Суруйааччылар туһунан бэргэн этиилэр

А.Е. Кулаковскай – Өксөкүлээх Өлөксөй

• Өксөкүлээх Өлөксөй – аан маҥнайгы бүтүн Саха сирин үрдүнэн биллибит саха ырыаһыта-хоһоонньута, айар тыл аҕата… Кэнники кэлэр дьылларга саха үөрэҕин, саха тылын үөрэтэр дьоннор Өксөкүлээх Өлөксөй үйэтэ оннук этэ диэн, туспа бэлиэтээн ааһыахтара. Сурукка суруллубут тыл үгэһэ, тыл хоһооно, айар санаа илбиһэ Саха сиригэр Өксөкүлээх үйэтиттэн ыла үөскээбитэ диэн бары этиэхтэрэ. П. Ойуунускай

• …А.Е. Кулаковскай – хайа да киһи туохтан да бастатан Ийэ дойдутун, бар-дьонун, норуотун иннигэр бэйэтин олоҕун олорчутун аныах тустаах диэн, тус бэйэтин, кылгас гынан баран, улахан олоҕунан толору бэриниилээхтик холобурдаан, биһиэхэ ытык кэриэһин хаалларбыта… Суорун Омоллоон

• Алексей Елисеевич Кулаковскай …Саха литературатын саҕалаабыт киһи… Кини историческай өҥөтө уонна суолтата уһулуччу улахан. Ол туһугар киниэхэ биһиги ытыктабылбыт уонна махталбыт муҥура суох буолуох тустаах… Амма Аччыгыйа

• Саха норуотун суругунан айар тылын уотун аан маҥнай оттубут, уус-уран тыл имэҥнээх илбиһин төлөнүн күүдэпчилэтэ күөртээбит Алексей Елисеевич Кулаковскай – Өксөкүлээх Өлөксөй буолар…

• Алексей Кулаковскай ийэ дойдутугар, төрөөбүт норуотугар бүтүн олоҕун биэрэн туран айбыт поэзиятын, научнай-чинчийэр үлэтин географията оччотооҕу кэм кыаҕар холобура суох киэҥ уонна баһархай далааһыннаах.

• Алексей Кулаковскай нуучча литературатын дьоһуннаах айымньыларын этигэр-хааныгар, өйүгэр-санаатыгар, сүрэҕэр-быарыгар иҥэриммит сүгүрүйээччи, ытыктааччы, нуучча уонна саха норуоттарын историческай сибээстэрин итиэннэ үтүө үгэстээх тулхадыйбат доҕордоһууларын төлөннөөх пропагандиһа этэ… Василий Протодьяконов – Кулантай

• Суруйааччы норуокка оруолун Кулаковскайдыы толоруохха наада. Норуот олоҕунан олорон, норуот наадатын толкуйдаан, норуот өйдүүр, ылынар тылынан саҥаран, суруйааччы буолар сыччах соҕотох суоллаах. Ол суолу Өксөкүлээх оҕонньор биһиэхэ аспыта, кэрбэҥ анньыбыта… Петр Тобуруокап

• Өксөкүлээх Өлөксөй … Кини мин айар үлэбэр сабыдыала диэн баар буоллаҕына – ол төрөөбүт төрүт норуотум уус тылын умсугуйа таптыырга уруттаан уһуйбута буолар. Леонид Попов

• …Алексей Елисеевич төрөөбүт норуотун тылынан киэҥ социальнай уонна философскай ис хоһоонноох айымньылара олохтоох саха эрэ норуотугар сыһыаннаах буолбатаҕа. Ити эвенкилэргэ, эвеннэргэ, юкагирдарга уонна чукчаларга барыларыгар сыһыаннаах этэ… Платон Ламутскай

• Өксөкүлээх Өлөксөй – саха маҥнайгы национальнай поэта, сүдү ырыаһыта… Күннүк Уурастыырап

П. Ойуунускай

• Үтүө аат – үйэлэр да тухары өлбөт-сүппэт күндү кылаат. Оннук үтүө аатынан биһиэхэ Ойуунускай аата буолар. Суорун Омоллоон

• Ойуунускай нэһилиэстибэтэ – саха омугун күндүттэн күндү национальнай баайа-дуола. Ону үксэтии, хаҥатыы, үйэтитии бука барыбыт ытык гражданскай иэспит. Софрон Данилов

• Платон Алексеевич дьиҥнээх интернационалист, бэйэтин норуотун дьылҕата нуучча норуотун, биһиги дойдубут бары норуоттарын дьылҕаларын кытта быстыспат биир сомоҕотун кичэйэн бэлиэтиирэ, күүһүн-күдэҕин норуоттар бырааттыы доҕордоһууларын туһугар аныыра. Авксентий Егорович Мординов

