หน่วยที่ 4.3

4.3 อารมณ์และความเครียด

ใบความรู้ที่ 4.3 เรื่อง อารมณ์และความเครียด

หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 7

เรื่อง วิธีปฏิบัติตนเพื่อจัดการอารมณ์และความเครียด

รายวิชา สุขศึกษา ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2

ความหมายอารมณ์และความเครียด

อารมณ์ (Emotion) เป็นการแสดงออกของภาวะจิตใจผ่านทางร่างกาย คำพูดและความรู้สึก มีทั้งอารมณ์ด้าน บวก ทำให้เกิดความสุข เช่น ดีใจ พอใจ และอารมณ์ในด้านลบ ที่ทำให้เกิดความทุกข์ เช่น เสียใจ เศร้า โกรธ ความเครียด (Stress) เป็นภาวะจิตใจและร่างกายที่เปลี่ยนแปลงไปเป็นผลจากการที่บุคคลต้องปรับตัว ต่อสิ่งกระตุ้นหรือสิ่งเร้าต่างๆ ในสิ่งแวดล้อมที่กดดันหรือทำให้เกิดความทุกข์และความไม่สบายใจ

สาเหตุของความเครียด

สาเหตุของความเครียดมีด้วยกันหลากหลายประการแต่ที่พบได้บ่อยๆมีอยู่เพียง 3 ประการดังนี้

1. ความเปลี่ยนแปลง เป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดความเครียดได้ง่ายมาก หากร่างกายและจิตใจยังไม่ได้ปรับตัวให้พร้อมรับกับ ความเปลี่ยนแปลงนั้น โดยจะเกิดขึ้นในช่วงก่อนที่จะเปลี่ยนแปลง(มีการรับรู้)และหลังเปลี่ยนแปลงใหม่ๆ เช่น การย้ายที่อยู่อาศัย ที่เรียน หรือที่ทำงาน หากใครที่ใจไม่ได้เตรียมพร้อมกับเรื่องพวกนี้มักจะมีความกังวล ภายในจิตใจเสมอ ทั้งนี้ความเปลี่ยนแปลงทำให้มนุษย์เครียดได้มากที่สุด ไม่เว้นแม้แต่สภาพอากาศที่ เปลี่ยนแปลง ก็สามารถที่ให้เกิดความเครียดในใจของเราได้เช่นกัน

2. ความไม่ได้อย่างใจ การที่มีเหตุการณ์ที่ไม่เป็นไปตามความคาดหวังของเรา ก็จะเกิดความเครียดขึ้นมาในจิตใจของเรา ทันที เป็นอีกสาเหตุสำคัญของความเครียดที่เกิดขึ้นกับทุกๆคนในทุกวัน การที่เรานั้นมีสภาพการจัดการ สภาวะทางอารมณ์ที่ต่ำ ความเครียดก็จะเข้ามาสู่จิตใจของเราได้ง่ายกว่าปกติ

3. ต้องตัดสินใจในเรื่องที่ไม่พร้อม ไม่ว่าจะเป็นในเรื่องการงาน เรื่องชีวิต หรือแม้แต่การเลือกตัวเลือกในห้องสอบ โดยที่เราไม่อาจรู้ผลที่ จะเกิดขึ้นได้ เป็นสาเหตุที่สำคัญของความเครียดอีกประการหนึ่งเลยทีเดียว โดยความเครียดจะเกิดขึ้นทั้ง ก่อนและหลังตัดสินใจ จนกว่าผลของการตัดสินใจนั้นจะออกกมา และในบางครั้งยังส่งผลกะทบแม้ว่าผลนั้น จะออกมาแล้วก็ตาม การต้องตัดสินใจในเรื่องที่ไม่มีความพร้อม หรือข้อมูลไม่เพียงพอจึงก่อให้เกิด ความเครียดต่อจิตใจเราได้ไม่น้อยไปกว่าความเปลี่ยนแปลงเลยทีเดียว

สาเหตุอื่นๆ ที่ส่งผลให้เกิดความเครียด

1. การเสพสื่อต่างๆมากเกินไป รับข้อมูลข่าวสารต่างๆบนโลกออนไลน์ตลอดเวลาก็เป็นสาเหตุของความเครียดได้เช่นกัน

