คำอธิบายรายวิชาพื้นฐาน

สังคมศึกษา ๑     ส ๓๑๑๐๑         กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม    ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔   ภาคเรียนที่  ๑    

 เวลา ๔๐ ชั่วโมง                  จำนวน ๑.๐ หน่วยกิต

......................................................................................................................................................................................................................................................

      ศึกษา วิเคราะห์ประวัติศาสดาของศาสนาอื่น ๆ โดยสังเขป คุณค่าและความสำคัญของค่านิยมจริยธรรมที่เป็นตัวกำหนดความเชื่อและพฤติกรรมที่แตกต่างกันของศาสนิกชนศาสนาต่าง ๆ เพื่อขจัดความขัดแย้งและอยู่ร่วมกันในสังคมอย่างสันติสุข หลักธรรมสำคัญในการอยู่ร่วมกันอย่างสันติสุขหลักธรรมในพระพุทธศาสนา ได้แก่ สาราณียธรรม ๖  อธิปไตย ๓ มิจฉาวณิชชา ๕ อริยวัฑฆิ ๕ โภคอาทิยะ ๕ คริสต์ศาสนา ได้แก่ บัญญัติ ๑๐ ประการ (เฉพาะที่เกี่ยวข้อง) ศาสนาอิสลาม ได้แก่ หลัก

จริยธรรม (เฉพาะที่เกี่ยวข้อง)  พระพุทธเกี่ยวกับลักษณะของสังคมชมพูทวีปและคติความเชื่อทางศาสนาสมัยก่อนพระพุทธเจ้า การก่อตั้งพระพุทธศาสนาของพระพุทธเจ้า ความสำคัญของพระพุทธศาสนาที่มีทฤษฎีและวิธีการที่เป็นสากลวิธีการสอนและการเผยแผ่พระพุทธศาสนาตามแนวพุทธจริยาลักษณะประชาธิปไตยในพระพุทธศาสนา หลักการของพระพุทธศาสนากับหลักวิทยาศาสตร์ การคิดตามนัยแห่งพระพุทธศาสนาและการคิดแบบวิทยาศาสตร์ ความสำคัญของพระพุทธศาสนาที่เน้นการฝึกหัดอบรมตนการพึ่งตนเอง และการมุ่งอิสรภาพ พระพุทธศาสนากับการเมืองและสันติภาพ  ข้อคิดและแบบอย่างการดำเนินชีวิตจากชาดกเรื่องเวสสันดรชาดก มโหสถชาดก มหาชนกชาดก พระธรรมเกี่ยวกับพระรัตนตรัยเรื่อง อริยสัจ ๔  พุทธศาสนสุภาษิต ประวัติสาวก สาวิกา ศาสนิกชนตัวอย่าง คุณค่าและความสำคัญของการสังคายนาพระไตรปิฎก  การเชื่อมั่นต่อผลการทำความดีความชั่ววิธีการศึกษาและค้นคว้าพระไตรปิฏกและคัมภีร์ของศาสนาอื่น ๆ ตัวอย่างผลที่เกิดจากการทำ

ความดีความชั่ว  พระสงฆ์เกี่ยวกับข้อคิดและแบบอย่างการดำเนินชีวิตจากประวัติของพุทธสาวก พุทธสาวิกา ได้แก่ พระอัสสชิ พระกีสาโคตมีเถรี พระนางมัลลิกา หมอชีวก โกมารภัจจ์พระอนุรุทธะ พระองคุลิมาล พระธัมมทินนาเถรี  จิตตคหบดี ศาสนิกชนตัวอย่าง ได้แก่ พระนาคเสน พระยามิลินท์ สมเด็จพระวันรัต (เฮง เขมจารี) พระอาจารย์มั่น ภูริทตฺโต สุชีพ ปุญญานุภาพ   การปฏิบัติตนเป็นชาวพุทธที่ดีเกี่ยวกับหน้าที่ชาวพุทธ ได้แก่ การปฏิบัติตนต่อพระภิกษุในเรื่องการเข้าใจในกิจของพระภิกษุ คุณสมบัติทายกและปฏิคาหก การเป็นสมาชิกที่ดีของครอบครัวและสังคมด้วยการรักษาศีล ๘ การเข้าร่วมกิจกรรมและเป็นสมาชิกขององค์กรชาวพุทธ การเป็นชาวพุทธที่ดีตามหลักทิศเบื้องบนในทิศ ๖ มารยาทชาวพุทธ ได้แก่ การปฏิบัติตนต่อพระภิกษุทางกายวาจา และใจที่ประกอบด้วยเมตตา การปฏิสันถารที่