• Платон Алексеевич Ойуунускай – чахчы да саха улуу киһитэ, ону ааһан, хайа да омукка дьиҥнээх Киһи дэнэр киһи: киһи анала туоххатын уонна хайдах ьуолуохтааҕын кини бэйэтин олоҕунан бүттүүнүнэн көрдөрбүтэ уонна айымньыларыгар ол туһунан суруйбута. Петр Тобуруокап

• П.А. Ойуунускай литератураны эрэ буолбакка саха өйүн-санаатын тутулун уларыппыт, саҥаттан оҥорбут киһи буолар. Николай Лугинов

• Хайа баҕарар киһи туһунан үгүстэр Бириэмэ кини туһатыгар үлэлээбитэ диир эбит буоллахтарына, мин этиэх этим – Платон Алексеевич Ойуунускай – Бириэмэ туһатыгар үлэлээбит, айбыт, чинчийбит, олохтообут-айбыт киһи этэ диэн. Сэмэн Тумат

• П.А. Ойуунускай – төлөннөөх революционер, бөлүһүөк суруйааччы, поэт, талааннаах тылбаасчыт, бөдөҥ общественнай, государственнай, политическай деятель. Ойуунускай бэйэтин айымньыларынан саха тылын культуратын үрдэппит, тыл күүһүн улаатыннарбыт киһи. П.А. Ойуунускай – норуот уола, төрөөбүт норуотун төлкөтүн туһугар улахан олоҕун анаабыт улуу патриот саха. Ойуунускай олоҕо – аан холорук, революция уот будулҕаныгар сөрөммүт олох. Кини генийэ – норуот генийэ, кини бары сырдык ырата – норуот духуобунай баайа. Кини кэриэһэ: “Саха тыла сайдыан баҕарабын, сайдыа диэн бэркэ эрэнэбин”. Василий Протодьяконов

• …Ойуунускай… Кини дьону түмэр, өрө көтөҕөр күүрээннээх үлэтэ-хамнаһа саха республиката государственнай тутул бастакы акылаата охсуллан түһэрин хааччыйбыта. Петр Денисович Аввакумов

• …П. Ойуунускай билиҥҥи кэм суруйааччыта. Кини өлбөт-сүппэт үтүөкэннээх айымньылара, өркөн өйө – бу булкуурдаах олохпут оргуйар үөһүгэр бааллар, охсуһуу уонна олоҕу саҥардан тутуу кыайар-хотор сытыы кылааннаах үҥүүлэрэ-батастара буолаллар… Иван Григорьевич Спиридонов

• П.А. Ойуунускай – биһиэхэ биир. Кини норуотун туһугар сырдык тыына быстыар диэри үлэлээн, айан, охсуһан барбыт норуот чулуу уола. Кини биһиэхэ, кэлэр көлүөнэлэргэ үйэлэргэ өлбөт үтүөлээх.

• Платон Алексеевич хаалларбыт нэһилиэстибэтэ билигин, бириэмэ өссө биир эриирдээх экзаменын ааста, эбии ырааһырда, өссө суолталанна. Дмитрий Васильевич Кустуров

Николай Денисович Неустроев

• Николай Неустроев саха тылын баайын сатаан туһанар дьоҕурдааҕа, дьон ис санаатын, психологиятын таба арыйар кыахтааҕа. Г.К. Боескоров

Амма Аччыгыйа

• …Амма Аччыгыйа төрөөбүт төрүт литературабыт историята көнө суолунан сайдан барарыгар күүһүн харыстаабакка үлэлээбит киһи. Литература дьиҥ-чахчы ахсаабат үлэһитэ, ыраас суобаһа – кини… Иван Григорьевич Спиридонов

Суорун Омоллоон

• Суорун Омоллоон араас өҥнөөх, араас кыраасканан сириэдийэр талаанын аттаран көрүҥ. Оччоҕо кини улуутун, сүдүтүн ордук үчүгэйдик өйдүөххүт. Николай Босиков

Софрон Данилов

• …Софрон Данилов норуотун характерын бары өртүттэн эргитэн, хабан көрдөрбүт суруйааччы, кини айымньыларын холбуу тутан сыаналаатахха – дэбигис ситтэрэн ааҕыллыбат хойуу дьонноох-сэргэлээх, уустук ис тутуллаах кэрэ аймньылардаах, патриотическай уонна интернациональнай күүрээннээх чаҕылхай талаан… Иван Григорьевич Спиридонов

• …кини ыччат дьону кытта арахсыспат аргыс, истиҥ доҕор, аламаҕай үөрэтээччи буолан, кинилэр сүрэхтэригэр-дууһаларыгар сылдьыаҕа. М.Е. Данилова

