แนะนำดู คลิปวิดีโอ สื่อการสอน เพิ่มเติม จาก Playlist ไปพลางๆ
โดยลำดับวิวัฒนาการ ทำให้ การจำแนกสิ่งมีชีวิต ต้องทำเป็นลำดับขั้น (Taxonomic rank)
จาก กลุ่มใหญ่ (จัดประเภทกว้างๆ =DNAใกล้เคียงกันน้อย) ไปหา กลุ่มย่อย (จัดประเภทละเอียด =DNAใกล้เคียงกันมาก)
แต่ละลำดับมีตำแหน่งเรียก มี 8 ตำแหน่งหลัก* (มีตำแหน่งแทรกมากกว่านี้ เช่น เติม Super-, Sub-, Infra-, ฯลฯ นำหน้าชื่อตำแหน่งที่แทรก, ในที่นี้ยกตัวอย่างแค่พอเข้าใจ)
*เรียงลำดับจากใหญ่ไปเล็ก ดังนี้ (แม้มีคำเรียกแบบไทย แต่มักนิยมทับศัพท์)
* ที่เคยเรียนในระดับประถมฯ เป็นการแบ่งอย่างคร่าวๆ เมื่อเรียนสูงขึ้น รายละเอียดจะเปลี่ยนไปและมากขึ้น * เช่น
แก้จาก "สิ่งมีชีวิต แบ่งเป็น สัตว์, พืช, จุลินทรีย์"
ข้อความนี้เป็นการจำแนกในระดับ อาณาจักร
ที่ถูกต้องอัปเดตแก้เป็น
"สิ่งมีชีวิต ปัจจุบันแบ่งเป็น 7 อาณาจักร" ได้แก่
1- แบคทีเรีย
2- อาร์เคีย
3- โปรโตซัว (หรือ สัตว์เซลล์เดียว)
4- โครมิสต้า (หรือ พืชเซลล์เดียว&กึ่งเซลล์เดียว)
5- พืช (หลายเซลล์)
6- ฟังไจ (หรือ เห็ดรา)
7- สัตว์ (หลายเซลล์)
(ในที่นี้ ไม่นับ ไวรัส ที่เป็น กึ่งสิ่งมีชีวิต)
แก้จาก "สัตว์แบ่งเป็น 2 จำพวก คือ สัตว์มีกระดูกสันหลัง และ สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง"
ข้อความนี้เป็นการจำแนกในระดับ ไฟลัม ของ สัตว์ (ริเริ่มโดย อริสโตเติล)
ที่ถูกต้องอัปเดตแก้เป็น
"สัตว์ แบ่งได้หลาย ไฟลัม โดย สัตว์มีแกนสันหลัง เป็นเพียงไฟลัมหนึ่ง และ ไฟลัมที่เหลือล้วนเป็น สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง"
แบ่งอย่างละเอียดอาจได้อย่างน้อย 14 ไฟลัม
ในที่นี้คัด 10 ไฟลัม สำคัญ ได้แก่
* พอริเฟอรา (หรือ ฟองน้ำทะเล)
* ไนดาเรีย (เช่น ไฮดรา, แมงกะพรุน, ดอกไม้ทะเล-ตัวปะการัง, ฯลฯ)
* โรติเฟอรา (เช่น โรติเฟอร์)
* เพลทิเฮลมินเธส (หรือ หนอนตัวแบน เช่น พลานาเรีย, พยาธิใบไม้, พยาธิตัวตืด, ปลิงใส)
* แอนนีลิดา (หรือ หนอนปล้อง เช่น ไส้เดือนดิน-ปลิง, ไส้เดือนทะเล-แม่เพรียง, ฯลฯ)
* มอลลัสกา (เช่น หมึกสาย-หมึกกล้วย, ทาก-หอยทาก-ทากทะเล, หอยฝาเดียว, หอยสองฝา, ฯลฯ)
* นีมาโทดา (หรือ หนอนตัวกลม เช่น ไส้เดือนฝอย-หนอนน้ำเน่า, พยาธิทุกชนิดที่เหลือ, ฯลฯ)
* อาร์โธรโพดา (หรือ สัตว์ขาปล้อง เช่น แมงดาทะเล-แมงป่อง-เห็บ-หมัด-เหา-ไร, ตะขาบ-กิ้งกือ, ปู-กุ้ง-กั้ง-ไรน้ำ, แมลงทุกชนิด, ฯลฯ)
* เอไคโนเดอมาตา (เช่น ดาวทะล, ปลิงทะเล, หอยเม่น, ฯลฯ)
* คอร์ดาตา (หรือ สัตว์มีแกนสันหลัง เช่น เพรียงหัวหอม, สัตว์มีกระดูกสันหลัง, ฯลฯ)"
สัตว์มีกระดูกสันหลัง เป็นการจำแนกในระดับ ไฟลัมย่อย ของ สัตว์
แบ่งได้เป็นหลาย ซุปเปอร์คลาส, คลาส, ซับคลาส
ในที่นี้คัด 6 ซุปเปอร์คลาส, คลาส, ซับคลาส สำคัญ ได้แก่
1- Agnatha =ปลาไร้ขากรรไกร
2.1- Chondrichthyes =ปลากระดูกอ่อน
2.2- Actinopterygii =ปลาครีบก้าน
2.3- Sarcopterygii =ปลาครีบพู่มีกระดูกขา
3- Amphibia =Amphibian =สัตว์ครึ่งน้ำครึ่งบก
