Trudne emocje a trudne zachowania

„To z czym przyjdzie dziecko, to rodzic udźwignie” M. Stańczyk

Dzieci dobrze się zachowują, jeśli potrafią. Ale również wtedy, kiedy dobrze się czują. Dość kuszące jest stwierdzenie, że dziecko źle się sprawuje, bo chce zrobić dorosłym na złość. Dziecięce postępowanie to wierzchołek góry lodowej i to, co ma na nie wpływ, znajduje się pod powierzchnią. A są to: potrzeby, emocje, motywacja.

Dlaczego warto zaglądać pod powierzchnię?

• Kiedy nie wiemy, co przeżywa dziecko, trudno będzie o adekwatne wsparcie. Jeśli nie zaopiekujemy się emocjami, to one i tak wybrzmią za jakiś czas, ale już ze zdwojoną siłą.

• Kiedy skupiamy się jedynie na zachowaniu i je nawet wyeliminujemy, to napięcie, które przeżywa dziecko nadal w nim będzie. Dziecko będzie więc szukało innej strategii, innego zachowania, które pozwoli mu na choć chwilowe poradzenie sobie z nim. Często te nowe strategie czy zachowania są jeszcze trudniejsze dla rodziców.

• Kiedy skupiamy się na zachowaniu, to jako rodzice możemy podejmować takie działania w stosunku do dziecka, które będą dla niego dość naruszające. Będzie to paradoksalnie skutkowało jeszcze gorszym zachowaniem.

Kiedy zaglądamy pod powierzchnię i sprawdzamy, jakie emocje przeżywa dziecko, to możemy je nazwać, przyjąć i dać im przestrzeń do wybrzmienia.

Zachowanie jest więc zewnętrzną warstwą. W zaglądaniu pod powierzchnię pomaga obserwacja, w której bez ocen przyglądamy się dziecku. Co ono przeżywa i czego potrzebuje? Aby to zrobić, rodzic musi najpierw oddzielić swoje emocje i odkleić błędne przekonania, że dziecko robi coś na złość lub specjalnie, że gdyby tylko chciało, to by się postarało zachowywać lepiej.

Trudne emocje to trudne zachowania

Emocje są bezpośrednim motorem do działania i zawsze za trudnymi zachowaniami stoją trudne emocje. W porozumieniu bez przemocy mówi się, że emocje są reakcją na sytuację, w której jakieś ważne potrzeby dziecka domagają się zaspokojenia. Dla przykładu złość może wynikać z niezaspokojonej potrzeby autonomii i niezależności. Kiedy dzieci przeżywają trudne emocje, potrzebują, żeby rodzic swoją obecnością i wyregulowaniem (zielona strefa) pomógł im je przeżyć. Dopiero wytrwanie rodzica przy dziecku i pozwolenie na przeżywanie emocji do końca (dopełnienie), powoduje spadek jej intensywności. Zdarza się, że rodzice chcą zbyt szybko reagować i np. pocieszają, zawstydzają. To może utrudnić dziecku powrót do równowagi. Właśnie dlatego, że doszło do wyciszenia emocji a nie do ich wybrzmienia, przeżycia.

Rozumienie roli emocji

Rozumienie emocji, umiejętne ich nazywanie, a także wiedza o tym, jaką pełnią rolę w zachowaniu dziecka, do czego są mu potrzebne, może pomóc rodzicom we właściwym wspieraniu dziecka.

1. Smutek
   

   • Okazuje, że coś było ważne dla dziecka.

   • Pomaga mu poradzić sobie ze stratą małą czy dużą.

   • Płacz, który towarzyszy smutkowi, pomaga rozładować napięcie.
     
     Rodzicom często trudno jest towarzyszyć dziecku w smutku. Kiedy widzimy zapłakaną twarz dziecka i trwa to dla nas dość długo, zdarza się, że mówimy „no już rozchmurz się”, „nie ma co płakać, no otrzyj już łezki” lub „bądź dzielnym chłopcem”. Jako dorośli mamy dobre intencje. Wydaje się nam, że takie słowa spowodują, że dziecko poczuje się lepiej. Tak jednak nie jest. Taki sposób reagowania sprawia, że dziecko może poczuć się osamotnione, a nie wsparte.
     
     Funkcją smutku jest oswajanie się ze stratą i z tym, co się wydarzyło oraz przygotowanie się na nowe. Dziecko potrzebuje, aby rodzic swoją postawą pokazywał mu, że nie ma nic złego w smuceniu się, że jest przy nim tak długo, jak będzie go potrzebowało.