Күннүк Уурастыырап

• Уурастыырап – бэйэтин кэмин чаҕылхайдык ойуулаабыт поэт. …Бэйэтин көлүөнэтин, биир дойдулаахтарын, үөлээннээхтэрин үтүө дууһаларын, сырдык санааларын олоххо баарынан, таба көрдөрөн, итэҕэллээхтик ойуулаан. Литература ити саамай сүрүн ирдэбилин, кэскиллээх суолун поэт уһун үйэлээх айар үлэтигэр халбаҥнаабакка тутуспута… Иван Григорьевич Спиридонов

• Күннүк Уурастыырап курдук сүдү, улуу талааннары биэрбит норуот – дьоллоох норуот, онтон төрөөбүт норуотун төлкөлөөх түөрэҕин түстэспит, ону ыллаабыт-туойбут поэт – дьоллоох поэт. Савва Тарасов

Николай Якутскай

• Саамай тапталлаах уонна уһулуччу киэҥник биллэр, ааҕыллар суруйаччы… Кини айымньытын аахпатах оҕо да, улахан да киһи сахаҕа хантан кэллэҕэй?! Петр Тобуруокап

•  Баай фантазиялаах суруйааччы. Дора Васильева

• Сөҕүрүйбэт талаан. Семен Руфов

•  Николай Якутскай – ураты истииллээх суруйааччы, сюжет маастара. Василий Сивцев

Петр Тобуруокап

• Саха народнай поэта Петр Тобуруокап чуор, чаҕаан хоһоонноруттан, алыптаах остуоруйаларыттан оҕо төрөөбүт литературатын кытта билсиһиитэ, литератураҕа умсугуйуута саҕаланар. Кини айымньыларын аахпатах саха оҕото суох диэтэххэ, бука, омун буолуо суоҕа. Наталья Бурцева

• Үҥэр үрдүк Айыыларбыт, үүммүт саҥа үйэҕэ, бу кэлэн турар сылга саха омук саргытын туһугар Бүөтүр Тобуруокабы туйах үктүүр – кини курдук уус тыллаах, кини курдук ийэ талааннаах – уол оҕото анаан айан кулуҥ даа… Тамара Петрова

Болот Боотур

• …Саха былыргы олоҕун-дьаһаҕын, саха киһитин өйүн-санаатын ымпыктаан-чымпыктаан, уустаан-ураннаан ону сатаан хоһуйар. Феоктист Софронов

Леонид Андреевич Попов

• …Поэт суруйан хаалларбыт үтүө айымньылара биһиги күннээҕи олохпут арахсыбат аргыстара буолан, кэрэҕэ-үрдүккэ угуйа тураллар. Дора Васильевва

• Маннык кэрэ хоһооннор таптал лирикатын чыпчаала буолан, үйэлэр тухары дьон сүрэҕин өрүкүтэ, олоххо, кэрэҕэ угуйа, инникигэ эрэли күүркэтэ туруохтара диэн бигэ эрэллээхпин. Зоя Башарина

• Талба талааннаах поэт сахалыы куттаах-сүрдээх хоһоонноро киһи санаатын сайа көрөр, өйүгэр-сүрэҕэр сөҥөр, үрдүккэ-сырдыкка угуйар алыптаах ырыа буолбуттара. Тамара Петрова

Далан

• “Тыгын Дархан” романынан саха норуотун урукку өттүгэр биллибэтэх-көстүбэтэх историческай балаһатын арыйбыта…ааспыт историяны саҥаттан сыаналыырбытыгар кыаҕы биэрбитэ. Сэмэн Тумат

• Далан, былыргы өбүгэлэрбит олорон ааспыт олохторун халыҥ даҥынан саба хаппахтаммыт бүрүөһүнүн арыйа тардан сырдаппыт, биһиги историябыт сарсыардааҥҥы Чолбон сулуһа. Тумарча

Иван Гоголев – Кындыл

• Иван Гоголев уһулуччулаах поэт эрэ буолбатаҕа, ону тэҥэ кэрэхсэбиллээх драматург, сэһэнньит этэ. Кини сырдык иэйиилээх айар үлэтэ ааҕааччыны кэлэр кэнэҕэс да кэмнэргэ күн сиригэр айыы санаа кыайа, өрөгөйдүү туралларыгар ыҥыра туруохтара. Дора Васильева

Савва Иванович Тарасов

• Савва Тарасов билиҥҥи саха литературатын саамай бөдөҥ поэта. Софрон Данилов

• Савва Тарасов төрөөбүт тылын дириҥник билэр, кэмчилээн туттар, санаатын киэҥник этэр, кырдьыгы ойуулуур үрдүк иэйиилээх поэт. Дмитрий Дыдаев

Наталья Ивановна Харлампьева

• Наталья Ивановна Харлампьева талааннаах поэт быһыытынан дьикти эйгэни айда, ааҕааччы билиниитин, тапталын ылла. Варвара Окорокова

