(2010), 52 min., TV Documentary

directed by Masha Novikova; Editing: Srdjan Fink; Camera: Vladas Naudzius; produced by View Point Productions; AVRO Close UP, Netherlands

Nederlands: ‘De dans’ van Matisse, ‘De absentdrinkster’ van Picasso en vele andere iconen van de moderne kunst behoren tot de voor hun tijd zeer gedurfde collecties van de Russische verzamelaars Sergei Sjoekin en Ivan Morozov. Nu deze werken voor het eerst te zien zijn in Nederland, staat men in de rij om ze te kunnen bezichtigen. Vóór ze echter hun hedendaagse status bereikten, hebben zij in Rusland en de voormalige Sovjet Unie vele blikken en meningen moeten trotseren. ‘Kunst van het ogenblik’ kijkt met de ogen van kunstenaars, verzamelaars, en machthebbers hoe deze wereldberoemde werken ternauwernood ontsnapten aan haast vernietigende zienswijzen. Begin 20ste eeuw, onder invloed van de opkomst van de fotografie, kijken kunstenaars als Matisse en Picasso met nieuwe ogen naar de werkelijkheid. De Russische visionaire verzamelaars Sjoekin en Morozov zien als eersten de waarde van hun werken. Emotioneel meegevoerd, voelen zij een koortsachtige drang tot kopen. Zij brengen de nieuwe werkelijkheid naar Rusland waar het kunstenaarsmilieu ze opzuigt als ‘een lading zuurstof’. De revolutie van 1917 echter geeft de werken een geheel andere betekenis door de voorstellingen te verwerpen als burgerlijk, nietszeggend, anti-revolutionair. De heldere lichte kleuren van de schilderijen verbleken bij deze interpretatie. De schilderijen worden naar de depots verbannen, maar in de gedachten van de mensen, waar de vrijheid lonkt, krijgen ze kleur. In de tijd van ontdooiing, na 1956, durft men schoorvoetend weer te bewonderen. De kunstmarkt komt op, de werken worden heel veel waard. Nu vergapen de mensen zich in grote getale aan deze kunst. Welke waarde ziet men? De film volgt het lot van deze bijzondere collecties, dat zij delen met het Russische volk. De film laat zien welke blik ieder tijdperk met zich meebrengt. Bewonderd, bekritiseerd, ontkend, verbannen en bijna geliquideerd, komen zij jaren zestig het publiek pas weer onder ogen en brengen zij een uitgestelde visuele revolutie teweeg. Wat zien we nu als we naar deze beroemde schilderijen kijken? Wat of wie bepaalt onze blik?