een verhaal in het dialect van Neerharen
met toelating hier gezet door Carlos Montfort
Voorblad
E.H. Jan Segers
De pasteri-j in Neerharen is gelegen in de Dörrepstraot (nôw Kestieëlstraot geneump) en ligk op 100 maeter van de kèrrek, richting Ladderstraot. En vanaaf 1927 waor di-j pasteri-j bewoeënd door pestoeër Zjengske Zaegers*, zie broor Neerke en hun meid Mieke: hee waor dus in zieën hoeës-hawwe riekelek oomringd. Ozen ierwaerdegen hieër “Johannes Segers” –in de volleksmoond Zjengske Zaegers-, waor in zien kèrrek auch oeëtzonderlek bedeend: ‘r haw de luks ôm te besjikken euver twieë kösters, dat waore gebreurs: den ajdste waor Gieljam, van het geboortejaor neugetieën zestieën, en de jôngste den Harie, van het jaor neugetieën zevetieën).
Gieljam, auch waal “de Giel“ geneump, woeënde es jônkman beej ze mooder, de wedevrouw Fien Mechels di-j getrouwd waor mèt Driekes Rogiers; ze woeënden in de Dörrepstraot (nôw Kestieëlstraat) auch op 100 maeter van de kèrrek, mer richting knaal en Hoch en dus op 200 maeter van de pasteri-j.
*Jan Segers (°Neeritter 22.01.1882 †Maaseik 23.12.1962) naef van de Luukse bissjop Rutte, is ieërs kappelaon in Sin-Truije dan pestoeër in Gotem en vanaaf 1927 tot 1953 pestoeër in Neerhare. In 53 ging ‘r op rös in de Hepperstraot in Mezeik.
Giel, Fien, Driekus en Harie
De Giel zörregde veur het opene en sleete van de kèrrek, veur de staof di-j oppe koeër en kort beej den altaor sting, veur de sakkresti-j, veur de hieël seremonie-klaejaasj, veur de hosties, veur de wieën, veur de keerse, veur de persessie-flambouwe, veur de wieraukvater, veur het hout en de kole ôm de staof aan te make. Zie broor Harie haw ’n sjrienwaerkeri-j op hetzelfde adres es zie mooder en zie broor Gieljam; en Harie verzörregde in de kèrrek veural de muzieëk: heer zông meistal solo en begeleidde zichzellef oppen örregel.
Het waor ‘nen daag midden in de waenter, het vroor dat het kraagkde; de Giel haw zich verslaope mèt het gevolg dat 'r neet haw kônne loeëje, mer dat haw toch neemes gehuurd. Giel spoojde zich en waor nog zjus op tieëd ôm mèt de klein klok te teumpe, want ‘r wis dat altied zjus op dat memènt pastoeër Zjengske oeët de pasteri-j zou kômme richting kèrrek, ‘nen aafstand van mer 100 maeter. Och gottekes! De staof waor nog neet aan … En pestoeër Zjengske keump de kèrrek ingeslôf, zaet gooje mörrege teenge Giel, geit nao de staof, vrief zich in z’n han en wawwelt “het begint lekker werrem te were”. Giel haet h’m noeëts vertèld dat ‘r in de rapte ’n brannende keers midden in de staof tössje de kole en zjus veur het staove-vinsterke gezat haw.
Op ‘ne vriedegmörregen in jannewarie van het jaor 1948 nao de mès geit Harie, in '46 getrouwd mèt Zjozee Pieëters, nao de pestoeër in de sakkresti-j en vreugt aan ‘m of ‘r vreej kan kriege vanaaf zaoterdegmörrege tot de maondegmörrege, “want” zaet ‘r “iech gaon vader were”.
De pestoeër is hieël kóntent van z’n twieë kösters en zeker van Harie en geuf Harie dierek verlof … De maondegmörrege keump Harie permentig de kèrrek bènne en in de sakkresti-j keump ‘r de pestoeër teenge, dae drek vreug “enne Harie wat is het gewore ? ‘ne jông of e maesje” ? “Gein idee, menieër pestoeër, mer nao 9 maond zeet geer den ieërste dae dat te hure krieg”. (Dochter Lieve ès geboren in september '48.)
Sjuins teengeneuver de pasteri-j oppen Heiweeg, vandaag hèt di-j straot de Kaelhoffstraot, en zjus teengeneuver de jôngessjaol, woeënt Door Plas; Door ès slachter en in z’ne vri-jen tieëd börgemeister. Dao versting zich het pestuurke neet te bès mèt en es ze rujzing hawwe, dan waor dat op nievoo.
Door (Theodoor Plas)
Wi-j op dae zôndegmörrege, zjus veur de hoeë-mès van 11 oor, truf de pestoeër ‘ne kepotten ezel oppe kèrrektrappe vlak veur de kèrrekdeur. “Zou dat dae van Lam Vanderhove zin, dae sjuins teengeneuver de kèrrek woeënt, want dae braok nogal ins oeët”.
Paniek beej de pestoeër en de köster want wae ging daen ezel dao weghole ? En seffes zouwe de luj veur de hoeë-mès aan de kèrrek stoon. De pestoeër pak den tillefoon en belt nao de börgemeister mèt de vraog of de kanteneer Joris Welkenhuuze, in de volksmônd het Jörke, de kepotten ezel kan kômme weghole.
Door, de börgemeister, neet van gistere, geuf ‘m ’n hieël kort mer duudelek antwoord: “Jaommer veur uuch, menieër pestoeër, mer op zôndeg waerrek de kanteneer neet, g’r moot dus eure plan mer trèkke.”
De pestoeër is dao neet good en effekes stil van. Mer Door Plas geit hieël plechtig wi-jjer: “En menieër Pestoeër, het is toch eur taak de doeëje te begrave.“
Pestoeër Zjengske is nôw in alle staote en in ein gif snawt ‘r trök: “Iech weit het, börgemeister, mer het rigglement verplich miech dat iech altied ieërs de femielie môt verwittige.”
Den ezel ès weggehaold, mer wae het gedoon haet, dao höbbe v’r vandaag nog altied het raoje nao.
Jeanne en Pierre (kinderen van Lam Vanderhove) en hun ezel
Ootör : Zjier van Trui-j van den Euverslaag (alias Gerard Bongaers)
Leuve, mieërt-apreel 2016