ประเพณีแข่งขันเรือยาวอำเภอพิมาย

ตำนานแห่งสายน้ำ



“แม่น้ำมูล” แม่น้ำที่เป็นดั่งเส้นเลือดใหญ่หล่อเลี้ยงผู้คนในเขตอีสานใต้ จากทิวเขาสันกำแพง เขื่อนลำมูลบน อำเภอครบุรี จังหวัดนคราชสีมา อันเป็นแหล่งต้นกำเนิดแม่น้ำสายสำคัญของภาคอีสาน ที่ไหลหล่อเลี้ยงผู้คน จากนครราชสีมา บุรีรัมย์ ศรีสะเกษ ไหลลงสู่แม่น้ำโขงที่อำเภอโขงเจียม จังหวัดอุบลราชธานี แม่น้ำมูลนอกจากจะมีความสำคัญด้านเกษตรกรรม และการอุปโภคบริโภคแล้ว ยังเป็นแหล่งรวมใจของพี่น้องประชาชนที่ได้แสดงออกถึงความสามัคคีของคนในชุมชน ผ่านประเพณีอันเก่าแก่และทรงคุณค่าของคนริมฝั่งลุ่มน้ำมูล อันได้แก่ “ประเพณีแข่งขันเรือยาว” ตลอดทั้งสายน้ำของแม่น้ำมูลนั้น มีการแข่งขันเรือยาวประเพณีอยู่หลายแห่ง และหนึ่งในนั้นที่มีชื่อเสียงระดับประเทศ และได้ชื่อว่ามีสนามแข่งขันเรือยาวที่สวยงามและได้มาตรฐาน ที่สุดแห่งหนึ่งของประเทศไทย นั่นก็คือประเพณี แข่งเรือยาวพิมาย

ประเพณีแข่งเรือยาวพิมาย เป็นงานประเพณีที่สืบทอดต่อกันมายาวนาน มากกว่า 100 ปี เมื่อถึงฤดูกาลทอดกฐิน ชาวบ้านจะเดินทางโดยเรือเพื่อไปทอดกฐินตามวัดต่าง ๆ หลังจากทอดกฐินเสร็จแล้วต่างเดินทางกลับภูมิลำเนาของตน ในระหว่างที่เดินทางกลับจึงได้พายเรือแข่งกัน เพื่อความสนุกเพลิดเพลิน จึงถือเป็นละเล่นที่สำคัญในฤดูน้ำหลาก สร้างความสนุกสนานให้กับผู้แข่งขันและมีผู้สืบทอดจนกลายเป็นประเพณี โดยมีการจัดแข่งขันในช่วงออกพรรษา ฤดูกาลทอดกฐินเป็นประจำทุกปี ต่อมาอำเภอพิมาย ได้พัฒนาการจัดการแข่งขันโดยได้มีเรือจากต่างอำเภอและต่างจังหวัด มาเข้าร่วมแข่งขันด้วย เป็นประจำทุกปี

ต่อมาในปี พ.ศ. 2532 การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย กรมศิลปากร และจังหวัดนครราชสีมา ได้กำหนดให้มีการจัดงานประจำปีขึ้น ภายใต้ชื่องาน เทศกาลเที่ยวพิมาย โดยมีกิจกรรมแสงสีเสียง ในบริเวณอุทยานประวัติศาสตร์พิมาย มีกิจกรรมต่าง ๆ มากมาย เช่น การประกวดแมวสีสวาด การประกวดผัดหมี่พิมาย การประกวดตำส้มตำ เป็นต้น และได้กำหนดให้การแข่งเรือยาวพิมาย บรรจุเข้าไปเป็นส่วนหนึ่งและเป็นส่วนสำคัญของงานเทศกาลเที่ยวพิมายด้วย ต่อมาได้มีการปรับเปลี่ยนชื่อเป็น การแข่งขันเรือยาวประเพณี เทศกาลเที่ยวพิมาย จังหวัดนครราชสีมา มาจนถึงปัจจุบัน