2. Strach

   • Informuje nas o zagrożeniu.

   • Pozwala zadbać o potrzebę bliskości i bezpieczeństwa (szczególnie u młodszych dzieci).

   • Zdarza się, że maskuje inne emocje i trudności, np. nadmierny stres, napięcie, smutek.

   • Służy przetrwaniu.
     
     Warto sprawdzić, czy w sytuacji gdy dziecko mówi o lęku, strachu to tak naprawdę mówi nam nie wprost „potrzebuję być z Tobą, potrzebuję czasu z Tobą, potrzebuję Twojej bliskości”.
     

3. Złość

   • Informuje o tym, że granica dziecka została naruszona i przekroczona.

   • Pozwala zadbać o potrzebę autonomii i niezależności.

   • Zdarza się, że jest reakcją na zagrożenie.

   • Mobilizuje do działania, do ochrony i daje dużo energii.

   • Zdarza się, że pomaga radzić sobie ze stratą, nawet taką, która się nie wydarzyła, ale dziecko czegoś bardzo chciało i oczekiwało, np. wyjazd na obóz. Wtedy złość daje dziecku energię, żeby nie zatopić się w smutku.
     
     Zdarza się, że w złości dzieci nie chcą być blisko, nie chcą się przytulać. Czasem jedyna pomocna strategia to po prostu być i wytrwać.
     

4. Wstyd

   • Pozwala zadbać o poczucie bezpieczeństwa. To dlatego dzieci wstydzą się obcych i mało znanych ludzi.

   • Pozwala na pokazywanie dystansu, aby czuć się bezpiecznie.

   • Chroni.
     
     Wstydu nie należy utożsamiać z nieśmiałością i nakłaniać dziecko, aby go przezwyciężało, szczególnie w relacjach z obcymi.

Mówienie o emocjach

Zanim zaczniemy rozmawiać z dzieckiem o emocjach, najpierw pozwólmy, by one wybrzmiały. W pierwszej kolejności chodzi o towarzyszenie, a dopiero potem o nazywanie. Warto jednak pamiętać, że są dzieci, które nie lubią nazywać emocji. To im nie pomaga, kiedy rodzic mówi „widzę, że się złościsz”. Zdarza się, że to je jeszcze bardziej rozregulowuje. One nie chcą, żeby rodzic mówił do nich takim językiem. Z drugiej strony są takie dzieci, które komunikat „wydajesz się smutny” przyjmą z wdzięcznością i otwartością, jako zaproszenie do dialogu.

Zdarza się, że rodzicom trudno jest zaglądać pod powierzchnię i mamy wówczas takie życzeniowe strategie, że dziecko ma po prostu przestać i tyle. Często są to strategie oparte na karaniu, wyciąganiu konsekwencji, nagradzaniu. Zwykle działa to tylko na kilka dni czy tygodni. Po czym kłopot z zachowaniem wraca. Tak więc zaglądajmy pod powierzchnię. Zaciekawiajmy się światem przeżyć dziecka i starajmy się mu w nim towarzyszyć z ciekawością i czułością. Emocje, które przeżywają dzieci, mają ogromny wpływ na ich zachowanie. Pamiętajmy o tym, jaką rolę pełnią poszczególne emocje, bo to pomoże nam rozszyfrować, co stoi za zachowaniem dziecka.

Literatura:

• Webinar Małgorzaty Stańczyć pt. „Trudne emocje- trudne zachowania”

• W sercu emocji dziecka. Isabelle Filliozat. Wydawnictwo Espirt. Kraków 2009.

Marzena Jasińska: Trener, dyplomowany coach, doradca rodzinny. Od lat wspiera rodziców w konsultacjach indywidualnych oraz warsztatach psychoedukacyjnych. Swoją pracę opiera na filozofii Jespera Juula, założeniach Rodzicielstwa Bliskości oraz Porozumienia Bez Przemocy. Specjalizuje się w zakresie neurodydaktyki oraz uczenia się uczniów. Ekspert rozwoju osobistego, komunikacji, negocjacji. W swojej pracy zajmuje się także tematyką mediacji szkolnych, procesów grupowych, zarządzania zmianą w organizacji i zarządzania zespołem. Prywatnie mama dwóch dorosłych synów.

Gniew, złość i wściekłość – jak wspierać dziecko?

Czy złość, gniew i wściekłość są tym samym uczuciem? Co to znaczy, że nasze dziecko się złości? Czy jak się złości, to może również przeżywać gniew? Jak skutecznie pomóc dziecku w wyrażaniu tych emocji?

