Meestal wordt hout in twee hoofdgroepen onderscheiden:

Loofhout. Loofhout is afkomstig van loofbomen. Loofhout wordt ook wel hardhout genoemd, naar het Engelse "hardwood", wat niets zegt over de hardheid van het hout. Er zijn ook loofbomen die heel zacht hout leveren zoals linde, populier en wilg. De boomsoort is dus belangrijk voor de hardheid, maar ook het groeiklimaat. Een harde houtsoort is azobé, afkomstig uit tropische bossen in Afrika.

Naaldhout. Naaldhout is afkomstig van naaldbomen. Naalden zijn een vorm van bladeren. Naaldbomen kunnen ook schubvormige bladeren hebben of brede 'naalden'. Naaldbomen zijn vaak het hele jaar door groen en groeien voornamelijk in de gematigde streken en in de bergen op grotere hoogtes. Naaldhout wordt ook wel zachthout genoemd, naar het Engelse "softwood". Gemiddeld is naaldhout aanmerkelijk zachter dan loofhout. Net als bij loofhout is de boomsoort en het groeiklimaat bepalend voor de hardheid van het hout. De in Nederland meest gebruikte soorten naaldhout zijn vurenhout en grenenhout. Larikshout (afkomstig van Larix-soorten; Lork) is evenals grenen een duurzame naaldhoutsoort. Het witte Dennenhout van de naaldboom Abies komt in Nederland weinig voor.

Naast het massief hout bestaat er ook plaatmateriaal. 

Plaatmateriaal : grote platen die gemaakt zijn van kleinere stukken hout. Bekende vormen zijn spaanplaat, mdf, OSB, zacht- /hardboard, triplex en multiplex. 

Houtvezels worden samen met lijm verlijmd tot een nieuwe plank. Plaatmateriaal heeft vaak een afwerklaag waardoor het er mooier uitziet. Dit kan een dunne laag hout zijn zoals bij OSB, multiplex en triplex. Spaanplaat is afgewerkt met een kunststoffolie. 

Als de houtvezels erg fijn zijn is er geen afwerking nodig, bijvoorbeeld mdf en zacht-/ hardboard.