ศูนย์เรียนรู้ชุมชนฮอมผะญ๋า

ศูนย์เรียนรู้ชุมชนฮอมผะญ๋า

ศูนย์เรียนรู้ชุมชนฮอมผะญ๋าได้จัดตั้งขึ้นจากแนวคิดในการดูแล รักษาสุขภาพโดยใช้ความรู้จากภูมิปัญญาพื้นบ้านให้แก่ประชาชนทุกวัยของนางสาวปาริชาติ บุญธิมา ภูมิปัญญาท้องถิ่นของตำบลโป่งงาม ที่ได้รวบรวมข้อมูลหมอพื้นบ้านและองค์ความรู้ต่าง ๆ กับสภาหมอเมือง จังหวัดเชียงราย และจัดตั้งเป็นศูนย์เรียนรู้หมอพื้นบ้าน ณ ที่ทำการองค์การบริหารส่วนตำบลโป่งงาม ในปี พ.ศ. 2553 มีกิจกรรมการนวด การอบ และการประคบด้วยสมุนไพรบริการให้แก่ประชาชนซึ่งจะมีหมอพื้นบ้านในพื้นที่สลับเปลี่ยนหมุนเวียนกันเข้ามาดูแล และได้รับงบประมาณจากองค์การบริหารส่วนตำบลโป่งงามในการศึกษาดูงานให้แก่หมอพื้นบ้านทำให้ได้รับความรู้ในการทำยาหม่องสมุนไพรและลูกประคบสมุนไพร จึงได้นำมาเพิ่มในกิจกรรมของศูนย์เรียนรู้หมอพื้นบ้าน


ปี พ.ศ. 2554 ได้ย้ายมาดำเนินการที่บ้านเลขที่ 22 หมู่ที่ 6 บ้านสันกอสาได้เปลี่ยนชื่อเป็นศูนย์ฮอมผะญ๋าปื้นบ้านโป่งงาม โดยมีการ นวด การอบ การประคบสมุนไพร และการให้ความรู้ด้านการดูแลสุขภาพด้วยสมุนไพร แก่ประชาชนโดยไม่เก็บค่าใช้จ่าย ซึ่งได้รับการสนับสนุนจาก กศน.ตำบลโป่งงาม ในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้และจัดสรรงบประมาณ หน่วยงานอื่นๆ เช่น วัดโป่งผา สภาหมอเมืองเชียงราย เป็นต้น และยังมีการขยายผลโดยการถ่ายทอดองค์ความรู้ให้แก่หน่วยงานอื่น ๆ นอกพื้นที่โดยมีทีมวิทยากรซึ่งนำโดยนางสาวปาริชาติ บุญธิมา


ทำให้มีผู้สนใจในการรักษาสุขภาพด้วยสมุนไพรพื้นบ้านเพิ่มมากขึ้นและสามารถแปรรูปสมุนไพรเพื่อนำมาใช้รักษาสุขภาพของตนเองและครอบครัว มีการขยายเครือข่ายไปยังหมู่บ้านต่าง ๆ โดยการสนับสนุนของ กศน.ตำบลโป่งงามและความร่วมมือจากอาสาสมัครสาธารณสุข ภูมิปัญญาในแต่ละชุมชน มีกการจัดกิจกรรมข่วงผญ๋าเพื่อนำเสนอนิทรรศการและผลงานจากภูมิปัญญาพื้นบ้านทั้งในระดับอำเภอและจังหวัดร่วมกับสภาหมอเมืองเชียงราย


จากการศึกษาเรียนรู้และเสียสละตนเองเพื่อส่วนรวมของสมาชิกในศูนย์ ได้มีการเพิ่มกิจกรรมในการให้บริการและมีการคิดค้นนวตกรรมต่าง ๆ ขึ้นมาโดยใช้หลักการของภูมิปัญญาเดิมมาเป็นฐานและได้รับความร่วมมือจาก กศน.ตำบลโป่งงาม และโรงเรียนอาชีวศึกษาแม่สายที่ให้ผู้เรียนได้เข้ามาศึกษาเรียนรู้กับภูมิปัญญาเกิดการพัฒนาสร้างสรรค์ต่อยอดในการนำสมุนไพรมาประยุกต์ใช้ในรูปแบบต่างๆ อาทิเช่น การกลั่นน้ำมันตะไคร้หอมกันยุงจากเครื่องกลั่นที่ใช้หม้อดินเผาและกระบอกไม้ไผ่ การทำลูกประคบสมุนไพรโดยใช้สมุนไพรที่มีในชุมชนและออกแบบให้ตรงกับความต้องการใช้ เช่น ถุงประคบมือสมุนไพร หมวกประคบสมุนไพร เป็นต้น การทำสบู่และแชมพู สมุนไพร การย่างข่า การย่ำขาง การนวดด้วยเขาควาเผือก การแช่เท้าด้วยสมุนไพร เป็นต้น


ในปี พ.ศ. 2558 ได้เปลี่ยนชื่อเป็นศูนย์เรียนรู้ชุมชนฮอมผะญ๋า โดยเป็นแหล่งเรียนรู้ที่ได้รับการยอมรับในการให้ทั้งความรู้และดูแลสุขภาพจากภูมิปัญญาพื้นบ้านและทีมงานอาสาสมัครของศูนย์ฯ ที่ทำงานโดยยึดหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงทำให้ศูนย์เรียนรู้ฮอมผะญ๋าแห่งนี้ดำเนินการมาได้จนถึงปัจจุบัน

เรื่อง/ภาพ ยุวเรศ พลชัย