เหมาะสมต่อพระภิกษุในโอกาสต่าง ๆ ตามหลักปฏิสันถาร ๒ ศาสนพิธี  ในพระพุทธศาสนา ได้แก่ศาสนพิธีเนื่องด้วยพุทธบัญญัติ เช่น พิธีแสดงตนเป็นพุทธมามกะ  พิธีเวียนเทียน พิธีถวายสังฆทาน พิธีถวายผ้าอาบน้ำฝน พิธีทอดกฐิน พิธีปวารณา ศาสนพิธีที่นำ พระพุทธศาสนาเข้าไปเกี่ยวเนื่อง เช่น พิธีทำบุญเลี้ยงพระในโอกาสต่าง ๆ การแสดงตนเป็นพุทธมามกะ วันสำคัญทางพระพุทธศาสนา ได้แก่หลักธรรม/คติธรรม และการปฏิบัติตนที่ถูกต้องในวันสำคัญและเทศกาลที่สำคัญในพระพุทธศาสนา 

การบริหารจิตและเจริญปัญญา ได้แก่ การสวดมนต์แปลและแผ่เมตตา วิธีปฏิบัติและประโยชน์ของการบริหารจิตและเจริญปัญญา การฝึกการบริหารจิตและเจริญปัญญาตามหลักสติปัฎฐาน การพัฒนาการเรียนรู้ด้วยวิธีคิดแบบโยนิโสมนสิการ ๑๐ วิธี เน้นวิธี  คิดแบบสามัญญลักษณะและแบบเป็นอยู่ในขณะปัจจุบันการสัมมนาพระพุทธศาสนากับการแก้ปัญหาและพัฒนาสังคม

โดยใช้กระบวนการคิดวิเคราะห์ กระบวนการสืบค้นข้อมูล กระบวนการสร้างความตระหนักกระบวนการกลุ่ม เพื่อให้เกิดความรู้ ความเข้าใจ

           เห็นคุณค่า ศรัทธา ยึดมั่นในพระรัตนตรัยหรือศาสนาที่ตนนับถือ ปฏิบัติตนเป็นศาสนิกชนที่ดีมีคุณธรรม จริยธรรม และค่านิยมที่เหมาะสมดีงาม สามารถดำเนินชีวิตอยู่ร่วมกันในสังคมไทยและสังคมโลกอย่างสันติสุข

รหัสตัวชี้วัด

ส ๑.๑ ม. ๔-๖/๑, ม.๔-๖/๒, ม.๔-๖/๓, ม.๔-๖/๔, ม.๔-๖/๕, ม.๔-๖/๖, ม.๔-๖/๗, ม.๔-๖/๘,

      ม.๔-๖/๙, ม.๔-๖/๑๐, ม.๔-๖/๑๑, ม.๔-๖/๑๒, ม.๔-๖/๑๓, ม.๔-๖/๑๔ ม.๔-๖/๑๕,

      ม.๔-๖/๑๖, ม.๔-๖/๑๗, ม. ๔-๖/๑๘, ม.๔-๖/๑๙, ม.๔-๖/๒๐, ม.๔-๖/๒๑, ม.๔-๖/๒๒

ส ๑.๒  ม. ๔-๖/๑, ม.๔-๖/๒, ม.๔-๖/๓, ม.๔-๖/๔, ม.๔-๖/๕

รวมทั้งหมด  ๒๗  ตัวชี้วัด