Czym jest złość

Złość to jedna z podstawowych emocji każdego człowieka, obok szczęścia, wstydu, smutku, pogardy, zdziwienia i strachu. Emocje informują nas o tym, czy nasze potrzeby są zaspokojone, a nasze granice osobiste uszanowane. Kiedy nasze dziecko przeżywa złość, to znaczy, że dzieje się coś w jego życiu psychicznym, co wymaga naszej rodzicielskiej uwagi.

Dziecko złości się, kiedy….

• coś poszło nie tak – inaczej niż się tego spodziewało, jak oczekiwało lub jak myślało, że będzie,
  

• jego potrzeba lub potrzeby nie zostały dostrzeżone, uszanowane, a następnie zaspokojone,
  

• doświadcza raniących zachowań lub komunikatów ze strony innych – uruchomiona wówczas złość służy przetrwaniu i zaopiekowaniu się sobą,
  

• inni naruszają jego poczucie własnej wartości,
  

• inni naruszają jego granice osobiste.
  

Złości nie jesteśmy w stanie kontrolować, dziecko również. To reakcja organizmu, która wyraża się wzmożonym wydzielaniem adrenaliny, szybkim biciem serca, krew napływa wówczas do rąk i nóg, ciało przygotowuje się do ucieczki lub do obrony. To dlatego dzieci w złości biją, kopią, gryzą itp.

Czym jest gniew

Gniew to reakcja emocjonalna na niepowodzenie lub wzburzenie emocjonalne. Ma trzy elementy:

• myśli,
  

• reakcje fizjologiczne,
  

• zachowania.
  

To dlatego wybuch gniewu, który może przerodzić się we wściekłość, zależy od naszej woli. Ponieważ mamy wpływ na to, co sobie pomyślimy o danym zdarzeniu i jak je zinterpretujemy. Dziecko jednak potrzebuje się tego nauczyć od dorosłego. Wymaga to też czasu, aby dojrzały jego płaty czołowe w mózgu.

Dziecko, które się złości, komunikuje rodzicowi coś bardzo ważnego. To są komunikaty o dziecku, a nie o rodzicu. To oznacza, że jest mu trudno, a nie że rodzic źle je wychowuje. Jeśli nie pozwolimy się dziecku złościć i nie zaopiekujemy się emocjami, które przeżywa, to jest duże prawdopodobieństwo, że gniew, wściekłość stanie się wyrazem złości.

Dlaczego rodzicom trudno zaopiekować się złością dziecka i co może im w tym pomóc

1. Złość odczytujemy i interpretujemy jako manipulację, próbę wymuszenia czy rządzenia nami. To skutkuje wchodzeniem w próbę sił i w walkę z dzieckiem. Jeśli do tego dojdzie, to w rodzicu zaczyna się pojawiać złość, co uniemożliwia opiekowanie się rozzłoszczonym dzieckiem. Pomaga zmiana perspektywy – to, co mówi i co robi dziecko, jest informacją o nim i o jego trudności, a nie o rodzicu. Takie patrzenie pozwala nam być dłużej w roli wspieracza, czyli kogoś, kto widzi dziecko.

2. W naszym społeczeństwie – wprawdzie coraz rzadziej, ale jednak – nadal jest obecne przekonanie, że złość piękności szkodzi, czyli nie wolno się złościć. Jeśli nam, jako dorosłym, nie wolno było się złościć, to trudno nam będzie wspierać w złości nasze dziecko. Wówczas złość, którą wyraża dziecko kontaktuje się z naszą niewyrażoną, nie ujawnioną i nie zaopiekowaną złością z dzieciństwa. Dlatego kiedy złość naszego dziecka doprowadza nas do białej gorączki, mocno wkurza, to może warto zrobić sobie stop-klatkę i zastanowić się, co mnie tak naprawdę porusza i czy przypadkiem nie stoi za tym moja historia, która wymaga zaopiekowania.

3. Rodzice boją się złości, bo ona kojarzy nam się z agresją, od której tylko krok do przemocy. To dlatego złości przypisujemy raczej negatywne oceny moralne. Jeśli dziecko się złości, to znaczy, że przeżywa bardzo duże napięcia i bardzo duży stres. Potrzebuje wówczas pomocy, aby sobie z tym poradzić, bo właśnie złość mówi, że jego możliwości poradzenia sobie z określoną sytuacją zostały wyczerpane. Dziecko wówczas nie potrzebuje dyscyplinowania, zawstydzania, izolowania, ośmieszania, karania, ale rodzicielskiego spokojnego towarzyszenia, żeby mogło od nas dostać trochę tej równowagi i spokoju.

