หลักสูตรการพยาบาลผู้ใช้ยาและสารเสพติด

หลักสูตรฝึกอบรมการพยาบาลเฉพาะทาง สาขาการพยาบาลผู้ใช้ยาและสารเสพติด

1. ชื่อหลักสูตร ชื่อภาษาไทย หลักสูตรฝึกอบรมการพยาบาลเฉพาะทาง สาขาการพยาบาลผู้ใช้ยาและสารเสพติด ชื่อภาษาอังกฤษ Program of Nursing Specialty in Drug and Substance Abused Users 2. ชื่อประกาศนียบัตร ชื่อภาษาไทย ประกาศนียบัตรเฉพาะทาง สาขาการพยาบาลผู้ใช้ยาและสารเสพติด ชื่อภาษาอังกฤษ Certificate in Nursing Care for Drug and Substance Abused Users 3. หน่วยงานที่รับผิดชอบ คณะพยาบาลศาสตร์มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี และโรงพยาบาลธัญญารักษ์ ปัตตานีกรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข 4. หลักการและเหตุผล ปัญหายาเสพติดเป็นอุปสรรคอย่างหนึ่งในการพัฒนาประเทศ เนื่องจากยาเสพติดมีผลกระทบต่อบุคคล ครอบครัว ชุมชน ตลอดจนประเทศชาติในหลายด้าน เช่น ด้านสังคม ด้านเศรษฐกิจ รวมถึงด้านการจัดการสาธารณสุข และสุขภาพ นอกจากนี้ยังพบว่า ในปัจจุบันนี้สถานการณ์ปัญหายาเสพติดของประเทศไทยมีแนวโน้มสูงขึ้น และม ความซับซ้อนมากขึ้นทั้งในรูปแบบของสารเสพติดและวิธีการใช้สารเสพติด รัฐบาลก าหนดให้การป้องกันและแก้ไข ปัญหายาเสพติดเป็น "วาระแห่งชาติ" และเป็นนโยบายเร่งด่วนเพื่อควบคุมการแพร่ระบาดของยาเสพติด โดยเร่งรัดให้ มีการรณรงค์ ส่งเสริม ป้องกัน รวมถึงการให้การบ าบัดรักษาฟื้นฟูผู้เสพและผู้ติดยาเสพติดอย่างเข้มงวดจริงจังมากขึ้น เพื่อแก้ไขและป้องกันปัญหาอย่างต่อเนื่องในระยะยาว ดังนั้นจึงมีความส าคัญเร่งด่วนที่ผู้ใช้ยาและสารเสพติด จ าเป็นต้องได้รับการบ าบัดรักษาและฟื้นฟูสภาพให้สามารถกลับไปใช้ชีวิตในสังคมได้อย่างมีคุณภาพ เป็นที่ยอมรับของ สังคม และช่วยกันพัฒนาประเทศชาติต่อไป แนวทางการบ าบัดรักษาผู้ใช้ยาและสารเสพติดในปัจจุบันนี้มีการประยุกต์และบูรณาการแนวคิดทฤษฎี ที่ หลากหลายมาใช้ในการบ าบัดรักษา โดยใช้ทฤษฎีทางการแพทย์ ทฤษฎีการพยาบาล และทฤษฎีทางจิตวิทยา นอกจากนี้ยังมีการน ารูปแบบของความคิด ความเชื่อ และวัฒนธรรมมาประยุกต์ใช้ในการบ าบัดรักษาด้วย ซึ่งช่วย ให้ผลการบ าบัดดีขึ้นอย่างไรก็ตาม พื้นที่สามจังหวัดชายแดนภาคใต้มีลักษณะพิเศษ โดยมีบริบททางภาษาและ วัฒนธรรมที่หลากหลาย รวมทั้งประเภทและชนิดของยาและสารเสพติดที่ผู้เสพนิยมใช้ในเขตภาตใต้ยังมีความแตกต่าง จากภาคอื่นๆ เช่น มีการใช้พืชกระท่อมในหลากหลายรูปแบบ รวมถึงยังมีการใช้กัญชา เฮโรอีน และแอมเฟตามีนอย่าง แพร่หลาย ยิ่งไปกว่านั้นนโยบายการใช้กัญชาเพื่อประโยชน์ทางการแพทย์อาจเป็นช่องว่างทางกฎหมายที่ท าให้รูปแบบ และชนิดของสารเสพติดมีการพัฒนารูปแบบและซับซ้อนมากยิ่งขึ้นได้ นโยบายของกระทรวงสาธารณสุขมุ่งเน้นให้มีผู้เชี่ยวชาญด้านการพยาบาลผู้ใช้ยาและสารเสพติดในสถาน บริการสุขภาพทุกระดับทั้งโรงพยาบาลชุมชน โรงพยาบาลทั่วไป และโรงพยาบาลศูนย์ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี ตระหนักถึงความส าคัญการพัฒนาและเตรียมความพร้อมให้กับ บุคลากรในการป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติด จึงจัดให้มีหลักสูตรการพยาบาลเฉพาะทาง การพยาบาลผู้ใช้ยาและ 2 สารเสพติดขึ้น