การแข่งขันเรือยาวประเพณี เทศกาลเที่ยวพิมาย นั้นได้พัฒนาการจัดการแข่งเรือในระดับอำเภอ จนเป็นการแข่งขันเรือยาวระดับ ประเทศที่ได้มาตรฐาน โดยมีเรือยาวชื่อดังทั่วประเทศไทยเข้าร่วมแข่งขันชิงถ้วยพระราชทานของพระบรมวงศานุวงศ์ ที่ทรงพระราชทานเพื่อเป็นขวัญกำลังใจให้แก่ทีมเรือที่เข้าแข่งขัน

งานดังกล่าวถือเป็นงานที่สร้างชื่อเสียงของจังหวัดนครราชสีมา และนักท่องเที่ยวก็ให้ความสนใจมาเที่ยวชมงานเป็นจำนวนมาก กล่าวคือ เมื่อพูดถึงโคราชก็ต้องนึกถึงปราสาทหินพิมาย อีกทั้งอำเภอพิมาย ยังมีจุดเด่นอีกอย่าง คือ การแข่งเรือยาวประเพณี เทศกาลพิมาย เพราะที่อำเภอพิมายมีลำน้ำจักราช อันเป็นลำน้ำสาขาของแม่น้ำมูลซึ่งเป็นลำน้ำที่กว้างใหญ่ ตรง ไม่คดเคี้ยวและมีกระแสน้ำที่นิ่งไม่ไหลเชี่ยว ผู้ชมสามารถนั่งชมการแข่งเรือยาวได้ทั้งสองฟากฝั่งริมน้ำ ทำให้การแข่งการแข่งขันเรือยาวประเพณี เทศกาลเที่ยวพิมาย เป็นแบบอย่างการจัดการแข่งขันเรือยาวอีกแห่งหนึ่งที่ได้มาตรฐานที่สุดของประเทศไทย

ความพิเศษของการแข่งขันเรือยาวประเพณี เทศกาลเที่ยวพิมาย คือเรือที่เข้าแข่งขันในประเภทท้องถิ่นจะเป็นเรือของคนในท้องถิ่นอย่างแท้จริง คือเรือที่มาจากคุ้มวัด คุ้มบ้านต่าง ๆ ของอำเภอพิมายวัดแต่ละวัดจะมีเรือประจำเป็นของตนเอง ที่มีฝีพายเป็นคนในหมู่บ้าน ที่จะร่วมกันฝึกฝนฝึกซ้อมกันทุกวันเป็นเวลาแรมเดือนก่อนการแข่งขัน และที่ขาดไม่ได้เลย คือกองเชียร์ที่เป็นสีสันของการแข่งเรือยาว กองเชียร์แต่ละคุ้มวัดจะไม่มีใครยอมใคร เรียกได้ว่าจัดเต็มกันมาทุกคุ้มวัด

สนามแข่งขันเรือยาวประเพณี เทศกาลเที่ยวพิมาย ตั้งอยู่บนลำน้ำจักราช ติดกับโรงเรียนพิมายวิทยา ห่างจากปราสาทหินพิมาย ไปทางทิศตะวันตกเพียง 500 เมตร สามารถเดินทางได้ทั้งรถยนต์ส่วนตัวรถโดยสาร นักท่องเที่ยวสามารถเยี่ยมชมการแข่งเรือยาว ได้ในช่วงเทศกาลเที่ยวพิมาย ซึ่งจะจัดขึ้นในวันเสาร์และวันอาทิตย์ที่ 2 ของเดือนพฤศจิกายน เป็นประจำทุกปี “การแข่งขันเรือยาวประเพณี เทศกาลเที่ยวพิมาย” เป็นอีกประเพณีหนึ่งที่เราต้องหาโอกาสมาเที่ยมชมให้ได้สักครั้งในชีวิต

ชื่อเรื่อง“ประเพณีแข่งเรือยาวอำเภอพิมาย ตำนานแห่งสายน้ำ”

ศิลปะวัฒนธรรม ประเพณี

ข้อมูล เนื้อหา เรื่องราว เขียนโดย : นายนัฐพล คู่พิมาย

ครู กศน.ตำบลกระเบื้องใหญ่ อำเภอพิมาย จังหวัดนครราชสีมา

ภาพถ่าย/ภาพประกอบ : นายประจักษ์ ช่างไม้ Facebook : Kai P Canond

ข้อมูล TKP อ้างอิง https://sites.google.com/view/nattapon304/home