4. Ponieważ boimy się złości, to myślimy, że jak damy dzieciom przestrzeń do jej wyrażania, to ona będzie przybierała na sile i że właśnie taki sposób reakcji utrwali się dziecku już na zawsze. Tymczasem jest zupełnie na odwrót. Kiedy pokazujemy dziecku, że nie boimy się jego złości, to ono też przestaje się jej bać. Kiedy zaś nie damy przestrzeni na jej wyrażanie, to dziecko ma dwa wyjścia:

• a. Zaopiekowanie się sobą i wejście w tryb zamrożenia i przetrwania,
  

b. Zwiększenie wściekłości, mocniejsze podkręcenie swojego gniewu z nieuświadomioną myślą, że może w końcu ktoś to zauważy.

5. Kolejny powód to brak społecznej akceptacji złości, czego dowodem są różne przysłowia:

a. Złość piękności szkodzi.

b. Grzeczne dziewczynki się nie złoszczą.

Mamy takie przekonanie, że jeśli pozwolę dziecku przeżywać złość, to znaczy, że jestem złym, niewydolnym i nieradzącym sobie rodzicem. Nie pomagają nam w tym słowa – często słyszane od członków rodziny – w stylu „jak tak dalej będzie to wejdzie Wam na głowę”. To co może nam pomóc, to poszerzanie wiedzy o emocjach, konsultacje z różnymi specjalistami itp.

6. Złością bardzo łatwo się zarazić. To czy rodzic się nią zarazi, zależy do tego, co sobie pomyśli o dziecku i o jego reakcjach. Jeśli pojawi się myśl: on mnie nie szanuje, to – jak mówi Małgorzata Stańczyk – „mamy pozamiatane”. Dlatego bardzo może pomóc wiedza, że dziecko krzycząc „jesteś głupia”, tak naprawdę krzyczy o sobie, o swojej trudnej sytuacji, rozczarowaniu – o tym, że nie ma na coś wpływu, a bardzo by chciało.

Dlaczego izolacja nie pomaga

Jakiś czas temu, kiedy oglądaliśmy polską wersję „Super niani”. W programie prezentowana była jedna z metod wychowawczych, tzw. „karny jeżyk”, czyli izolowanie rozzłoszczonego dziecka na tyle minut, ile ma lat. Osobiście uważam ją za złą metodę wychowawczą. Warto wiedzieć, że izolowane dziecko pozbawiamy naszej pomocy w najbardziej dla niego trudnym momencie. Jest to też akceptacja warunkowa i tak to dzieci odczytują, że mama czy tata kocha mnie tylko wtedy, gdy jestem „grzeczny”, co z kolei obniża poczucie własnej wartości. Dziecko – choć nie wprost – dostaje komunikat, że samo musi sobie poradzić ze swoimi problemami. Dziś już wiemy, że nawet z biologicznego punktu widzenia (niedojrzałe płaty czołowe) jest to niemożliwe. Odsyłane dziecko myśli sobie, że nie zasługuje na pomoc i wsparcie, kiedy dzieje się coś złego. Potem w życiu dorosłym też ma kłopot, żeby poprosić o pomoc, kiedy dzieje się coś trudnego i przyjąć wsparcie.

„Przeciwieństwem złości nie jest spokój, a depresja” (M. Stańczyk). Kiedy więc odsyłasz dziecko do drugiego pokoju po to, żeby się tam uspokoiło, zastanów się, czym to może skutkować w przyszłości.

Czym jest wściekłość

Kiedy nie utulimy i nie wspieramy dziecka przeżywającego złość, to dojdzie do skumulowania napięcia. Jeśli będzie ono w tym stanie przez dłuższy czas, to poziom mózgowych procesów pobudzania będzie znacznie przeważał nad hamowaniem. Rodzice nazywają to histerią lub wściekłością. Oznacza to, że możliwości układu nerwowego naszego dziecka zostały znacznie i wielokrotnie przekroczone, a silnie przeżywana frustracja utrudnia dziecku powrót do równowagi, nawet jeśli proponujemy mu wówczas nasze wsparcie. Dlatego warto reagować wcześniej, jeszcze na etapie złości. Dawać dziecku komunikat „widzę, że jesteś chłopcem, któremu teraz jest bardzo trudno / widzę, że jesteś dziewczynką, której teraz jest bardzo trudno, a ja jestem dorosła, jestem Twoim rodzicem, który to dla Ciebie wytrzyma”.

