Điếu Huy quận công 吊暉郡公 


Ngô Thì Nhậm

Sinh lai anh hùng ký khu xác,

Tử khứ tinh thần lưu bàng bạc.

Khu xác hữu hoại bàng bạc tồn,

Ngưỡng chân bất quý phủ bất tạc.

Tầm thường quan quách dã hà vi,

Chí sĩ bất vong tại câu hác. (1)

Vạn lý ương ương Lô Nhĩ hà, (2)

Cửu long súc súc Nham Biền nhạc. (3)

Trường châu tuy nhiên mai thử nhân,

Tu sát vị mai ngoan dữ bạc.

Vị bằng nhất bút điếu trung hồn,

Thiên tải cửu tuyền do khả tác.


(1) Câu này nguyên ở trong sách Mạnh Tử, thiên Vạn chương Hạ: “Chí sĩ bất vong tại câu hác, dũng sĩ bất vong táng kỳ nguyên” (Kẻ có chí khí không quên có thể chết ở nơi ngòi lạch, kẻ sẽ hùng dũng không quên có thể chết mất đầu), để nói người có chí khí thì dù bị chém chết, không có quan quách, chôn nơi khe suối, cũng không can gì.

(2) Lô: sông Lô, cũng gọi sông Phú Lương, đoạn sông Hồng ở phía trên Hà Nội ngày nay. Nhĩ: sông Nhị, đoạn sông Hồng ở khu vực Hà Nội.

(3) Một dãy núi thuộc huyện Yên Dũng, Bắc Giang, vì dãy núi gồm 99 ngọn, nên tác giả ví như chín con rồng. Cũng là quê hương quận Huy.

 


Sinh ra, khí phách anh hùng tự gửi mình vào thân xác

Chết đi, tinh thần còn lưu trong [vũ trụ] mênh mông

Thân xác nát tan, nhưng vũ trụ mênh mông còn đó

Trông lên thật chẳng thẹn với trời, cúi xuống không hổ với đất

Quan quách tầm thường có nghĩa lý gì?

Vì kẻ sĩ có chí khí không quên rằng có thể chết ở nơi ngòi lạch

Sông Nhị dòng Lô mênh mang muôn dặm

Ngọn Nham Biền sừng sững như chín con rồng

Tuy người ấy phải chôn trên bãi sông dài

Nhưng thẹn chết cho bọn chưa bị chôn gian ngoan bạc ác

Xin mượn ngòi bút viếng hồn người trung nghĩa

Ngàn năm nơi chín suối người vẫn có thể đứng vùng lên