เพื่อพัฒนาบุคลากรทางการพยาบาลในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ให้มีศักยภาพในการดูแลผู้ใช้ยา และสารเสพติดที่มีความซับซ้อนโดยประยุกต์แนวคิดการพยาบาลข้ามวัฒนธรรมที่สอดคล้องกับบริบทของพื้นที่ 5. วัตถุประสงค์ของหลักสูตร เพื่อพัฒนาศักยภาพของพยาบาลวิชาชีพ ให้มีความสามารถในการปฏิบัติการพยาบาลผู้ใช้ยาและสารเสพติด องค์รวมภายใต้ความหลากหลายทางวัฒนธรรม ในการป้องกัน บ าบัดและฟื้นฟูในประชาชนทุกกลุ่มเพศและวัย โดยใช้ กระบวนการพยาบาล และสามารถพัฒนานวัตกรรมทางการพยาบาลผู้ใช้ยาและสารเสพติดเพื่อพัฒนาคุณภาพและ ประสิทธิภาพของการพยาบาลแก่ผู้ใช้ยาและสารเสพติดภายใต้บริบทสังคมปัจจุบัน 6. สมรรถนะของผู้ผ่านการอบรม 6.1 เคารพคุณค่าความเป็นมนุษย์และมีทัศนคติเชิงบวกต่อผู้ใช้ยาและสารเสพติด 6.2 ให้การพยาบาลตามจริยธรรมและจรรยาบรรณทางวิชาชีพและตัดสินใจเชิงจริยธรรมในปัญหาที่ซับซ้อนได้ 6.3 อธิบายปัญหาและสถานการณ์ยาเสพติดในประเทศไทย 6.4 อธิบายสาเหตุ อาการ อาการแสดง ผลกระทบ การวินิจฉัยและการบ าบัดรักษาผู้ใช้ยาและสารเสพติด 6.5 น าแนวคิดศาสตร์ทางการพยาบาลและศาสตร์ที่เกี่ยวข้องมาประยุกต์ใช้ในการวางแผนการพยาบาลผู้ใช้ยา และสารเสพติดได้อย่างครอบคลุมโดยค านึงถึงความต่างทางวัฒนธรรม 6.6 มีทักษะในการดูแลผู้ใช้ยาและสารเสพติด ครอบครัวและชุมชนโดยใช้กระบวนการพยาบาล และสามารถ บูรณาการความรู้ วิทยาการ และเทคโนโลยีที่ก้าวหน้ามาใช้ในการดูแลผู้รับบริการกลุ่มนี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ 6.7 ประเมินภาวะสุขภาพกาย สุขภาพจิต และภาวะจิตสังคมในผู้ใช้ยาและสารเสพติด และน าเสนอข้อมูลเพื่อ การตัดสินใจทางคลินิก 6.8 วินิจฉัยปัญหาและการวางแผนการพยาบาลในผู้ใช้ยาและสารเสพติด และครอบครัว 6.9 วางแผนการพยาบาลผู้ใช้ยาและสารเสพติดที่มีปัญหาทางสุขภาพกาย สุขภาพจิตและจิตเวชได้อย่างถูกต้อง เหมาะสม 6.10 ปฏิบัติการพยาบาลเพื่อส่งเสริมสุขภาพ ป้องกันการใช้ยาและสารเสพติด บ าบัด และฟื้นฟูสมรรถภาพ ภายหลังเสพติดในประชาชนทุกเพศ ทุกวัย ภายใต้ขอบเขตของวิชาชีพ โดยค านึงถึงสิทธิผู้ป่วย 6.11 ส่งเสริมศักยภาพของครอบครัวและชุมชนให้มีความเข้มแข็งในการดูแลตนเองและผู้ใช้ยาและสารเสพติด 6.12 ปฏิบัติงานร่วมกับทีมสหวิชาชีพในการส่งเสริมสุขภาพ ป้องกัน บ าบัด และฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ใช้ยาและสาร เสพติด และประชาชนทั่วไปอย่างมีประสิทธิภาพ 6.13 ก าหนดรูปแบบการให้บริการพยาบาล และการดูแลช่วยเหลือที่เหมาะสม ในด้านการส่งเสริมสุขภาพ ป้องกัน บ าบัด และฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ใช้ยาและสารเสรพติด และประชาชนทั่วไป 6.14 น าผลการวิจัยมาใช้และประดิษฐ์นวัตกรรมเพื่อพัฒนาคุณภาพการพยาบาลผู้ใช้ยาและสารเสพติดโดย ค านึงถึงความต่างทางวัฒนธรรม 3 7. โครงสร้างหลักสูตร จ านวนหน่วยกิต รวมตลอดหลักสูตร 17 หน่วยกิต ประกอบด้วย ภาคทฤษฎี 12 หน่วยกิต ( 195 ชั่วโมง) ภาคปฏิบัติ 5 หน่วยกิต ( 300 ชั่วโมง) 7.1 ภาคทฤษฎี จ านวน 12 หน่วยกิต (7 รายวิชา) 7.1.1 วิชาแกน จ านวน 2 หน่วยกิต (2 รายวิชา) 993-501 นโยบายและระบบสุขภาพ 1(1-0-2) (Health Policy and System) 