งานเจ้าพ่อวังตะกู

ตำบลวังตะกู อำเภอบางมูลนาก จังหวัดพิจิตร

ประวัติความเป็นมาเจ้าพ่อวังตะกู

เจ้าพ่อวังตะกู เป็นเจ้าพ่อที่ชาวตำบลวังตะกู อำเภอบางมูลนาก จังหวัดพิจิตร และชาวอำเภอใกล้เคียงนับถือมาเป็นเวลาหลายสิบปี ในแต่ละปีของเดือนมีนาคม จะมีการจัดงานประจำปีทุกปี มีคนในตำบลวังตะกูและตำบลใกล้เคียง หรือคนอำเภอใกล้เคียง มาร่วมงานกันมากมาย ในงานตั้งแต่เช้าจะมีขบวนแห่ เจ้าพ่อวังตะกูจากศาลเจ้าพ่อ ผ่านถนนเส้น(ตลาดนอก) ไปตลอดสายผ่านเทศบาลตำบลวังตะกู ภายในขบวนแห่จะมีการแสดงของลูกหลานชาววังตะกู เช่น เองกอ องค์จำลองเจ้าแม่กวนอิม แล้วกลับมาประดิษฐานที่ศาลเจ้าพ่อวังตะกู เพื่อให้ประชาชนกราบไหว้ และมีงานฉลองในเวลากลางคืน ในงานก็จะมีการละเล่น เช่น งิ้วแต้จิ๋ว , การละเล่นอื่น ๆ ตลอดจนมีการขายสินค้าอุปโภคบริโภค และมีผู้มีจิตที่เป็นกุศลใจบุญที่นำอาหาร ขนมเครื่องดื่ม ต่างๆมากมาย มาแบ่งปันแจกจ่ายให้กับผู้คนคนที่มาร่วมงานเจ้าพ่อวังตะกูกินฟรีตลอดทั้งงาน

สำหรับประวัติเจ้าวังตะกูโดยสังเขป เจ้าพ่อวังตะกูเดิมประดิษฐานอยู่ในศาลเจ้าพ่อแก้ว เนื่องจากตำบลวังตะกูแยกหมู่บ้านออกมาจากตัวอำเภอและเป็นตำบลใหม่มีประชากรในชุมชนเย๊อะ และประชาชนบาง่คนเป็นคนเชื้อสายจีนจึงได้ก่อตั้งศาลเจ้สพ่อวังตะกูที่ตำบลวังตะกู อัญเชิญจากศาลเจ้าาพ่อแก้วในตัวอำเภอบางมูลนาก และตั้งได้ใช้ชื่อว่า เจ้าพ่อวังตะกู เพื่อเป็นเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจคนตำบลวังตะกู และยังปกป้องคุ่มครองดดูแลลูกหลานชาววังตะกูใหอยู่เย็นเป็นสุขตลอดไป ตามความเชื่อของคนจีนในสมัยโบราณ หลังจากนั้นชาวตำบลวังตะกูก็ได้ทำพิธีกรรมบวงสรวงเจ้าพ่อสืบต่อกันมา ที่หลายคนรู้จักกันดีว่า “งานเจ้าพ่อวังตะกู” เดิมเจ้าพ่อแก้ว ซึ่งคุณเผ่าพงษ์ สมนิล ประธานสภาวัฒนธรรมอำเภอบางมูลนาก ได้เรียบเรียงไว้ในหนังสือ “เจ้าพ่อแก้วบางมูลนาก” และคำบอกเล่าของผู้อาวุโสชาวบางมูลนากอีกหลายท่านดังนี้ จากประจักษ์พยานบุคคล คือ นายแก้ว แสงอินทร์ ได้เล่าให้ฟังว่า บิดาคือ นายห้อย แซ่ลี้ เจ้าของร้านลี้เต็กเส็ง อาชีพตีเหล็ก เป็นผู้พบเจ้าพ่อแก้วซึ่งแกะสลักด้วยไม้ลอยมาในแม่น้ำน่าน จึงได้นำขึ้นไว้ในศาล ศาลในสมัยแรก ๆ ก็ไม่ได้เป้นอย่างทุกวันนี้ เป็นเพียงศาลไม้เล็กๆ โกโรโกโส ขณะนั้นนายแก้วมีอายุราว 7 – 8 ขวบ ต่อมาอาแป๊ะห้อยได้นำรูปแกะสลักเจ้าพ่อลงไปวัด เล่งเน่ยยี่ (วัดมังกรกมลาวาส) กรุงเทพฯ เพื่อให้ช่างตกแต่งรูปเจ้าพ่อให้ดูเรียบร้อยสวยงามกว่าเดิม ใช้เวลาราว 3 เดือน จึงแล้วเสร็จ หลังจากทำพิธีกรรมแล้ว จึงได้เชิญเจ้าพ่อแก้วกลับมาประดิษฐานไว้ ณ ที่ศาลเดิม จากคำบอกเล่าของผู้เฒ่า ซึ่งเป็นอาแป๊ะชราอีกคนหนึ่ง ปัจจุบันเสียชีวิตแล้ว มีนามว่า “อาแป๊ะหยู” เมื่ออายุท่านได้ 85 ปี (พ.ศ.2538) ได้เล่าให้ลูกหลานฟังว่า เจ้าพ่อซึ่งประดิษฐานอยู่ในศาลเจ้าริมแม่น้ำน่านฝั่งตรงข้ามวัดบางมูลนากนั้น แต่เดิมยังไม่มีใครรู้จักชื่อ ชาวจีนในตลาดก็ได้แต่บวงสรวงกราบไหว้กันตามประเพณีเรื่อยมา จนกระทั่งปี พ.ศ. 2498 ได้มีอาซิ้มชราคนหนึ่งมาจอดเรือตรงท่าหน้าศาลเจ้า เจ้าได้เข้าประทับทรง และได้บอกว่าท่านั้นมีชื่อเป็นภาษาจีน ซึ่งมีความหมายว่า “แก้ว” ตั้งแต่นั้นมาคนทั้งหลายจึงได้เรียนขานนามท่านว่า “เจ้าพ่อแก้ว”

