Zacznij z nami już dziś
Okapi leśne (Okapia johnstoni), jest gatunkiem endemicznym, oraz symbolem narodowym i kulturowym Demokratycznej Republiki Konga.
Dzięki swojej naturalnej nieśmiałości i wyjątkowemu umaszczeniu jest nieuchwytny zarówno dla drapieżników jak i ludzi, przez co jest niemal niemożliwy do zaobserwowania na wolności.
Dobrze znany przez rdzennych mieszkańców Konga i stanowiący istotną częścią ich kultury, przez naukowców został oficjalnie odkryty w 1901r.
Z biało-czarnymi pasami na tylnych i przednich nogach wygląda jak zebra. Patrząc jednak na głowę i resztę ciała przypomina trochę niższą żyrafę.
To wyjątkowo nietypowe zwierzę należy do rodziny: żyrafowate i jest jedynym krewnym żyrafy.
Aksamitne, rudawo-brązowe futro okapi jest gęste i tłuste, dzięki czemu zwierze pozostaje suche w deszczowe dni. Czarno-białe paski na kończynach, oferują świetny kamuflaż, oraz pomagają młodemu podążać za matką przez ciemny las.
Osadzone na głowie ossikony (krótkie guzki czaszki ze skostniałej chrząstki przypominające rogi nachylone do tyłu) są cechą dymorficzną okapi i występują tylko u samców. Niezależnie poruszające się, duże uszy umożliwiają zwierzęciu słyszeć dźwięki zarówno z przodu, jak i z tyłu.
Okapi ma ciemny, chwytny język, podobny do języka żyrafy, dzięki któremu obiera gałęzie z młodych liści i pąków oraz czyści swoją wyjątkową sierść (może wysunąć się z pyska nawet na 25 cm, więc bez problemu czyści uszy!).
Okapi, prowadzą samotniczy tryb życia. Znaczą swoje terytorium i porozumiewają się z innymi osobnikami za pomocą oleistej substancji wydzielanej przez gruczoły zapachowej na kopytach oraz rozpylając mocz.
Okapi jest gatunkiem endemicznym zamieszkującym wyłącznie Las Ituri i Maiko w Demokratycznej Republice Kongo. Ich siedliskiem naturalnym jest tropikalny las deszczowy, zamieszkują głównie obszary zalewane sezonowo.
Na terenach występowania okapi, w 1992 r. utworzono Rezerwat Przyrody Okapi (Okapi Wildlife Reserve) w celu ochrony ich siedlisk i zachowania rzadkich gatunków roślin i zwierząt. Rezerwat obejmuje 13 700 kilometrów kwadratowych i jest jednym z najważniejszych ośrodków różnorodności roślin i zwierząt w całej Afryce.
Najpoważniejszym zagrożeniem dla populacji okapi na wolność jest działalność człowieka. Wylesianie, zakładanie kopalni cennych metali i zmieniający się klimat polityczny w środkowej Afryce, doprowadziło do utraty siedlisk okapi. Są one również celem kłusowników ze względu na ich unikalne futra i mięso.
Ze względu na samotniczy tryb życia i nieuchwytną naturę określenie dokładnej liczby zwierząt tego gatunku jest trudne. Szacuje się, że w Okapi Wildlife Reserve żyje 3000-3500 okapi, a ich całkowita populacja in situ szacowana jest na 10-15 000 zwierząt. Uważa się jednak, że obecna liczba jest niższa i stale maleje. Od 2013 r. nie przeprowadzono żadnych badań populacji w całym zasięgu ze względu na sytuację polityczną DRK.
W 2013r. IUCN zmieniło status okapi leśnego na zagrożony wyginięciem.
Wiedza na temat zachowań społecznych okapi, pochodzi głównie z obserwacji tych zwierząt w niewoli.
Okapi są na ogół spokojne i nie sprawiają problemów opiekunom, jednak samce mogą być agresywne, gdy rywalizują o samice.
Na wolności okapi są głównie samotnikami i występują pojedynczo lub w parach matka-potomstwo. Spotykają się głównie w celu kopulacji.
Mimo tego, u okapi utrzymywanych w zoo powszechne są zachowania związane z pielęgnacją społeczną i zabawą.
Obie płcie i wszystkie grupy wiekowe angażują się w zachowania związane z zabawą, chociaż młode, jak to młode, bawią się częściej i dłużej. Zabawa obejmuje igraszki i podskoki, "pooky", w której okapi trzyma głowę nisko i do przodu, szybko merdając ogonem, oraz "lie and rise", zabawę, w której okapi naprzemiennie kładzie się na ziemi tarzając się i wstaje.
Wg. IUCN, okapi są obecnie utrzymywane przez 62 placówki w 16 krajach na całym świecie, a ich populacja ex situ wynosi 182 osobniki.
W Polsce, okapi można oglądać w opolskim (1 samiec) i wrocławskim (1 samiec i 2 samice) ogrodzie zoologicznym.
Programy Ex Situ EAZA (EEP) to programy zarządzania populacją ponad 500 gatunków zwierząt, koordynowane przez ekspertów zrzeszonych w EAZA.
Program przyczynia się do utrzymania wspólnie zarządzanej populacji ex situ okapi na świecie, która promuje działania na rzecz ochrony przyrody poprzez: edukację, zbiórki funduszy i ukierunkowane badania naukowe. Populacje ex situ okapi są określane jako zachowawcze i utrzymywane jako ubezpieczenie dla populacji na wolności.
Programem EEP okapi zarządza Zoo Antwerpen.
Źródła
Mallon, D., Kümpel, N., Quinn, A., Shurter, S., Lukas, J., Hart, J.A., Mapilanga, J., Beyers, R. & Maisels, F. 2015. Okapia johnstoni. The IUCN Red List of Threatened Species 2015: e.T15188A51140517
https://www.youtube.com/watch?v=1ryjzEWwZtA&ab_channel=SanDiegoZoo
https://strapi.eaza.net/uploads/Okapi_EEP_EAZA_10_29_2024_3_03_12_PM_ec887d7d00.html