993-502 การจัดการข้อมูล วิจัยและนวัตกรรมการบ าบัดยาเสพติด 1(1-1-2) (Data Management, Research, and Innovation for Drug use and Substance Abuse) 7.1.2 วิชาบังคับ จ านวน 2 หน่วยกิต (1 รายวิชา) 993-511 การประเมินภาวะสุขภาพขั้นสูงในผู้ใช้ยาและสารเสพติด 2(2-0-2) (Advanced Health Assessment in Drug Use and Substance Abused) 7.1.3 วิชาเฉพาะสาขา จ านวน 8 หน่วยกิต (4 รายวิชา) 993-521 การบ าบัดทางการพยาบาลจิตเวชและสุขภาพจิตในผู้ใช้ยาและสารเสพติด 1(1-0-2) (Psychiatric and Mental Health Nursing Therapy for Substance Abuse) 993-522 การพยาบาลเพื่อส่งเสริมสุขภาพและป้องกันการใช้สารเสพติด 3(3-0-6) (Nursing for Health Promotion and Prevention the Substance Abuse) 993-523 การพยาบาลและบ าบัดผู้ติดสารเสพติดในโรงพยาบาล 2(2-0-4) (Nursing and Interventions for Substance Abuse in Hospitals) 993-524 การพยาบาลและบ าบัดขั้นสูงผู้ติดสารเสพติดในภาวะวิกฤติและมีโรคร่วม 2(2-0-4) (Advanced Nursing and Interventions for Crisis Substance Abuse associated with Comorbidity) 7.2 ภาคปฏิบัติ จ านวน 5 หน่วยกิต (2 รายวิชา) 993-591 ปฏิบัติการพยาบาลและบ าบัดขั้นสูงผู้ใช้ยาและสารเสพติด 2(0-8-0) (Practicum of Advanced Nursing and Treatment for Drug User and Substance Abuse) 993-592 ปฏิบัติการพยาบาลและบ าบัดขั้นสูงผู้ติดยาและสารเสพติด 3(0-12-0) (Practicum of Advanced Nursing for Drug and Addicted Substance) 4 หมายเหตุ ความหมายของเลขรหัสหน่วยกิต 1. เลขตัวแรกหน้าวงเล็บ แสดงจ านวนหน่วยกิตของรายวิชา 2. เลขตัวภายในวงเล็บ 2.1 เลขตัวที่หนึ่ง แสดงจ านวนชั่วโมงบรรยายในห้องเรียนต่อสัปดาห์ โดยก าหนดให้ 1 หน่วยกิตใช้ ชั่วโมงบรรยาย 1 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ เช่น 3(3-0-6) หมายถึงรายวิชานี้ใช้เวลาบรรยาย 3 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ 2.2 เลขตัวที่สอง แสดงจ านวนชั่วโมงฝึกปฏิบัติในห้องปฏิบัติการหรือฝึกปฏิบัติการพยาบาลต่อ สัปดาห์ โดยก าหนดให้ 1 หน่วยกิต ใช้เวลาฝึกปฏิบัติในห้องปฏิบัติการ 1-2 ชั่วโมงต่อสัปดาห์หรือฝึกปฏิบัติพยาบาล 4 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ เช่น 2(1-2-3) หมายถึง รายวิชานี้ฝึกปฏิบัติในห้องปฏิบัติการ 2 ชั่วโมง/สัปดาห์ หรือ 2(0-8-0) หมายถึง รายวิชานี้ฝึกปฏิบัติพยาบาล 8 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ 2.3 เลขตัวที่สาม แสดงชั่วโมงศึกษาด้วยตนเองที่ไม่คิดเป็นภาระหน่วยกิต การคิดหน่วยกิตตามระบบทวิภาค ดังนี้ 1. รายวิชาทฤษฎี มีการศึกษาไม่น้อยกว่า 15 ชั่วโมงต่อภาคการศึกษา เท่ากับ 1 หน่วยกิต 2. รายวิชาปฏิบัติในห้องทดลอง มีการศึกษาไม่น้อยกว่า 30 ชั่วโมงต่อภาคการศึกษา เท่ากับ 1 หน่วยกิต 3. การฝึกปฏิบัติบนหอผู้ป่วย มีการฝึกปฏิบัติไม่น้อยกว่า 60 ชั่วโมงต่อภาคการศึกษา เท่ากับ 1 หน่วยกิต 8. รายละเอียดวิชา 993-501 นโยบายและระบบสุขภาพ 1(1-0-2) (Health Policy and System) 1) ลักษณะวิชา/ค าอธิบายรายวิชา นโยบายสุขภาพระหว่างประเทศและของประเทศไทย ระบบบริการสุขภาพ นโยบายที่เกี่ยวข้องกับการ