Nederlands (blog)

Taalvaardigheid vieren, uitdagingen erkennen en bronnen delen: Lessen uit een taalonderzoek bij GOAL

Duidelijke informatie in een taal en opzet die makkelijk toegankelijk is voor mensen is cruciaal in een humanitaire crisis. Het belang van gezondheid-gerelateerde informatie in het globale gevecht tegen COVID-19 is hier een voorbeeld van: ieder van ons heeft regelmatig nieuwsupdates en richtlijnen ontvangen over het wassen van de handen, fysieke afstand bewaren en het thuis blijven in de laatste weken. Vele humanitaire organisaties namen de rol op zich om COVID-19-gerelateerde informatie te verspreiden via campagnes met boodschappen voor sensibilisering en preventie. De Ierse humanitaire NGO Goal, waar ik momenteel mee samenwerk, is hier een voorbeeld van, met informatiecampagnes waarbij er gebruik wordt gemaakt van radio, social media, posters en bestelbusjes uitgerust met megafonen in alle dertien landen waar het momenteel programma’s voert.

Als onderdeel van deze sensibiliseringscampagnes lijkt het vanzelfsprekend dat informatie verspreid wordt in een grote verscheidenheid van talen. Terwijl NGO netwerken zoals de CHS Alliance en organisaties zoals Translators without Borders zich toewijden aan het verbeteren van de informatietoegang in een taal die mensen begrijpen, weten wij erg weinig over hoe NGO’s het vertalen van informatie regelen. Eerder academisch onderzoek wees uit dat weinig internationale NGO’s professionele vertalers gebruiken in hun organisatie, en dat veel meertalige NGO medewerkers mondelinge of schriftelijke vertalingen voorzien, ook al staan deze taal-gerelateerde opdrachten niet in de job voorwaarden. Gezien duidelijke en accurate communicatie een absolute hoeksteen is in het werkgebied van NGO’s, die lokale gemeenschappen ondersteunen en vaak als doel hebben om als partner er mee samen te werken, lijkt het vreemd dat we weinig weten over hoe succesvolle meertalige communicatie nu eigenlijk behaald wordt.

Taalcompetenties bij GOAL: een onderzoek

Als deel van een tweejarig onderzoek waar ik momenteel samen met GOAL aan werk, heb ik een enquête uitgevoerd naar de taalcompetenties van het personeel om meer inzichten te krijgen in wie er voor instaat dat de relevante informatie gedeeld wordt in een taal en opzet die makkelijk toegankelijk en cultureel aanvaard is, zijnde het voor project deelnemers, partnerorganisaties, of collega’s in andere landen. Ik vroeg aan de medewerkers of en hoe ze hun talenkennis gebruikten op het werk: voor welke taken, hoe frequent, en voor welke talen. Ik vroeg hen ook welke tools ze gebruiken ter ondersteuning van hun taalbehoeften op het werk, zoals online woordenboeken of gratis tools voor computervertalingen zoals Google Translate, en of er enkele specifieke taalondersteuningen waren waarvan ze dachten dat het hun werkprestaties ten goede zou kunnen komen. Mijn doel met dit onderzoek was om de taalcompetenties onder het personeel in kaart te brengen en de reeds bestaande interne bekwaamheid te erkennen, wat tot op dit punt voornamelijk onder de radar bleef. De enquête was beschikbaar in het Engels, Frans, Spaans, Arabisch en Turks, en er werden 117 antwoorden ontvangen.

De resultaten vormden het bewijs van de uitgebreide en gevarieerde linguïstische vaardigheden van de GOAL medewerkers. De respondenten rapporteerden taalvaardigheden voor een totaal van 37 talen, waaronder Afrikaanse talen zoals Amhaars en Zarma, en de inheemse Midden-Amerikaanse taal Miskito. Vijftien van deze talen werden gebruikt op het werk. Omdat GOAL een Ierse organisatie is en Engels gebruikt wordt door de hoofdzetel, kon het verwacht worden dat Engels de algemeen gangbare taal was. De resultaten bevestigden dit, maar enigszins verrassend was de mate van gesproken Engels in de Franse en Spaanse enquêtes: respectievelijk 50% en 42% van de respondenten duiden een basisniveau van gesproken Engels aan. Ondanks dat deze niveaus misschien niet erg accuraat zijn omdat het over zelfbeoordelingen gaat en de respondenten overmoedig of onzeker kunnen zijn over hun eigen vaardigheidsniveau, geeft het toch een beeld over hoe lage niveaus van taalbeheersing het personeel zou kunnen beïnvloeden om deel te nemen aan meetings en opleidingen die georganiseerd worden door de hoofdzetel, waar het gebruik van Engels gangbaar is.

