บทที่ 3 กิจกรรมที่ 3.3 สิทธิและการคุ้มครองผลงาน

สิทธิและการคุ้มครองผลงาน

สิ่งสำคัญที่ควรตระหนักประการหนึ่ง คือ การคุ้มครองผลงานต่าง ๆ ซึ่งจัดเป็นทรัพย์สินทางปัญญาของผู้สร้างด้วย กรมทรัพย์สินทางปัญญา กระทรวงพาณิชย์ จัดทรัพย์สินทางปัญญาเป็น 2 ประเภท คือ ทรัพย์สินทางอุตสาหกรรม (Industrial Property) และลิขสิทธิ์ (Copyright)

การคุ้มครองจะมีผลตามกฏหมายก็ต่อเมื่อ ผู้สร้างนำผลงานนั้นไปจดทะเบียนคุ้มครองกับกรมทรัพย์สินทางปัญญา กระทรวงพาณิชย์ ยกเว้นผลงานที่เป็นลิขสิทธิ์ จะได้รับการคุ้มครองทันทีที่มีผู้สร้างผลงานนั้นเรียบร้อยแล้ว โดยไม่ต้องไปจดทะเบียนคุ้มครอง

13 สิ่งประดิษฐ์ของในหลวงรัชกาลที่ 9

พระราชกรณีกิจต่างๆ ใน พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ล้วนแต่ทำเพื่อหวังในประชาชนของพระองค์อยู่ดีกินดี ทรงเป็นกษัตริย์ผู้มีอัจฉริยภาพในด้านต่างๆมากมาย รวมถึงการประดิษฐ์สิ่งต่างๆ เพื่อบำบัดทุกข์ภัยให้ประชาชนคนไทย

โดยสิทธิบัตรที่ในหลวง รัชกาลที่ ๙ ทรงประดิษฐ์เครื่องมือและจดสิทธิบัตรเสร็จสิ้นแล้ว มี 11 ชิ้น และอีก 2 ชิ้นอยู่ในระหว่างยื่นคำขอจดสิทธิบัตร ดังนี้

1. เครื่องกลเติมอากาศที่ผิวน้ำหมุดซ้ำแบบทุ่นลอย (“กังหันน้ำชัยพัฒนา”)

ยื่นคำขอวันที่ 2 มิ.ย. 2535 ประกาศวันที่ 1 ส.ค. 2535

ในหลวง รัชกาลที่ ๙ ทรงได้รับการทูลเกล้าถวายสิทธิบัตรการประดิษฐ์ เมื่อวันที่ 2 กุมภาพันธ์ 2536

2. การใช้น้ำมันปาล์มกลั่นบริสุทธิ์เป็นน้ำมันเชื้อเพลิงเครื่องยนต์ดีเซล (“น้ำมันไบโอดีเซล”)

ยื่นคำขอวันที่ 9 เม.ย. 2544 ประกาศวันที่ 18 เม.ย. 2544

3. กระบวนการปรับปรุงสภาพดินเปรี้ยวเพื่อให้เหมาะแก่การเพาะปลูก (โครงการแกล้งดิน)

ยื่นคำขอวันที่ 21 มิ.ย. 2550 ประกาศวันที่ 5 ก.ค. 2550

4. ระบบปรับปรุงคุณภาพน้ำด้วยรางพืชร่วมกับเครื่องกลเติมอากาศ

ยื่นคำขอวันที่ 15 ก.ค. 2553 ประกาศวันที่ 29 ก.ค. 2553

5. เครื่องกลเติมอากาศแบบอัดอากาศและดูดน้ำ

ยื่นคำขอวันที่ 16 ม.ค. 2544 ประกาศวันที่ 19 ม.ค. 2544

6. อุปกรณ์ควบคุมการผลักดันของเหลว (ร่วมกับ มูลนิธิโครงการหลวง)

ยื่นคำขอวันที่ 27 ธ.ค. 2545 ประกาศวันที่ 29 ก.ค. 2546

7. การดัดแปรสภาพอากาศเพื่อให้เกิดฝน เป็นสิ่งประดิษฐ์ชื่อ “ฝนหลวง”

ยื่นคำขอวันที่ 28 ส.ค. 2545 ประกาศวันที่ 30 ส.ค. 2545

8. เครื่องกำเนิดไฟฟ้าพลังงานจลน์

ยื่นคำขอวันที่ 4 พ.ค. 2553 ประกาศวันที่ 11 ส.ค. 2553

9. โครงสร้างเครื่องกำเนิดไฟฟ้าพลังงานจลน์

ยื่นคำขอวันที่ 4 พ.ค. 2553 ประกาศวันที่ 11 ส.ค. 2553

10. ภาชนะรองรับของเสียที่ขับออกจากร่างกาย

ยื่นคำขอวันที่ 16 ม.ค. 2546 ประกาศวันที่ 20 ก.พ. 2546

11. การใช้น้ำมันปาล์มกลั่นบริสุทธิ์เป็นน้ำมันหล่อลื่นสำหรับเครื่องยนต์ 2 จังหวะ

ยื่นคำขอวันที่ 23 ส.ค. 2545 ประกาศวันที่ 11 ต.ค. 2545

สิ่งประดิษฐ์ที่กำลังอยู่ในระหว่างยื่นคำขอ มี 2 ชิ้น ได้แก่ วุ้นชุ่มปากกลิ่นมิ้นท์ – มะนาว และ วุ้นชุ่มปากกลิ่นสตรอเบอร์รี โดย มูลนิธิทันตนวัตกรรม ในพระบรมราชูปถัมภ์ หน่วยทันตกรรมพระราชทาน ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ยื่นคำขอวันที่ 16 ต.ค. 2556

พระอัจฉริยภาพด้านการประดิษฐ์ของล้นเกล้ารัชกาลที่ 9 นี้ยังผลให้เมื่อวันที่เมื่อวันที่ 10 พฤษภาคม 2537 คณะรัฐมนตรีในขณะนั้นมีมติกำหนดให้วันที่ 2 ก.พ. ของทุกปีเป็น “วันนักประดิษฐ์โลก”(International inventor’s day convention: IIDC)

ต่อมา เมื่อวันที่21 พ.ย.2549 ทางคณะรัฐบาลเห็นชอบทูลเกล้าฯ ถวายพระราชสมัญญา “พระบิดาแห่งการประดิษฐ์ไทย” เพื่อเฉลิมพระเกียรติและเผยแพร่พระเกียรติคุณของล้นเกล้ารัชกาลที่ 9 เพื่อเทิดพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเนื่องในโอกาสเฉลิมพระชนมายุครบ 80 พรรษา ในวันที่ 5 ธันวาคม 2550

ในปีเดียวกันนั้นเอง องค์การทรัพย์สินทางปัญญาโลก (WIPO) ได้ทูลเกล้าฯรางวัล ‘Global Leader Award’ และสหพันธ์สมาคมนักประดิษฐ์ระหว่างประเทศ (IFIA) ประเทศฮังการี ทูลเกล้าฯถวายถ้วยรางวัล IFIA CUP 2007

“พระบิดาแห่งการประดิษฐ์ไทย”

นักเรียนวิเคราะห์เกี่ยวกับผลงานของกลุ่มนักเรียนว่าเป็นทรัพย์สินทางปัญญาหรือไม่ อย่างไร และอภิปราย