“วนเกษตร” เป็นเรื่องของวิธีคิด คนที่สนใจเข้ามาเรียนรู้อย่างจริงจัง สิ่งแรกที่ต้องทำก็คือ ทำความเข้าใจวิธีคิด เพื่อปรับมุมมองของตัวเองก่อน “การเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นได้จากการเปลี่ยนวิธีคิด” เมื่อทำเกษตรแบบเดิมแล้วไม่สามารถทำให้คุณภาพชีวิตดีขึ้น แล้วมันควรจะทำแบบไหน ทำเกษตรแบบเดิมมาตั้งนาน แล้วทำไมยิ่งทำยิ่งจน ทุกอย่างมันเป็นเหตุและผล ว่ารูปแบบและเทคนิคที่เคยทำอยู่นั้นมันมีข้อบกพร่อง แสดงว่าถ้าทำแบบเดิมอีกผลลัพธ์ที่ได้มันก็ต้องเหมือนเดิมอีกอยู่ดี ดังนั้น สิ่งสำคัญคือต้องเปลี่ยนวิธีคิดให้ได้ เพราะถึงแม้จะเปลี่ยนรูปแบบกับเทคนิคในการทำ แต่ตราบใดที่วิธีคิดยังไม่เปลี่ยน ความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นก็จะไม่ยั่งยืน 

ผู้ใหญ่วิบูลย์ เข็มเฉลิม เกิดที่อำเภอพนมสารคาม ฉะเชิงเทรา ปี พ.ศ. 2479  พ่อแม่เป็นชาวนา ภรรยาชื่อ สมบูรณ์ มีบุตร 3 คน เข้ามาเป็นแรงงานเด็กในเมือง เรียนจบ ม.6 เริ่มต้นชีวิตในช่วงปี 2504 สนใจเรื่องความร่ำรวย คิดอยากรวย เรื่อยมาจนถึงปี 2524 ก็จบ เหตุที่ทำให้กลายเป็นคนมีหนี้สินล้นพ้นตัว จากที่ดินที่สะสมมา 200 - 300 ไร่ ต้องนำไปขายใช้หนี้ จนเหลือที่ดิน ประมาณ 10 ไร่ หันมาเริ่มต้นชีวิตใหม่ และเรียนรู้ วิถีแบบใหม่ การเรียนรู้ของผู้ใหญ่วิบูลย์ เข็มเฉลิม นั้นเป็นการเรียนรู้โดยใช้ประสบการณ์ตรง ใช้ความล้มเหลว ของตัวเองเป็นตัวตั้งในการค้นหาความรู้ใหม่ เมื่อพบวิธีการทำเกษตรแบบวนเกษตรแล้ว ได้ทดลองจนได้ข้อสรุปที่เด่นชัดว่า วนเกษตรสามารถแก้ไขปัญหาให้เกษตรกรได้ ก็เผยแพร่ความรู้ ให้เป็นวิทยาทานแก่เยาวชนและผู้สนใจเรียนรู้ถึงภูมิปัญญาดังกล่าวเพื่อจะได้นำไปใช้แก้ปัญหาของตนเองและชุมชน

สวนวนเกษตร มีต้นไม้กว่า 500 ชนิดทั้งที่เป็นอาหาร ยาสมุนไพร  ไม้ใช้สอย เป็นระบบที่ลักษณะคล้ายป่า มีสัตว์ประเภท นก กระแต ฯลฯ มาอาศัยร่วมด้วยลักษณะทั่วไปจึงเหมาะแก่การเข้ามาศึกษาเรื่องต้นไม้ และธรรมชาติของนักเรียน นักศึกษาและประชาชนทั่วไป

พิพิธภัณฑ์วนเกษตร  วิถี คน บ้าน ป่า เพื่อให้เป็นแหล่งเรียนรู้ทางวัฒนธรรมของชุมชนที่สามารถเรียนรู้ภูมิปัญญาของไทยในอดีต ข้าวของเครื่องใช้ต่างๆในสมัยโบราณ เปิดให้บริการทุกวัน ตั้งแต่เวลา 08.00 – 17.00 น.

การรับคณะศึกษาดูงาน รับจัดค่าย การใช้สถานที่ในการจัดกิจกรรมประชุม สัมมนา และการ Walk In เข้ามาชมที่สวนวนเกษตร เปิดให้บริการทุกวัน ตั้งแต่เวลา 08.00 – 17.00 น. การแปรรูปสมุนไพรไทย เช่นน้ำมันชัน ตะเคียนยาเขียวใหญ่ ยาแก้ไอฝาง สีฟันข่อย น้ำยาบ้วนปากสมุนไพร น้ำมันพริก น้ำมันมะพร้าวสกัดเย็น ยาเขียวใหญ่ ยาอายุวัฒนะ ยาละลายนิ่วครีมมะขามล้างหน้า แชมพูมะกรูด ฯลฯ ซึ่งแต่ละตัวยาของสมุนไพรไทยมีสรรพคุณมากมาย

ข้อมูลเนื้อหา  :  นายครรชิต  เข็มเฉลิม  

ผู้เขียน / เรียบเรียง โดย : นางสาวพัฒนา  สมบูรณ์ 

ภาพถ่าย / ภาพประกอบ โดย : นางสาวพัฒนา  สมบูรณ์ และนายครรชิต เข็มเฉลิม

ข้อมูล TKP อ้างอิง : https://sites.google.com/dei.ac.th/nfelat/home