Taal hulpmiddelen en ondersteuning

Een andere belangrijke bevinding was het algemene gebruik van gratis machinevertalingen zoals Google Translate. In de Engelse enquête gaf 63% aan dat ze deze tools gebruiken op het werk, terwijl in de Franse en Spaanse enquêtes dit zelfs bij meer dan 80% van de respondenten het geval was. Ondanks dat velen van ons misschien regelmatig Google Translate gebruiken om ons te helpen met het schrijven en lezen van e-mails, roept het algemene gebruik, aangetoond door deze bevindingen, vragen op over hoe exact het personeel deze tools gebruikt. Het is essentieel voor elke organisatie die met gevoelige en confidentiële informatie werkt dat hun personeel weet waar en wanneer het gebruik van deze tools gepast is. U kan het al raden, in het verleden zijn er enorme privacy inbreuken geweest in bedrijven waar werknemers gratis machinevertalingen hadden gebruikt, zoals bij de Noorse oliegigant Statoil. Daar het gebruik van machinevertalingen wereldwijd blijft toenemen, wordt de ontwikkeling van een nieuwe vaardigheid, namelijk de geletterdheid op het gebied van machinevertalingen, meer en meer belangrijk.

Rekening houdend met het feit van het algemene gebruik van machinevertalingen en de lage taalvaardigheid van gesproken Engels, is het logisch dat de vraag in de enquête aangaande ondersteuning een overweldigende vraag naar ondersteuning voor de Engelse taal opwekte, zeker van zij die deelnamen aan de Franse en Spaanse enquête. Ongeveer 90% van de respondenten in deze talen vroegen achter ondersteuning ofwel voor het leren van de Engelse taal, ofwel voor het schrijven van verslagen in het Engels.

De toegevoegde waarde van taal en het vertalen erkennen

Ter aanvulling van de bestaande taalvaardigheden bij GOAL in kaart te brengen, wou ik het onderzoek ook gebruiken om een dialoog te starten met het personeel over de rol van taal en het vertalen in hun job. Aan de respondenten werd op het einde van de enquête gevraagd of ze enkele andere suggesties hadden over de rol van taal en het vertalen in hun job die ze wouden delen. Collega’s lieten opmerkingen achter die te maken hadden met verschillende kwesties, bijvoorbeeld het potentieel dat het gebruik van vertaaltechnologiën biedt, de nood voor meer begeleiding inzake vertaal behoeften, aanvragen om kleine internet vertaalteams te starten, en een verlangen naar meer ondersteuning op het gebied van taalonderwijs.

Wat mij vooral het meest opviel was de brede interesse in het topic, en het belang van taal en het vertalen op alle gebied binnen de taken van GOAL. Dit was te zien aan het simpele feit dat er 53 mensen deelnamen aan het online webinar in Mei 2020, toen ik mijn bevindingen meedeelde. Een grote verscheidenheid aan collega’s, zowel qua locatie als jobfunctie, namen deel. Van programmeren en toezicht en evaluatie, tot logistiek en aankoop, compliance, accounting, financiën, human resource, externe betrekkingen en strategische partnerships. Hoewel feedbackmechanismen, beveiliging en fraudepreventie zeker de belangrijkste gebieden zijn om te overwegen binnen een taalonderzoek, liet de brede interesse in het onderwerp me inzien dat mijn onderzoek tot nu toe, misschien ten onrechte, alleen gericht was op programmeer aspecten, terwijl er ondersteunende functies over het hoofd werden gezien die ervoor zorgen dat het programmeerwerk daadwerkelijk kan plaatsvinden.

Dus, wat nu?

Het onderzoek luidde de start in van een dialoog over taal en het vertalen dat ik van plan ben om in het komende jaar verder te zetten door interviews te houden met collega’s. Echter, wat kunnen GOAL en andere NGO’s in de tussentijd doen om enkele van deze uitdagingen waar collega’s over spraken aan te pakken? Hoewel er geen makkelijke en goedkope oplossingen bestaan om al deze punten aan te pakken, gaven sommige collega’s toch enkele suggesties die uitvoerbaar zijn. Bijvoorbeeld, taalonderwijs deel laten uitmaken van persoonlijke ontwikkelingsplannen en een online taal uitwisselingsprogramma opstarten. Dit kan al op een simpele manier, zoals het maken van een spreadsheet waar collega’s dan details kunnen neerpennen over de taal die ze willen leren, de taal die ze spreken en hun beschikbaarheid. Dit zal niet enkel het taalniveau van de collega’s verbeteren, maar ook een hechtere band creëren tussen collega’s in geografisch verre locaties. Een ander voorstel was om meer tweetalige templates en meertalige versies van belangrijke documenten te voorzien, met name die gerelateerd aan partnership, financiën en logistiek, alsook het opstellen van enkele simpele woordenlijsten die de belangrijkste termen van de taken van GOAL bevatten. Tot slot zijn er al aardig wat gratis en makkelijk toegankelijke hulpmiddelen die de NGO medewerkers in hun basis begeleiding- en trainingsbehoeften kunnen voorzien. Daarom heb ik een lijst samengesteld die al deze hulpmiddelen samenbrengt. Ik zou een beroep willen doen aan jullie, lezers, om meer hulpmiddelen toe te voegen waarvan gedacht wordt dat het handig zou kunnen zijn voor NGO medewerkers. Iedere taal is welkom!