ขั้นนตอนในการจัดงาน รูปแบบของงาน พิธี

การดําเนินงานจัดงานเจ้าพ่อวังตะกูนั้น จะทําบุญในรูปคณะกรรมการ ซึ่งได้รับการคัดเลือกจากองค์เจ้าพ่อวังตะกู และจะอยู่ในตําแหน่งได้ตลอดระยะเวลา ๑ ปีเต็ม

วิธีการคัดเลือกกรรมการ หรือ “เท่านั้ง” นี้ จะกระทํากันที่ศาลเจ้า ชั่วคราว บริเวณที่จัดงานวันเกิดเจ้าพ่อ และจะคัดเลือกในวันกินเลี้ยง หรือ “กินโต๊ะเจ้า” นั้นเอง วิธีการคัดเลือกจะทําดังนี้คือ มีเจ้าหน้าที่เขียนชื่อ ที่อยู่ อาชีพของบุคคลใน ตลาดที่บริจาคเงินช่วยงาน ใส่กระดาษแล้วม้วนใส่รวมกันไว้ จากนั้นก็จะล้วงชื่อขึ้นมาวาง ไว้ในจานทีละคน เจ้าหน้าที่อีกคนหนึ่งจะเสี่ยงทายด้วยไม้ “ปัวะปวย” หรือ “ไม้ปวย” ซึ่งเป็นไม้ ๒ อันประกบกันมีลักษณะคล้ายมะม่วงหิมพานต์ผ่าซีก แต่ใหญ่ กว่า วิธีเสี่ยงทายจะทําถึง ๓ ครั้งคือ

- ครั้งแรก และครั้งที่สอง เมื่อโยนแล้ว ไม้จะต้องคว่ำอันหงายอัน

- ครั้งที่สาม เมื่อโยนแล้ว ไม้จะต้องคว่ำทั้งคู่ บุคคลผู้นั้นจึงจะได้เป็น “เท่านั้ง” เท่านั้งนี้เป็นได้ทั้งชายและหญิง ถ้าเสี่ยงทายไม่เป็นไปตามนี้ ผู้นั้นก็หมดสิทธิ์เป็นเท่านั้ง ต้องจัดชื่อ คนอื่นต่อไป จนกระทั่งได้ครบ ๒๐ คนแล้วพอ เท่านั้ง ทั้ง ๒๐ คน นี้จะหมดสิทธิ์ไม่ได้รับการจัดชื่อขึ้นมาเสี่ยงทายติดต่อกันไป ๓ ปี พ้น ๓ ปีแล้วจึงจะมีสิทธิ์ใหม่

“เท่านั้ง” นี้ถือกันว่าเป็นผู้ได้รับการอนุมัติจากเจ้าพ่อวังตะกู ถือว่าเป็นผู้มี บารมีพอที่จะได้เป็นเจ้าภาพจัดงานให้ ท่านได้ผู้ถูกเลือกถือว่าเป็นเกียรติยศอย่างสูง ซึ่งบางคนแม้ว่าจะร่ำรวย มีฐานะดี บางทีก็ไม่มีโอกาสที่จะได้รับตําแหน่งนี้เลยจนตลอดชีวิต

จัดทำโดย

นางสาววิลาวัณย์ กลิ่นจันทร์

ครู กศน.ตำบลวังตะกู