4- Reptilia =Reptile =สัตว์เลื้อยคลาน
5- Aves =Birds =สัตว์ปีก
6- Mammalia =Mammals =สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม
ความรู้นอกบทเรียน * ตัวอย่างสัตว์มีกระดูกสันหลัง *
1- Agnatha =ปลาไร้ขากรรไกร เช่น
* อันดับแฮกฟิช, * อันดับแลมเพรย์
2- ปลามีขากรรไกร
2.1- Chondrichthyes =ปลากระดูกอ่อน เช่น
* อันดับฉลาม, * อันดับกระเบน, * อันดับฉนาก
2.2- Actinopterygii =ปลาครีบก้าน เช่น
* อันดับปลาสเตอร์เจียน, * อันดับปลาไบเคอร์,
* อันดับปลาการ์,
* อันดับปลากระดูกแข็งปัจจุบัน ได้แก่ ปลาส่วนใหญ่ในปัจจุบัน
2.3- Sarcopterygii =ปลาครีบพู่มีกระดูกขา เช่น
* ซีลาแคนธ์, * ปลาปอด
3- Amphibia =Amphibian =สัตว์ครึ่งน้ำครึ่งบก เช่น
* อันดับกบ-คางคก-ปาด-อึ่ง-อึ่งกราย,
* อันดับซาลาแมนเดอร์,
* อันดับเขียดงู,
ฯลฯ
4- Reptilia =Reptile =สัตว์เลื้อยคลาน เช่น
* อันดับเต่า,
* อันดับจระเข้&ไดโนเสาร์,
* อันดับกิ้งก่า
(วงศ์กิ้งก่าไร้ขา,วงศ์จิ้งจกตุ๊กแก,วงศ์อิกัวน่า,วงศ์กิ้งก่า,วงศ์กิ้งก่าพิษ,
วงศ์จิ้งเหลน,วงศ์เหี้ย,วงศ์งู,วงศ์งูดิน),
ฯลฯ
5- Aves =Birds =สัตว์ปีก เช่น
* อันดับนกกระจอกเทศ, อันดับนกอีมู, อันดับนกกีวี,
* อันดับไก่-ไก่ฟ้า-นกไก่นา-นกคุ้ม-นกยูง,
* อันดับเป็ด-ห่าน-หงส์,
* อันดับฮัมมิงเบิร์ด,
* อันดับนกกระเรียน,
* อันดับนกฟลามิงโก, * อันดับนกปากซ่อม-อีก๋อย, * อันดับนกร่อนทะเล,
* อันดับนกเพนกวิน, * อันดับนกเป็ดน้ำ, * อันดับนกกระสา-ยาง, * อันดับนกกระทุง,
* อันดับนกพิราบ, * อันดับนกเขา,
* อันดับแร้ง, * อันดับเหยี่ยว-อินทรี,
* อันดับนกฮูก-เค้าแมว, * อันดับนกกระเต็น, * อันดับนกเงือก, * อันดับนกหัวขวาน-โพระดก,
* อันดับนกแก้ว-มาคอว์-เลิฟเบิร์ด,
* อันดับนกเกาะคอน (นกกระจอก-จาบ-แต้วแล้ว-กะราง-นางแอ่น-เจ้าฟ้าฯ-ฟินช์),
ฯลฯ
6- Mammalia =Mammals =สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม มี 3 อันดับใหญ่ ได้แก่
* อันดับใหญ่ ออกลูกเป็นไข่ (วงศ์ตุ่นปากเป็ด เหลือ1สปีชีส์,วงศ์อิคิดนา เหลือ4สปีชีส์)
* อันดับใหญ่ รกไม่สมบูรณ์มีกระเป๋าหน้าท้อง (วงศ์จิงโจ้-วงศ์โคอาลา-วงศ์โอพอสซัม-วงศ์วอมแบต-ฯลฯ)
* อันดับใหญ่ รกสมบูรณ์ เช่น
* อันดับค้างคาว, * อันดับบ่าง,
* อันดับเม่น, * อันดับตัวกินมด, * อันดับตัวนิ่ม-สลอท,
* อันดับช้าง, * อันดับพะยูน,
* อันดับสัตว์กีบคี่ (วงศ์ม้า-วงศ์แรด-วงศ์สมเสร็จ),
* อันดับสัตว์กีบคู่ (วงศ์หมู,วงศ์อูฐ,วงศ์กวาง-เก้ง-กระจง,วงศ์วัว,วงศ์ควาย,วงศ์แพะ,วงศ์แกะ,วงศ์ยีราฟ,ฯลฯ),
* อันดับย่อยวาฬ-โลมา,
* อันดับกระต่าย,
* อันดับสัตว์ฟันแทะ (วงศ์หนู,วงศ์กระรอก,วงศ์บีเวอร์,ฯลฯ),
* อันดับไพรเมต
(วงศ์กระแต,วงศ์ลิงลม,วงศ์ลีเมอร์,วงศ์ทาร์เซีย,
วงศ์ลิงโลกใหม่,วงศ์ลิงโลกเก่า,วงศ์วานร&มนุษย์),
* อันดับสัตว์กินเนื้อ
(วงศ์แมว,วงศ์ชะมด,วงศ์ไฮยีน่า,วงศ์พังพอน,วงศ์สุนัข,วงศ์หมี,วงศ์นาก,วงศ์แรคคูน,
วงศ์สกังค์,วงศ์แพนด้าแดง,วงศ์วอลลัส,วงศ์แมวน้ำ,วงศ์สิงโตทะเล,ฯลฯ),
ฯลฯ