8 November 2019

Deze blogpost werd oorspronkelijk gepost op de GOAL website hier.

GOAL steunt belangrijk onderzoek aangaande de rol van het vertalen in het werkgebied van NGO’s

De Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de VN (SDGs - Sustainable Development Goals) leggen zich erop toe om niemand achter te laten en NGO’s aan te sporen om samen te werken met lokale gemeenschappen. Met 7111 talen die gesproken worden over heel de wereld, wilt dit zeggen dat communiceren in een veelvoud van talen cruciaal is om dit doel te bereiken. Toch vermelden de SDGs de rol van talen niet.

Dus, op welke wijze slagen NGO’s er nu in om succesvol te communiceren met de lokale gemeenschappen waar zij mee werken over de hele wereld?

Problemen aangaande vertalen en tolken in humanitaire en ontwikkelingsomgevingen heeft geleidelijk aan de aandacht getrokken van academici en internationale organisaties. Op maandag 11 November sprak ik over het onderzoek dat ik momenteel in samenwerking met GOAL aan het doen ben, tijdens een event over meertalige communicatie in crisis- en noodtoestanden dat gehouden werd bij de Europese Commissie in Madrid.

In mijn werk voor GOAL, uitgevoerd als deel van mijn tweejarig ‘Translation as empowerment’ post-doctoraal onderzoeksproject, verken ik de rol van het vertalen als een hulpmiddel dat toegang kan verlenen tot informatie, en dat lokale gemeenschappen in staat kan brengen om hun stem te laten horen. Dit project is de opvolger van mijn vorig onderzoek met collega’s van de Universiteit van Reading en Portsmouth en INTRAC, waar we bewijs vonden van de vele linguïstische en culturele uitdagingen waar NGO werknemers mee geconfronteerd worden op hun werk. We ontdekten dat de financiering voor vertalen en tolken gelimiteerd is bij internationale NGO’s, en dat de nood voor taal en vertalingen meestal geen deel uitmaken van de planning, monitoring en evaluatie. NGO medewerkers deelden verhalen met ons die weergeven welke problemen dit zou kunnen opleveren wanneer er een poging gedaan wordt om met de lokale gemeenschappen samen te werken: mensen werden niet naar hun mening gevraagd tijdens de planning fases of projecten wegens taalverschillen, en rapporten werden gericht op donoren en niet vertaald in de lokale talen. Alsook, wanneer er dan een vertaling werd voorzien, werden de doelen van het project vaak niet begrepen door de lokale gemeenschappen omdat de thema’s die essentieel zijn voor het project niet gemakkelijk vertaald konden worden in de lokale taal en cultuur.

Dit vorige onderzoek leverde veel bewijs op op het gebied van taal uitdagingen waarmee NGO’s geconfronteerd worden. In mijn nieuwe project probeer ik te focussen op een positieve weg vooruit: hoe kunnen we vertalen efficiënter gebruiken om ervoor te zorgen dat lokale gemeenschappen en partnerorganisaties de informatie ontvangen die ze nodig hebben, en dat ze de kans hebben om hun behoeften en standpunten mee te delen? Hoe kunnen NGO’s de doeltreffendheid en impact van de vertalingen die ze voorzien beter inschatten of meten? En een vraag die mij blijft intrigeren: als internationale NGO’s streven naar het verwezenlijken van de mensenrechten, waarom lijkt het recht op talen en vertalingen dan geen deel uit te maken van de werkagenda en interne werkprocessen van deze NGO’s? Dit zijn enkele van de vragen waaraan ik zal werken gedurende mijn twee jaar lange project. Als deel van mijn project zal ik interviews houden met NGO medewerkers over deze onderwerpen, zowel bij GOAL zelf als in andere organisaties.