ครูภูมิปัญญา ผะญ๋าหมอเมือง

ครูภูมิปัญญา ผะญ๋าหมอเมือง

ชื่อ นางสาวปาริชาติ บุญธิมา

วัน เดือน ปีเกิด วันที่ 26 มีนาคม 2502 อายุ 62 ปี

ที่อยู่ 22 หมู่ที 6 ต. โป่งงาม อ.แม่สาย จ.เชียงราย 57130

การศึกษา จบการศึกษาระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย จาก

ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอ แม่สาย จังหวัดเชียงราย

ชีวิตและผลงาน

ในช่วงวัยเด็กมารดาจะให้เป็นผู้นวดร่างกายให้เนื่องจากปวดเมื่อยร่างกายจากการทำงานโดยจะคอยสอนให้นวดตามจุดต่าง ๆ ที่จะทำให้คลายปวดเมื่อย และสามารถจดจำได้อย่างรวดเร็ว บ้านอยู่ในพื้นที่ชนบทการรักษาอาการเจ็บป่วยต่าง ๆ มักจะใช้สมุนไพรในการรักษา ซึ่งตนเองมีความสนใจและได้ช่วยหาสมุนไพรให้กับผู้ใหญ่ เช่นสมุนไพรในการอยู่ไฟของมารดาหลังคลอดบุตร สมุนไพรรักษาอาการปวดไข้ รักษาแผล สด แผลเรื้อรัง เป็นต้น สมุนไพรที่ใช้สามารถหาได้ในพื้นที่บางส่วนก็ต้องเข้าไปเก็บในป่าจึงทำให้สามารถจดจำสรรพคุณของสมุนไพรชนิดต่างๆได้อย่างแม่นยำ ทำให้ได้รับมอบหมายให้เก็บสมุนไพรจากผู้ใหญ่มาโดยตลอดพร้อมทั้งได้รับการสอนจากการปฏิบัติจริงทำให้สามารถเรียนรู้การใช้สมุนไพรในการดูแลรักษาอาการเจ็บป่วย

จากการได้รับคัดเลือกให้เป็นอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน

ในปี พ.ศ.2541 ทำให้มีความสนใจในการเรียนรู้ที่จะดูแลรักษาสุขภาของผู้อื่นเพิ่มมากขึ้นและต่อมาในปี พ.ศ. 2543 ได้ทำงานเป็นผู้ช่วยเหลือคนไข้ ของรพสต. โป่งงาม ทำให้มีโอกาสได้รับการอบรมให้ความรู้ในเรื่องการดูแลสุขภาพ จากสาธารณสุขอำเภอและหน่วยงานอื่น ๆ และมีโอกาสได้ศึกษาต่อในระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย จากศูนย์ กศน.ตำบลโป่งงาม สังกัดศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอ แม่สาย

ปี พ. ศ 2550 - 2553 ได้เรียนรู้เรื่องการดูแลสุขภาพของชุมชนทั้งศาสตร์หมอพื้นบ้านและการแพทย์แผนไทย ศาสตร์การนวดและขูดพิษ (กัวซา)ด้วยเขาควายเผือก การนวดแผนไทย แพทย์แผนไทยหลักสูตรเวชกรรมและเภสัชกรรม และได้เข้าร่วมเป็นสมาชิกสภาหมอเมืองล้านนาจังหวัดเชียงราย จึงได้รวบรวมข้อมูลภูมิปัญญาพื้นบ้านในตำบลเพื่อที่จะได้อนุรักษ์และสืบทอดความรู้และภูมิปัญญาให้คงอยู่ต่อไปและได้ได้จัดตั้งศูนย์ฮอมผะญ๋าปื้นบ้านโป่งงามขึ้นโดยได้รับความร่วมมือจากหมอพื้นบ้านและผู้ที่มีความสนใจทางด้านการแพทย์แผนไทย รวมถึงการให้ใช้พื้นที่ในการจัดทำสถานที่ทำการ บริการรักษาอาการเจ็บป่วยเบื้องต้นโดยภูมิปัญญาพื้นบ้าน เช่น การนวดรักษาอาการ การอบสมุนไพร การดูแลแม่หลังการคลอด(อยู่ไฟ) เป็นต้น ซึ่งจะมีอาสาสมัครที่เป็นหมอพื้นบ้านและอาสาสมัครสาธารณสุขจากหมู่บ้านต่าง ๆ เข้ามาทำการดูแลช่วยเหลือโดยไม่ได้คิดค่าจ้างหรือค่าบริการแต่อย่างใด

ปี พ.ศ. 2554 – ปัจจุบัน ได้รับการเชิญให้ไปเป็นวิทยากรถ่ายทอดความรู้ตามสถานที่ต่าง ๆ อาทิเช่น โรงเรียนอาชีวศีกษาแม่สาย กลุ่มผู้สูงอายุทุกตำบลในอำเภอแม่สาย ไร่เชิญตะวัน อำเภอเวียงชัย กศน.อำเภอแม่สาย เป็นต้น เพื่อถ่ายทอดความรู้ที่ได้รับและได้เรียนรู้ให้แก่ทุกคนที่สนใจและต้องการสืบสานภูมิปัญญาของหมอพื้นบ้านล้านนาให้คงอยู่ต่อไปรวมทั้งนำความรู้มาพัฒนาต่อยอดให้เกิดประโยชน์แก่ผู้อื่นโดยเฉพาะผู้ที่มีฐานะยากจน ไม่มีอาชีพ ให้สามารถนำความรู้ไปใช้ในชีวิตประจำวัน ลดรายจ่ายด้านการดูแลสุขภาพและเพิ่มรายได้ในการประกอบอาชีพซึ่งเป็นแนวคิดหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงที่ได้ใช้เป็นแนวทางในการดำเนินชีวิตมาโดยตลอด

รางวัลเชิดชูเกียรติ

- พ.ศ. 2555 – ปัจจุบัน รางวัลสาขาภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านสุขภาพเป็นอสม.

- พ.ศ.2560 รางวัลเชิดชูเกียรติครูภูมิปัญญาไทยด้านการแพทย์แผนไทย

รุ่นที่ 8 จากสภาการ ศึกษาๆไทย

- พ.ศ. 2562 อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านดีเด่นสาขาภูมิปัญญา

ท้องถิ่นด้านสุขภาพจังหวัดเชียงราย

- พ.ศ. 2563 อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านดีเด่นสาขาภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านสุขภาพภาคเหนือ

ครูปาริชาติมีวิธีการถ่ายทอดความรู้ความเชี่ยวชาญใน การผลิตสมุนไพรเพื่อการดูแลรักษาสุขภาพ และภูมิปัญญาพื้น บ้าน ด้วยวิธีบรรยายประกอบการสาธิต พาดูสมุนไพรที่ขึ้นตาม ธรรมชาติ และลงมือปฏิบัติอย่างต่อเนื่อง สอนส่วนตัวและกลุ่ม โดยร่วมมือกับองค์กรเครือข่ายต่างๆ เช่น สภาหมอเมืองล้านนาเชียงราย ชมรมอาสาสมัครสาธารณสุขตำบลโป่งงาม ศูนย์การศึกษานอกโรงเรียนและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอแม่สาย โรงเรียนอาชีวศึกษาแม่สาย และหน่วยงานองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เป็นต้น

เรื่อง/ภาพ ยุวเรศ พลชัย