Źródła:

• Isabelle Filliozat. W sercu emocji dziecka. Wydawnictwo Esprit S.C. Kraków 2009.
  

• Isabelle Filliozat. Moje dziecko doprowadza mnie do szału. Wydawnictwo Esprit S.C. Kraków 2015.
  

• Materiały własne z webinarium Małgorzaty Stańczyk pt. Moje dziecko się złości - jak towarzyszyć dziecku w silnych emocjach.
  

Ogłoszenia

Jak zorganizować dzieciom warunki do nauki w domu ?

Drodzy Rodzice w obecnej sytuacji, gdzie króluje chaos i przesyt informacji warto przede wszystkim zadbać o poczucie bezpieczeństwa u dzieci.

To co ma ogromne znaczenie w budowaniu bezpieczeństwa i minimalizowaniu stresu to schematy, rutyna dnia i wzmacnianie poczucia kontroli.

Te zasady mają również zastosowanie w organizacji nauki w domu:

1. Ustalmy wspólnie z dzieckiem ogólny plan dnia, w którym zawieramy czas na naukę, zabawę i regenerację.

Pamiętajmy, że nasz mózg jest przyzwyczajony do wysiłku w porannych godzinach dlatego warto ustalić czas na naukę rano, od razu po wstaniu i po śniadaniu. Warto ustalić z dzieckiem godzinę wstawania.

Dobrze jeśli dziecko od razu wykona jakąś czynność, która daje widoczny efekt i jest zależna od niego: np. pościeli łózko, przygotuje sobie ubranie, śniadanie itp.

Przed nauką najlepiej nie rozpraszać się grą na komputerze, oglądaniem seriali, itp. - najlepiej zacząć od razu od nauki.

2. Wyznaczamy miejsce do nauki.

Dziecko powinno mieć swoje stałe miejsce, w którym się uczy, w którym ma dostęp do pomocy.

Przed rozpoczęciem nauki dziecko powinno zadbać o porządek na biurku i w miejscu wokół siebie. Utrzymywanie porządku nie tylko pomoże w skupieniu, ale sprzątanie samo w sobie redukuje stres, daje poczucie sprawczości i działania (tak jest ! nikt nie lubi sprzątać, ale jak juz się posprząta to czuć dumę i samozadowolenie ;) )

3. Ustalamy przerwy i sposoby ich wykorzystania.

Pomiędzy zadaniami warto zrobić przerwę na ruch, posiłek albo zabawę

Dzieci w zależności od wieku w ciągu dnia mogą poświęcić czas na intensywną naukę od 2 do 4 godzin dziennie. Jednorazowy czas koncentracji dla dzieci na zadaniu to od 20 do 30 minut.

Dobrze jest pozwolić dziecku na korzystanie z przerw wtedy kiedy tego potrzebuje.

W domu typowy szkolny rozkład po prostu nie zda egzaminu ;)

Pozwólmy dziecku na odrobine rozproszenia. Nie wymagajmy całkowitego skupienia w danym czasie. Dzieci w szkole mają możliwość korzystania z dobrych „rozpraszaczy” - czyli, takich które nie dekoncentrują całkowicie np: odwracanie się, patrzenie w okno, rozmowy z kolegami, rysowanie po zeszycie. Złe rozpraszacze to gry i seriale.

Przerwy można wykorzystać na posiłki, ruch czy czynności domowe, które nie wymagają dużo czasu, np. wyrzucenie śmieci, wyjście z psem, nawet odniesienie kubka.

4. Lista zadań.

Listę zadań można wykonać wspólnie z dzieckiem, tak żeby miała ciekawą formę graficzną i była jasna i przejrzysta.

Lista zadań na dany dzień może trochę spełniać rolę planu lekcji. Uporządkuje ona działania dziecka w wyznaczonym na naukę czasie. Dziecko będzie wiedziało co ma zrobić w danym dniu, jeśli czegoś nie zrobi będzie wiedziało co mu zostało na następny dzień.

Nauka w domu jest wyzwaniem zarówno dla Państwa jak i Waszych dzieci - we wszystkim najważniejszy jest umiar i wzajemne wsparcie.

Orzeczenie i opinia Poradni Psychologiczno Pedagogicznej.

W polskim systemie oświaty każdy uczeń realizujący obowiązek szkolny w publicznej i niepublicznej szkole ma prawo do uzyskania pomocy i wsparcia wtedy, gdy ma trudności w sprostaniu wymaganiom edukacyjnym. Dotyczy to uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Zwykle na podstawie opinii lub orzeczenia z poradni psychologiczno-pedagogicznej są oni objęci stosowną pomocą.

