Sở kiến hành 所見行 • Những điều trông thấy

Hữu phụ huề tam nhi,

Tương tương toạ đạo bàng.

Tiểu giả tại hoài trung,

Đại giả trì trúc khuông.

Khuông trung hà sở thịnh,

Lê hoắc tạp tì khang.

Nhật án bất đắc thực,

Y quần hà khuông nhương.

Kiến nhân bất ngưỡng thị,

Lệ lưu khâm lang lang.

Quần nhi thả hỉ tiếu,

Bất tri mẫu tâm thương.

Mẫu tâm thương như hà,

Tuế cơ lưu dị hương.

Dị hương sảo phong thục,

Mễ giá bất thậm ngang.

Bất tích khí hương thổ,

Cẩu đồ cứu sinh phương.

Nhất nhân kiệt dung lực,

Bất sung tứ khẩu lương.

Duyên nhai nhật khất thực,

Thử kế an khả trường.

Nhãn hạ uỷ câu hác,

Huyết nhục tự sài lang.

Mẫu tử bất túc tuất,

Phủ nhi tăng đoạn trường.

Kỳ thống tại tâm đầu,

Thiên nhật giai vị hoàng.

Âm phong phiêu nhiên chí,

Hành nhân diệc thê hoàng.

Tạc tiêu Tây Hà dịch,

Cung cụ hà trương hoàng.

Lộc cân tạp ngư sí,

Mãn trác trần trư dương.

Trưởng quan bất hạ trợ,

Tiểu môn chỉ lược thường.

Bát khí vô cố tích,

Lân cẩu yếm cao lương.

Bất tri quan đạo thượng,

Hữu thử cùng nhi nương.

Thuỳ nhân tả thử đồ,

Trì dĩ phụng quân vương.

Có người đàn bà dắt ba đứa con

Cùng nhau ngồi bên đường

Đứa nhỏ trong bụng mẹ

Đứa lớn cầm giỏ tre

Trong giỏ đựng gì lắm thế?

Rau lê, hoắc lẫn cám

Qua trưa rồi chưa được ăn

Áo quần sao mà rách rưới quá

Thấy người không ngẩng nhìn

Nước mắt chảy ròng ròng trên áo

Lũ con vẫn vui cười

Không biết lòng mẹ đau

Lòng mẹ đau ra sao?

Năm đói lưu lạc đến làng khác

Làng khác mùa màng tốt hơn

Giá gạo không cao quá

Không hối tiếc đã bỏ làng đi

Miễn sao tìm được phương tiện sống

Một người làm hết sức

Không đủ nuôi bốn miệng ăn

Dọc đường mỗi ngày đi ăn mày

Cách ấy làm sao kéo dài mãi được

Thấy trước mắt cái lúc bỏ xác bên ngòi rãnh

Máu thịt nuôi lang sói

Mẹ chết không thương tiếc

Vỗ về con càng thêm đứt ruột

Trong lòng đau xót lạ thường

Mặt trời vì thế phải vàng uá

Gió lạnh bỗng ào tới

Người đi đường cũng đau đớn làm sao

Đêm qua ở trạm Tây Hà

Tiệc tùng cung phụng khoa trương quá mức

Gân hươu cùng vây cá

Đầy bàn thịt heo, thịt dê

Quan lớn không thèm đụng đũa

Đám theo hầu chỉ nếm qua

Vứt bỏ không luyến tiếc

Chó hàng xóm cũng ngán món ăn ngon

Không biết trên đường cái

Có mẹ con đói khổ nhà này

Ai người vẽ bức tranh đó

Đem dâng lên nhà vua