Các lệnh cơ bản

1. Các lệnh nhập xuất cơ bản

Nhập / xuất là hai hoạt động cơ bản trong khi lập trình, nhất là đối với người mới bắt đầu. Nhập là khi chương trình yêu cầu người dùng nhập một số dữ liệu gì đó, ví dụ như tên, tuổi, và sau một số bước tính toán thì trả về giá trị. Và khi đó, chúng ta cần xuất kết quả tính được ra màn hình cho người dùng biết.

Delphi sử dụng hai lệnh Write (WriteLn) và Read (ReadLn) để hỗ trợ các hoạt động nhập xuất cơ bản này. Cùng đi vào ví dụ sau để hiểu rõ hơn.

uses

    System.SysUtils;

var

    Ten: string;

    Tuoi: Integer;

    NamSinh: Integer;

begin

    Write('Moi ban nhap ten: ');

    ReadLn(Ten);

    Write('Moi ban nhap tuoi: ');

    ReadLn(Tuoi);   

    NamSinh := 2019 - Tuoi;

    WriteLn('Ban ', Ten, ' sinh vao nam ', NamSinh);

    ReadLn;

end.

Đây là một chương trình rất cơ bản khi lập trình. Sau đây mình sẽ giải thích từng câu lệnh một trong chương trình trên:

• Khai báo uses: Dùng để khai báo thư viện System.SysUtils. Đây là một thư viện rất phổ biến và thường hay sử dụng.
• Khai báo var: Có 3 dòng, mỗi dòng sẽ khai báo một biến (dùng để lưu dữ liệu), mỗi biến theo sau là dấu hai chấm (:) và kiểu dữ liệu (kiểu string để lưu một giá trị chuỗi kí tự, ví dụ như tên họ, kiểu Integer dùng để lưu số nguyên, chúng ta sẽ tìm hiểu kĩ hơn ở những bài sau).
• 4 dòng Write, ReadLn: Chia thành 2 cặp Write/ReadLn. Lệnh Write dùng để in dòng chữ trong cặp nháy đơn ' và ' ra màn hình, trong khi đó ReadLn là đợi người dùng nhập vào từ bàn phím.
• Dòng tính NamSinh: Năm sinh được tính bằng cách lấy năm 2019 (hiện tại) trừ đi tuổi. Dấu := gọi là phép gán, nó sẽ lấy cụm bên phải bỏ vào biến bên trái. Như vậy, chúng ta đã gán giá trị tính được là 2019 - Tuoi vào trong biến NamSinh.
• Dòng WriteLn: Xuất ra màn hình theo từng phần Ban, sau đó tới giá trị của biến Ten, sau đó là chuỗi sinh vao nam và cuối cùng là NamSinh. Ví dụ bạn đã nhập Ten = Nguyen Van A, Tuoi = 18, thì trên màn hình sẽ in ra dòng chữ Ban Nguyen Van A sinh vao nam 2001.

Nếu bạn đã hiểu hết những khái niệm trên, thì xin chúc mừng, bạn học rất nhanh.

2. Cú pháp

Bây giờ hãy đi sâu vào cú pháp hai lệnh Write và Read.

3. Khác nhau giữa Write và WriteLn

Sự khác nhau giữa lệnh Write và WriteLn là sau khi in ra, WriteLn để con trỏ xuống dòng mới, trong khi Write vẫn ở trên cuối dòng cũ.

Ví dụ, đoạn code sau đây sẽ chỉ ra sự khác nhau ấy.

uses

    System.SysUtils;

begin

    WriteLn('Viet ');

    WriteLn('Nam');

    Write('Viet ');

    Write('Nam');

end.

Khi chạy đoạn chương trình trên, màn hình sẽ in ra như sau

Viet

Nam

Viet Nam

Như vậy, khi sử dụng lệnh WriteLn, thì in xong sẽ xuống hàng. Còn Write chỉ in thôi, không xuống hàng mới, nếu có thêm lệnh write tiếp thì sẽ in nối theo sau dòng vừa in.

4. ReadLn

Như ở trên các bạn đã biết, thì lệnh ReadLn dùng để nhập một giá trị vào biến từ bàn phím. Tuy vậy, trong một số trường hợp, các bạn sẽ thấy lệnh ReadLn nằm đơn độc một mình ở cuối chương trình mà không có biến nào cả. Như sau.

begin

    ...

    ReadLn;

end.

Tại sao lại thế? Bởi vì lệnh ReadLn lúc này có tác dụng giúp chương trình ngừng lại, đợi người dùng nhấn phím Enter mới chạy tiếp.

Nếu cuối chương trình không có ReadLn, thì chương trình sẽ chạy xong rồi tắt, không thể xem được kết quả in ra.