Poradnie psychologiczno-pedagogiczne są wyspecjalizowanymi instytucjami, których zadaniem jest rozpoznanie indywidualnych potrzeb rozwojowych ucznia oraz wskazanie kierunków dalszej pracy edukacyjnej. Efektem tego procesu diagnostycznego jest wydanie dokumentów postdiagnostycznych, takich jak opinia i orzeczenie. Warto tutaj nadmienić, że orzeczenie i opinia poradni nie są jedynymi przesłankami, aby objąć ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną.

Opinia a orzeczenie – różnice

Opinia to dokument, który przedstawia stanowisko poradni wraz z uzasadnieniem w sprawie zgłoszonej przez rodziców lub opiekunów prawnych ucznia, a także pełnoletniego ucznia. Poradnia wydaje opinie w różnych sprawach. Do szkoły najczęściej trafiają opinie dotyczące:

• objęcia ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną, np. ucznia zdolnego czy z trudnościami w uczeniu się o charakterze trudności niespecyficznych.

• dostosowania wymagań do indywidualnych potrzeb i możliwości ucznia,

• specyficznych trudności w uczeniu się, w tym o ryzyku dysleksji,

• objęcia ucznia zindywidualizowaną ścieżką kształcenia.

Orzeczenie to dokument w sprawie ucznia z decyzją administracyjną pierwszej instancji, który wydaje zespół orzekający działający w poradni. Rodzice mają prawo uczestniczyć w posiedzeniu zespołu, kiedy rozmawia się o ich dziecku, o czym niewielu z rodziców wie. Mają też prawo poprosić, aby w spotkaniu zespołu brali udział inni specjaliści znający dziecko, np. lekarz. Wykonanie decyzji wynikającej z orzeczenia jest dla szkoły obligatoryjne. Oznacza to, że szkoła jest zobowiązana do realizacji zaleceń zawartych w orzeczeniu, są one bezdyskusyjne.

Do szkoły najczęściej trafiają orzeczenia o:

• potrzebie kształcenia specjalnego, wydawane dla uczniów z niepełnosprawnością, zagrożonych niedostosowaniem społecznymi i niedostosowanych społecznie (wydawane na etap edukacyjny),

• potrzebie objęcia ucznia indywidualnym nauczaniem (wydawane na czas wskazany w zaświadczeniu lekarskim, nie dłużej jednak niż na rok szkolny).

Opinia i orzeczenie – wskazówki

Kolejne kroki po odebraniu opinii z poradni - zadania dla rodzica i nauczyciela

1. Przedstawienie dokumentu w szkole - najczęściej przekazuje się go wychowawcy, choć zdarza się, że może to być też pedagog szkolny (to prawo rodzica, może tego nie robić i zachować opinie dla siebie).

2. Wychowawca lub pedagog szkolny zapoznaje się opinią, szczególnie ze wskazaniami dla nauczyciela dot. pracy z uczniem, a następnie przedstawia dokument wszystkim nauczycielom uczącym dane dziecko.

3. Zespół ds. pomocy psychologiczno-pedagogicznej opracowuje arkusz z dostosowaniami wymagań do indywidulnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia wraz z zalecanymi formami pomocy.

4. Opracowany arkusz jest przedstawiany rodzicowi lub prawnemu opiekunowi ucznia, który powinien się z nim zapoznać i podpisać, wyrażając w ten sposób zgodę na udzielenie pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

Co daje opinia?

• Nauczyciele opierając się o wskazania zawarte w opinii mają za zadanie np.

• zapewnić uczniowi wskazane formy pomocy np. zajęcia korekcyjno-kompensacyjne, zajęcia logopedyczne, wyrównawcze, rozwijające umiejętności uczenia się, rozwijające kompetencje społeczno-emocjonalne,

• dostosować wymagania z poszczególnych przedmiotów do indywidualnych możliwości ucznia,

• dostosować warunki zdawania egzaminów i sprawdzianów kończących dany etap edukacyjny, zgodnie z wytycznymi CKE.

Wszystko zależy od tego, co znalazło się w opinii wystawionej dla dziecka.

