Reacties

November 14, 2006

. Het lichaam is geen vervreemdbaar bezit

Mijn voornaamste bezwaar is dat ons lichaam niet ons bezit is, in de zin van vervreemdbaar, en ‘tot onze beschikking staand’. Ik heb tegen Trouw gezegd: je auto kun je in een andere kleur laten schilderen of verkopen aan een nieuwe eigenaar, gebruik makend van de juridische randvoorwaarden die daarvoor gelden: contract tekenen, kenteken overzetten, enz. Zoiets bestaat niet met betrekking tot het eigen lichaam. Het eigen lichaam, zelfs het eigen lichaam zouden we kunnen zeggen, is niet verhandelbaar, ook niet nadat men eenmaal gestorven is.

Rob Van Gerwen.

Rob van Gerwen is a philosopher who teaches at the University of Utrecht. Here is his complete comment taken from his blog, about these exhibits.

________________________________________

5 januari 2007

Als arts ben ik tegen deze tentoonstelling. (Ik ben er niet geweest, maar ik heb er genoeg foto’s van gezien in de media.) Alhoewel de tentoonstelling door de wonderen van het menselijk lichaam te laten zien ongetwijfeld educatieve waarde heeft, verandert de kijker door de bizarre aard van de houdingen van de lichamen in een voyeur. Wat kan nu helemaal het wetenschappelijke of educatieve doel zijn van het plaatsen van het lijk van een klein kind op de schouders van het lijk van een volwassene, alsof ze op stap zijn in het park?

Naar mijn mening overschrijdt deze opzet de grens tussen een informatieve tentoonstelling en pornografie of freak show. Dat zou ik zelfs vinden als de lichamen vrijwillig ter beschikking zouden zijn gesteld. (Maar ik betwijfel of iemand van ons erin zou toestemmen om zijn eigen lichaam na overlijden op deze perverse manier tentoon te laten stellen.)

In de medische wetenschap, zowel bij het ontleden van lichamen tijdens de opleiding als bij het uitvoeren van behandelingen of operaties op levende patiënten, wordt ervoor gezorgd het lichaam zo te bedekken dat alleen de noodzakelijke delen getoond worden. Dit wordt gedaan om het lichaam als voorwerp te kunnen zien, en zo de sterke natuurlijke menselijke emotionele reactie erop zo klein mogelijk te houden, omdat dit een rationele, onafhankelijke wetenschappelijke benadering van de anatomie in de weg zou kunnen staan.

Dat iets gedaan kan worden, betekent niet dat het ook gedaan moet worden. Gedetailleerde wetenschappelijke informatie over onderkoeling kan verkregen worden door levende proefpersonen in baden met koud water van verschillende temperaturen te gooien, en hun ECG op te nemen totdat hun hart begint te fibrilleren en ze sterven. Dit werd inderdaad gedaan in Europa, 65 jaar geleden door de Nazi’s. Naar mijn mening zijn deze circusachtige voorstellingen een dokter Mengele waardig.

Steven Adler, arts. Seattle, Washington, USA _________________________________________

2 september 2006

Ik ben gisteren naar Bodies: The Exhibition in het South Street Seaport museum in New York geweest, een expositie die lijkt op Von Hagens Body Worlds tentoonstelling, en ik vond dat de overeenkomsten mijn mening over dit onderwerp relevant maken. Toen ik naar Bodies: The Exhibition ging was ik nieuwsgierig, en benieuwd naar wat dit nu precies voor tentoonstelling was. Nadat ik de tentoonstelling goed bekeken heb, moet ik zeggen dat ik het een beetje pervers vond, en misschien onbedoeld vulgair, met een gebrek aan moraal en menselijkheid. Dit waren mensen die liefde voelden, en pijn, mensen met een ziel, met herinneringen, en namen, maar er is niets dat daarnaar verwijst, de levens die ze leefden worden niet genoemd, en of dat nu is vanwege privacywetgeving of omdat ze dat zelf zo gewild hebben, het treft mij nog steeds als een tamelijk oppervlakkige expositie van mensen die totaal ontdaan zijn van alles wat ons mens maakt. We zijn niet alleen maar mechanische voorwerpen, bouten en moeren, onderdelen met een functie, we zijn organisch, we zijn spiritueel, we zijn gevuld met een licht dat niet te zien is, maar waarnaar in ieder geval verwezen kan worden. Eerlijk gezegd leek het mij dat er met meer enthousiasme over het plastinatie-proces gesproken werd dan over de mensen die erin zaten.