2. การรับประทานอาหารไม่ครบตามที่ต้องการ ที่พบบ่อยคืออาการขาดน้ำตาลในกระแสเลือด มักจะเกิดในผู้ที่กำลังควบคุมอาหารหรือลดน้ำหนัก การมีน้ำตาลในเลือดไม่สมดุลส่งผลให้ร่างกายเกิดความเครียดได้เช่นกัน การขาดไขมันชนิด โอเมกา 3 เป็นอีกสาเหตุหนึ่งของความเครียดได้เช่นกัน การรับประทานปลาทะเลอาจช่วยให้ระดับ ความเครียดของเราลดลง เนื่องจากมีส่วนในการช่วยควบคุมการหลั่งของฮอร์โมนที่เกี่ยวข้องในเรื่องนี้อย่างเซ โรโทนิน

3. การรับประทานยาบางชนิด การรับประทานยาบางชนิดส่งผลให้เกิดความเครียดได้ อันดับแรกที่พบบ่อยที่สุดคือยาคุมกำเนิด เนื่องจากมีฤทธิ์ส่งผลต่อฮอร์โมนโดยตรง จึงมีส่วนที่ให้เกิดความเครียด ใครที่เครียดง่ายอยู่แล้วควรหลีกเลี่ยง การใช้ยาชนิดนี้ ยาที่มีผลต่อฮอร์โมนชนิดอื่น เช่นยารักษาสิวบางชนิด ก็ส่งผลต่อความเครียดได้เช่นกัน ยาอีกประเภทหนึ่งที่ส่งผลให้เกิดความเครียดได้ง่ายคือยาที่ส่งผลต่อประสาทต่างๆ เช่นยากล่อมประสาท ยานอน หลับ เป็นต้น

4. การพักผ่อนไม่เพียงพอ การนอนน้อยหรือนอนไม่เป็นเวลา นอกจากจะส่งผลโดยตรงต่อร่างกายทำให้อ่อนเพลีย ยังส่งผลต่อ สภาพจิตใจอีกด้วย นอกจากจะทำให้เราหงุดหงิดได้ง่าย ยังทำให้เกิดความเครียดได้ง่าย

5. การสูบบุหรี่ สารนิโคตินในบุหรี่ เป็นสารที่มีฤทธิ์ก่อกวนการทำงานของสารที่ส่งผลโดยตรงในเรื่องของความเครียด เป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้ผู้เลิกบุหรี่มีอาการเครียดอย่างมาก เมื่อสารในสมองถูรบกวนจึงเป็นสาเหตุของอาการ ซึมเศร้าหรือหงุดหงิดง่าย

6. การเจ็บป่วยเป็นโรคต่างๆและสภาพแวดล้อมต่างๆ อาการและการแสดงออกของบุคคลที่มีความเครียด อาการและการแสดงออกของบุคคลที่มีความเครียด แบ่ง เป็น 3 ลักษณะ ดังตาราง

การแสดงออกทางกาย การแสดงออกทางจิตใจ การแสดงออกทางพฤติกรรม

- ปวดกล้ามเนื้อ - เบื่ออาหาร ทานไม่ลง - มึนงง เวียนศีรษะ - ความจำเสื่อม - โผงผาง - แยกตัวเอง - แน่นท้อง ท้องผูก - โกรธง่าย - นอนไม่หลับ กระสับกระส่าย - แยกตัวเอง - ทานเก่ง บ่อย- ใจเต้นเร็ว - เปลี่ยนงานบ่อย ขาดความอดทน

-มือ เท้าเย็น อ่อนเพลีย - ขว้างปาสิ่งของ

- สมาธิสั้น หลงลืม - ชอบกัดเล็บ ดึงผม ทำร้ายตนเอง

- ความจำเสื่อม - ทำอะไรผิดพลาดเสมอ

- หงุดหงิด โมโหง่าย - มองโลกแง่ร้ายขาดเหตุผล - วิตกกังวล -ลังเล ตัดสินใจไม่ได้ - ขาดความเชื่อมั่น ไม่มีความคิด ริเริ่ม

ที่มา : http://computer 16928.blogspot.com