Kolejne kroki po odebraniu orzeczenia z poradni - zadania dla rodzica i nauczyciela

1. Rodzic może (jest to jego decyzja) przedstawić orzeczenie w wydziale oświaty gminy lub miasta oraz w szkole.

2. Wszyscy nauczyciele i specjaliści uczący ucznia mają obowiązek zapoznać się z diagnozą i zaleceniami z orzeczenia.

3. Zespół nauczycieli i specjalistów uczących dziecko na podstawie orzeczenia oraz wcześniej przeprowadzanej WOPFU (wielospecjalistyczna ocena poziomu funkcjonowania ucznia), opracowuje IPET, czyli Indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny.

4. Nauczyciele mają obowiązek uczestniczyć w spotkaniach zespołu nie rzadziej niż 2 razy w roku.

5. Rodzice mają prawo uczestniczyć w opracowywaniu i modyfikacji IPET-u oraz WOPFU.

6. Obowiązkiem dyrektora jest pisemne zawiadomienie rodzica o terminie każdego spotkania zespołu i umożliwienie rodzicowi uczestnictwa w nim.

7. Dyrektor jest odpowiedzialny za przekazanie rodzicowi kopii IPET-U oraz WOPFU.

Co daje orzeczenie?

• Prawo do specjalnej organizacji kształcenia w szkole z uwagi na niepełnosprawność.

• Realizację zaleceń zawartych w orzeczeniu - obligatoryjne zadanie dla szkoły.

• Zapewnienie warunków do nauki np. sprzęt rehabilitacyjny, odpowiednie środki dydaktyczne z uwagi na niepełnosprawność ucznia.

• Zajęcia specjalistyczne (rewalidacja, socjoterapia, zajęcia resocjalizacyjne).

• Integrację niepełnosprawnego ucznia z pełnosprawnymi rówieśnikami.

Akty prawne

Rodzicu, w tych aktach prawnych znajdziesz informacje dotyczące wydawania opinii i orzeczeń.

1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 roku w sprawie zasad udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. 2017, poz. 1591 ze zm).

2. Rozporządzenie Ministerstwa Edukacji Narodowej z 9 sierpnia 2017 roku w sprawie organizacji kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej, niedostosowanej społecznie i zagrożonej niedostosowaniem społecznym. (Dz. U. 2017, poz.1578)

3. Rozporządzenie Ministerstwa Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019 roku w sprawie w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych. (Dz. U. 2019, poz. 373)
   § 2. wymagania edukacyjne, o których mowa w art. 44b. ust. 8. pkt 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty(…), dostosowuje się do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychicznych ucznia:1) Posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego…2) Posiadającego orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania.3) Posiadającego opinię poradni psych-ped., w tym poradni specjalistycznej, o specyficznych trudnościach w uczeniu się lub inną opinię poradni psych-ped. w tym poradni specjalistycznej, wskazującą na potrzebę takiego dostosowania - na podstawie tej opinii.

4. Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991. Tekst jednolity Dz.U. z 2015, poz. 2156, z póżn. zmian.
   Art. 44c. 1. nauczyciel jest obowiązany indywidualizować pracę z uczniem na zajęciach edukacyjnych odpowiednio do potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychicznych ucznia.2. Nauczyciel jest obowiązany dostosować wymagania edukacyjne, o których mowa w art. 44b. ust. 8. pkt 1, do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychicznych i fizycznych ucznia, w przypadkach określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 44zb

Jak z szacunkiem i miłością wyznaczać dziecku granice?

KLAPS.

Większość rodziców zgadza się, że bicie dzieci jest złe. Jednak nawet ci, którzy starają się unikać kary fizycznych, czasami tracą panowanie nad soba i wymierzają dziecku klapsa.

Dlaczego?

Może dlatego, że dzieci są rodzicom bardzo bliskie. Nikt innym swoim zachowaniem nie może nam sprawić równie wielkiej radości, ale też… równie dotkliwej przykrości. To zrozumiałe, że wychowując dzieci, doznajemy nieraz bardzo silnych negatywnych emocji. Jest jednak niezwykle ważne, aby te emocje nie kierowały naszym zachowaniem.

Każdy przyzna, że nawet najsilniejsze emocje między dorosłymi nie usprawiedliwiają uderzenia drugiej osoby. Nigdy nie zaakceptowalibyśmy sytuacji, w której rozdrażniony pracodawca wymierzyłby swojemu pracownikowi "lekkiego klapsa". Narobilibyśmy sobie nielada kłopotu, gdybyśmy nie panowali nad swoimi uczuciami, będąc w pracy. Zadajemy sobie niemało trudu, żeby okazywać szacunek swoim współpracownikom, nawet w sytuacjach konfliktowych. To bywa niełatwe, ale wiemy że inni dorośli mają prawo być taktowani z szacunkiem.