Na de tentoonstelling heb ik nagedacht en me een mening gevormd, door te praten met één van de zeer hulpvaardige mensen van de informatiebalie op nog geen drie meter van de museumwinkel, ik probeerde zo veel mogelijk feiten vast te stellen als ik kon, een zoektocht waar ik mee doorging nadat ik was weggegaan, en die me op Internet bracht, hier en elders. Ik heb erover gepraat met mijn vrienden, en kwam tot de ontstellende conclusie dat, ook al dient het een educatief doel, het rondreist als een commerciële onderneming, en toegang biedt aan scholieren, toeschouwers, professionals, kinderen, en ieder ander die de hoge toegangsprijs op kan brengen, het reist rond als een klinische en steriele expositie van zieke wetenschap, schijnbaar zonder een aanwijzing dat deze losse verzameling ledematen en andere lichaamsdelen ooit bloed bevatten, en dromen, en met respect behandeld willen worden zowel dood als levend. Het is goed mogelijk dat deze mensen zich nooit zo’n rusteloos leven na de dood voorgesteld hadden, opgesteld in geairconditionede zolders in verschillende atletische houdingen variërend van het gooien van een basketbal tot het dirigeren van een orkest en het opsteken van de duim. Plastic nepglimlachen gevormd in plastic nepgezichten, een innovatief polymeer dat de natuurlijke vergankelijkheid van dat wat over is omhult. Vingers wijzen, kinderen die te jong zijn om de ernst van wat ze zien te bevatten lachen en giechelen, en deze sarcofagen staan bevroren, gevangen. Ze zijn nu weg, ja, ontdaan van gevoelens en emoties, maar ze mogen niet achtergelaten worden zonder een eergevoel.

Mysterie omhult deze eer meer dan wat ook, “ter beschikking gestelde” lichamen, weggenomen van de alleenstaanden in Chinese medische instellingen, een meerderheid van mannen en maar heel weinig vrouwen, het geeft te denken, terwijl flarden van vroegere misstappen met betrekking tot dit proces zoals met kogels doorzeefde lichamen, en geëxecuteerde gevangenen samen met de realiteit van China’s mensenrechtenschendingen grote angst opwekken. Waren de “ter beschikking gestelden” op de hoogte van hun tweeledige doel als leermiddel en pronkstuk? Waren er familieleden? En wat voor recht heeft een bedrijf, of een overheid die dit laat gebeuren om niet opgeëiste lichamen naar eigen inzicht te gebruiken? Onafhankelijk van hun herkomst, hun levensstijl, of hun economische positie waren het mensen die nu poseren met rugbyballen tot verbazing, vermaak en verwondering van anderen, opgezet van buiten naar binnen en ze verdienden een keuze, een duidelijke uitleg van wat deze reis zou betekenen voor hun vorm, dat iemand onthouden is niets minder dan heiligschennis.

Jason Tabrys

Montville, New Jersey, USA

2 september 2006

Bedankt voor het opzetten van dit forum. Ik moet zeggen dat nu er meer tijd verstreken is sinds ik die arme mensen gezien heb, ik het echt betreur dat dit gedachten zijn die bereikt werden na overdenking, je zou willen dat het instinctief was, maar er was, denk ik, geen oprecht gevoel van ontzetting en verdriet tot na de tentoonstelling, misschien gedeeltelijk omdat ook al weten we dat het mensen zijn, het proces je in staat stelt om dat uit te stellen, je in staat stelt naar ze te kijken alsof ze niet echt zijn, misschien doelbewust om elk gevoel van angst of van walging van een toeschouwer weg te nemen. Ze “spelen” duidelijk niet alleen met dode lichamen, maar ook met onze geest. Ik weet niet of je de artikelen in Discover over dit onderwerp gelezen hebt, maar om Von Hagens te horen spreken over het doel een tweeledig sterrendom te bereiken in de wereld van wetenschap en kunst baart me zorgen, wat geeft hem het recht deze lichamen te gebruiken als canvas, als verf? De grootste gave van de mens is niet een oneindig veld van mogelijkheden, maar het is juist de mogelijkheid om bescheiden te zijn, om zijn bereik te beperken, en niet alles te doen wat gedaan kan worden, maar daarentegen te doen wat gedaan moet worden, ik hoop alleen maar dat Von Hagens die capaciteit heeft, zij die dat niet hebben schieten door in waanzin, en dat is misschien wat we hier zien.

Jason Tabrys

Montville, New Jersey, USA

P.S.: Als ik op de een of andere manier deze zaak verder kan helpen, laat het me dan weten.

________________________________________

6 juni 2006

Kol Hakavod Aaron, Ik ben het met je eens dat deze reizende tentoonstelling erop uit is om te shockeren, en weer een nieuwe belediging is van de menselijke waardigheid. Als dit een tentoonstelling met dieren was geweest dan zouden de mensen van PETA en hun aanhangers in alle staten zijn! Heel goed dat je opkomt voor de menselijke waardigheid!

Toen ik student tandheelkunde was, werd ons bij de anatomieles geleerd groot respect te hebben voor de overledenen van wie we leerden. Ons werd geleerd dat zij hun lichamen hadden nagelaten om studenten op te leiden en zo, hopelijk, hun medemensen te helpen. Aan het einde van de les werd een herdenkingsdienst gehouden waar we deze mensen de laatste eer konden bewijzen. Naast anatomie werd in dit vak respect voor de menselijke waardigheid geleerd. Ik vraag me af wat er vandaag de dag met deze waarden gebeurd is.

Mark L. Bailen, Sharon, Massachusetts, USA