Thái Bình mại ca giả 太平賣歌者 • Người hát rong ở Thái Bỉnh


Nguyễn Du

Thái Bình cổ sư thô bố y,

Tiểu nhi khiên vãn hành giang mi.

Vân thị thành ngoại lão khất tử,

Mại ca khất tiền cung thần xuy.

Lân chu thời hữu hiếu âm giả,

Khiên thủ dẫn thướng thuyền song hạ.

Thử thời thuyền trung ám vô đăng,

Khí phạn bát thuỷ thù lang tạ.

Mô sách dẫn thân hướng toạ ngung,

Tái tam cử thủ xưng đa tạ.

Thủ vãn huyền sách khẩu tác thanh,

Thả đàn thả ca vô tạm đình.

Thanh âm thù dị bất đắc biện,

Đãn giác liệu lượng thù khả thinh (thính).

Chu tử tả tự vị dư đạo,

Thử khúc Thế Dân dữ Kiến Thành.

Quan giả thập số tịnh vô ngữ,

Đãn kiến giang phong tiêu tiêu giang nguyệt minh.

Khẩu phún bạch mạt, thủ toan súc,

Khước toạ, liễm huyền, cáo chung khúc.

Đàn tận tâm lực cơ nhất canh,

Sở đắc đồng tiền cận ngũ lục.

Tiểu nhi dẫn đắc há thuyền lai,

Do thả hồi cố đảo đa phúc.

Ngã sạ kiến chi, bi thả tân,

Phàm nhân nguyện tử bất nguyện bần.

Chỉ đạo Trung Hoa tẫn ôn bão,

Trung Hoa diệc hữu như thử nhân.

Quân bất kiến sứ thuyền triêu lai cung đốn lệ,

Nhất thuyền, nhất thuyền doanh nhục mễ.

Hành nhân bão thực tiện khí dư,

Tàn hào lãnh phạn trầm giang để.


 

Ở phủ Thái Bình có người mù mặc áo vải thô

Có đứa trẻ dẫn đi bờ sông

Nói rằng ông già ăn xin ở ngoài thành

Hát mướn xin tiền nấu ăn

Thuyền bên có người ưa nghe hát

Cầm tay dẫn xuống thuyền dưới cửa sổ

Lúc này trong thuyền tối không đèn

Cơm thừa canh cặn đổ bừa bãi

Ông già lần mò ngồi vào một góc

Hai ba lần giơ tay xin cám ơn

Tay nắn dây đàn, miệng cất tiếng hát

Vừa đàn vừa ca không nghỉ

Tiếng nghe lạ hoắc không hiểu được

Chỉ thấy như chim hót trong trẻo tai dễ nghe

Nhà thuyền viết chữ bảo ta rằng:

Khúc hát này nói về Thế Dân và Kiến Thành

Người nghe khoảng chục người đều im lặng

Chỉ thấy gió sông vi vu dưới trăng sáng

Miệng sùi nước bọt, tay mỏi rã rời

Ngồi xuống, xếp đàn, nói rằng hát đã xong

Hết lòng hết sức đàn gần một trống canh

Văy mà chỉ đuợc năm sáu đòng

Đứa em dẫn ra khỏi thuyền

Còn quay đầu lại chúc lành

Chợt thấy ta bồi hồi thương xót

Phàm nguuời ta thà chết hơn sống nghèo

Nghe nói ở Trung Hoa mọi người đều được ấm no

Ở Trung Hoa cũng có người nghèo như thế sao

Anh không thấy lệ cung phụng thuyền đi sứ mỗi ngày

Từng thuyền từng thuyền thịt gạo đày

Người đi thuyền ăn no, thừa vứt bỏ

Cơm nguội, thức ăn đổ chìm xuống đáy sông