Dzieci również mają prawo do tego, by traktowano je z szacunkiem i bez przemocy. Żadne dziecko nie powinno być bite.

Dzieci, tak jak i dorosłych, przed biciem i okropnym traktowaniem chroni prawo. Takiego zachowania zakazuje polska konstytucja. Ponieważ jesteś rodzicem, spoczywają na Tobie określone obowiązki, między innymi troszczenia się o fizyczny i psychiczny rozwój Twojego dziecka. Zdarza się, że zachowanie rodziców jest na tyle niewłaściwe, że ich sprawą musi zająć się sąd rodzinny, który decyduje, co będzie najlepsze dla dziecka. W skrajnych przypadkach rodzice mogą też stanąć przed sądem karnym - bo znęcanie się nad dzieckiem jest przestępstwem.

Większość rodziców uznaje, że ich dziecko jest odrębną osobą, która pragnie być taktowana ze zrozumieniem szacunkiem. Dotyczy to również sytuacji, kiedy dzieci sprawiają problemy. Jeśli chcemy uniknąć poczucia bezsilności sytuacjach konfliktowych, a także pomóc sobie i dziecku, to musimy powstrzymać się od bicia w chwilach "bezsilnej złości". Wymaga to kilku umiejętności, które można wykorzystać we wszystkich typach relacji:

• między kolegami w pracy,

• między partnerami życiowymi,

• między rodzicami a dziećmi.

Można nauczyć się skutecznie godzić interesy różnych osób i radzić sobie z konfliktami w sposób rozsądny, sprawiedliwy i pełen zrozumienia.

Zrozumienie i wzajemny szacunek to najlepsza podstawa dobrych związków.

Aby sposób, w jaki wychowujemy swoje dzieci, był zgodne z naszymi najlepszymi intencjami musimy:

1. Poświęcać więcej uwagi rozwiązywaniu codziennych trudności.

2. Dysponować odpowiednimi narzędziami.

JAK UCZĄ SIĘ DZIECI?

Żeby dziecko mogło nauczyć się samokontroli, potrzebuje:

1. Wsparcia ze strony rodziców

2. Zrozumienia swoich potrzeb

3. Jasnego wyrażania oczekiwań i pochwał, a czasami także dezaprobaty dla swojego postępowania

Dziecko rozumie, kiedy matka czy ojciec mówią do niego w pierwszej osobie – o tym, co sami czują. Podobnie – kiedy opisują to, co się stało i mówią, jakie może to mieć skutki. "Będę bardzo zła, jeśli jeszcze raz to zrobicie, bo muszę teraz wycierać całą kuchnię.". Takie proste zdania pomagają mu zrozumieć niewłaściwe zachowanie. A przecież właśnie o to chodzi.

Jeśli krzyczymy na dziecko: "Denerwujesz mnie!", dajemy mu klapsa albo mówimy "Jesteś do niczego", to jedynie wyładowujemy na nim swoją złość. Dziecko czuję się złe, bezwartościowe, nieudolne i bezsilne. W ten sposób niczego się nie uczy.

Jeśli natomiast dzieci mają poczucie, że ich pragnienia są traktowane ze zrozumieniem i z szacunkiem, ale istnieją granice, których nie wolno im przekraczać, to uczą się czegoś niezwykle cennego: że w przypadku sprzecznych pragnień czy interesu trzeba szukać rozwiązań, które są do przyjęcia dla obu stron.

Dzieci uczą się przede wszystkim od rodziców. Będą zachowywały się tak, jak rodzice zachowują się wobec nich.

1. Jeśli obrzucisz swoje dziecko wyzwiskami, bo powiedziało do Ciebie "jesteś głupia" z pewnością nie oduczy się używania inwektyw.

2. Jeśli rzucisz w syna klockiem, ponieważ on przed chwilą rzucił nim w Ciebie, w najlepszym razie wpoisz mu zasadę "wet za wet".

3. Jeśli uderzysz córkę za to, że przed chwilą ona uderzyła swojego brata, to zacznie zadawać sobie pytania, czy naprawdę nie powinno się nikogo bić i dojdzie do wniosku, że chodzi tylko o to, aby nie dać się złapać.

Zachęcaj dziecko do współpracy. Miej do niego zaufanie. Jesteście członkami jednej drużyny a nie przeciwnikami.

Sprzątanie nie jest wyłącznie zadanie mamy. Marek i Jaś mogą jej pomóc. Dzięki temu będą mieli okazję, żeby naprawić wyrządzoną szkodę.