Егор Петрович Неймохов

• Е.П. Неймохов саха норуотун олоҕун энциклопедиятын суруйар суруйааччы. Варвара Окорокова

• Тоҕо эрэ үүгүс суруйааччылар наар урукку, быдан дьыллардааҕы кэми ордук хото суруйар буоллахтарына, Егор Неймохов бэйэтин кэмин дьонун ыраас мууска ууран биэрэр. Изабелла Антипина

Михаил Елисеевич Тимофеев

• Михаил Тимофеев саха поэзиятыгар бэйэтэ туспа суоллаах-иистээх, ураты буочардаах киһи буоларын ааҕааччы үчүгэйдик билэр. Наталья Харлампьева

• Имигэс тыллаах поэт. Василий Сивцев

Алексей Андреевич Иванов – Күндэ

• Күндэ хаалларбыт нэһилиэстибэтэ биһиги бука бары киэн туттар күндү баайбыт. Софрон Данилов

Герасим Дмитриевич Бястинов – Бэс Дьарааһын

• Саха биир талааннаах суруйааччытын Бэс Дьарааһын айымньыларын билиҥҥи ыччат эмиэ билиэхтээх, кини сырдык аатын ытыктыахтаах. Николай Габышев

Семен Степанович Яковлев – Эрилик Эристиин

• Эрилик Эристиин суруйааччы быһыытынан адьас норуоттан тахсыбыт дьиҥнээх талаан… Болот Боотур

• Эрилик Эристиин аатын-суолун саха норуота үйэ-саас тухары көлүөнэттэн көлүөнэҕэ илдьэ бара туруоҕа, кини тылыгар-өһүгэр наадыйыы өссө улаатыаҕа. Сэмэн Тумат

• Эрилик Эристиин кэнчээри ыччаттарыгар букатын атын, сонун өртүттэн эргиллибитэ өссө ордук үчүгэйгэ, астыкка дылы. Ити кини уус тыл улахан маастарын быһыытынан элбэх өрүттээҕин, сүдүтүн туоһута. Эрчимэн

Макар Иванович Кузьмин – Макар Хара

• Макар Хара дьикти сайаҕас майгылаах, улахан талааннаах киһи этэ. Савва Тарасов

Алексей Спиридонович Бродников

• Алексей Бродников сүрэхтэри сүүдүтэр тыллары булан этэрэ. Моисей Ефимов

• Чурапчы дьоллоох тумулун туйгун ырыаһыта. Суруйааччы бэйэтин айымньыларынан өлбөт үйэлэнэр. Иван Федотов

• …Алексей Бродников кэрэ поэзияны, үтүөкэннээх аймньылары биэрбит киһинэн буолар… Ис сүрэҕиттэн поэт киһи үөрэн-көтөн күлэрэ-салара истиҥэ, эйэҕэһэ. Сэмэн Тумат

Никифор Кирикович Седалищев – Дьүөгэ Ааныстыырап

• Таттаран-ылларан суруйар, мүөттээх минньигэс тылы-өһү туттан ойуулуур дьоно – оҕолор этэ. Г. Нынныров

Архип Георгиевич Кудрин – Абаҕыыныскай

• Абаҕыыныскай – этигэн хомус курдук…соруктар суолталарын туойар, бу соруктара дьон санаатын түмэр… Былатыан Ойуунускай

• А.Абаҕыыныскай…бастыҥ айымньылара ааҕааччыларга биһирэтэллэр, биһиги национальнай литературабыт кылаатыгар киирдилэр. Софрон Данилов

• Абаҕыыныскай… үгүс айымньыларыгар сүрдээх нарын, уйан сүрэхтээх, тупсаҕай тыллаах лирик… Николай Туобулаахап

Гавриил Григорьевич Вешников – Баал Хабырыыс

• Поэт ханнык баҕарар айымньытыгар киһи дууһатын араас эймэниитин, үөрүүтүн, хомолтотун, сөҕүүтүн-махтайыытын бэргэнник биэрэн туран дириҥ өйү-санааны этэр. Дора Васильева

Константин Николаевич Дьячковскай – Константин Туйаарыскай

• Кини ити кырачаан дьоҥҥо анаабыт айымньылара тыллара-өстөрө судургу, өйдөнүмтүө, ис хоһоонноро тиийимтиэ, оҕо өйүттэн-санаатыттан тахсыбат чопчу поэтическай идеялаах, киһини сэргэхситэр, муодарҕатар, күллэрэр туох эмэ көрүдьүөстээх буолааччылар. Күннүк Уурастыырап

• Константин Туйаарыскай суруйар ньыматын сүрүн уратыта – оҕо бэйэтин тылынан, оҕо бэйэтэ өйдүүрүнэн олох араас түгэннэрин сатабыллаахтык уонна арылхайдык ойуулууругар буолар. Дора Васильева