้า

เป็นนวัตกรรมการทำนาที่ป้องกันข้าววัชพืช และวัชพืชทั่วไปได้ผลดี ประหยัดเมล็ดพันธุ์โดยใช้เพียง ๓-๔กิโลกรัม/ไร่ ต้นกล้าที่โยนจะตั้งตัวได้ทันที ไม่หยุดชะงักหรือต้นกล้าเหลืองเหมือนนาปักดำ เจริญเติบโตอย่างรวดเร็วและแข็งแรง การแตกกอดีมากและเร็วกว่านาปักดำ ใช้ต้นทุนและแรงงานน้อยกว่าวิธีอื่น ในแปลงข้าวที่มีวัชพืชระบาดยังคงให้ผลผลิตสูง และมีคุณภาพมากกว่ามาตรฐาน เหมาะสำหรับการทำนา เพื่อผลิตเมล็ดพันธุ์ หรือการทำนาข้าวอินทรีย์หรือการทำนาแบบเกษตรพอเพียงหรือเกษตรผสมผสาน เกษตรทฤษฏีใหม่ เป็นต้น

๓) ปลูกพืชผักผลไม้ ๓๐% : ประกอบด้วย การปลูกพืชผักสวนครัว เช่น พริก กะเพรา มะนาว ตะไคร้ และผลไม้ เช่น ฝรั่ง มะม่วง

๔) เป็นที่อยู่อาศัย เลี้ยงสัตว์ ๑๐% : ประกอยด้วย การเลี้ยงไก่ หมู และกบ เพื่อให้ระบบนิเวศเกื้อกูลต่อกัน

สิ่งที่ได้รับจากศูนย์เรียนรู้ ๑ ไร่ ๑ แสน

๑.เกิดความสุขกายของผู้ซื้อ สุขใจของผู้ขายที่ส่งมอบสินค้าทางการเกษตรที่ปลอดภัย ปราศจากสารเคมีปลอดภัยทั้งผู้ขายและผู้ซื้อ

๒.เป็นอาศรมความรู้ด้านการเป็นพื้นที่ตัวอย่างถ่ายทอดองค์ความรู้การทำเกษตรทฤษฎีใหม่แก่เยาวชนรุ่นหลัง รวมทั้งผู้ที่สนใจในชุมชนและนอกชุมชน

๓.ลดต้นทุนการผลิต และสร้างรายได้เสริมในการประกอบอาชีพได้