Bilgisayardaki kullandığımız her türlü programlara denir. Donanımı kullanmak için gerekli programlardır. Bilgisayarın nasıl çalışacağını söylerler.Elle tutulmazlar. Belirli bir işlemi yapmak üzere bilgisayara kurulurlar . Bilgisayara yüklenen her türlü program yazılımdır.
Yazılım 2 kısım’a ayrılır.
1) Sistem Yazılımı: Temelde bilgisayarı çalıştıran ve donanımların birbirleriyle haberleşmesini sağlayan yazılımlardır. Bu tür yazılımlar olmadan bilgisayarı çalıştırabilmek mümkün değildir. Sistem yazılımlarını 3 gruba ayırabiliriz.
- BIOS: Anakartta bir çipte yüklü olan küçük bir programdır, ancak bilgisayarın çalışmasında önemli bir rol üstlenir. Bilgisayarın açılışında çalışma ortamlarını ve bilgisayarı testten geçirir. Kendisine daha önceden yapılmış olan ayarlar doğrultusunda bilgisayarın donanımlarını testten geçirir. Bilgisayarın kontrolü için gerekli olan giriş birimlerinin (klavye ve farenin) bağlı olup olmadığını, sistemde ne kadar RAM olduğunu, RAM’lerin sağlam olup olmadığını kontrol eder. Daha sonra ise saklama birimlerini algılayarak işletim sistemi bilgilerini nereden alacağını denetleyen BIOS, eğer bir sorunla karşılaşırsa hemen kullanıcıyı uyararak gerekli düzeltmelerin yapılmasını ister. Daha sonra kendisine kaydedilmiş olan sıra ile saklama birimlerinde işletim sistemini arar bulur ve yükleyerek bilgisayarı çalışır duruma getirir. (Ayarlar değiştirilmediği takdirde BIOS, işletim sistemini sırası ile önce diskette, sonra sabit diskte, en son olarakta CD-ROM’da arar).
- İşletim Sistemi: Kullanıcıların amaçlarına uygun olarak seçilerek bilgisayara yüklenen yazılımlardır. Bugün kullanılan kişisel bilgisayarların çoğunda Microsoft firmasının ilkini 1985 yılında (1.0) çıkarttığı Windows işletim sistemi kullanılmaktadır. Windows ile birlikte bilgisayar kullanımı uzmanların tekelinden çıkmış ve artık günümüzde neredeyse her evde televizyon veya buzdolabı gibi standart olmuştur. İşletim sistemleri, kullanıcının isteklerini bilgisayara, bilgisayarın gereksinimlerini kullanıcıya sunan arabirimlerdir. Bilgisayarlar birazdan açıklanacak olan uygulama yazılımları olmaksızın çalışır, ancak işletim sistemi olmadan çalışamaz. Örneğin Windows 95/98/2000/XP işletim sistemi gibi.
- Sürücüler: Bir anlamda donanımların kendilerini işletim sistemine tanıtmak için kullandıkları kimlikleridir diyebiliriz. Her donanımın kendisini Windows ortamında çalıştırabilmek için Windows altındaki “Drivers” klasörüne kopyalamak zorunda olduğu sürücüleri vardır. Bu sürücüler ilgili donanımın kutusunun içindeki bir Disket veya CD içersinden bilgisayara yüklenir. Sürücüler yüklenmezse o donanım çalışmaz. Örneğin yeni aldığınız bir ses kartını bilgisayarınıza taktığınızda Windows bu donanımı tanımıyorsa, aldığınız ses kartı ile birlikte gelen sürüleri bilgisayarınıza yüklemek zorundasınız.
2) Uygulama Yazılımı: Programcının bir problemi çözümü için herhangi bir programla dili ile yazdığı programlardır. Kullanıcının amacına göre bilgisayara yüklenen ve işletim sistemi tarafından çalıştırılan yazılımlardır. Uygulama yazılımlarını da kendi aralarında 2 ye ayırabiliriz.
- Özel Yazılımlar: Bunlar tek bir amaç için yazılmış programladır. Örneğin Paint yazılımı bilgisayarda yalnızca çizim yapmak için kullanılır. Paint ile müzik dinlemek mümkün değildir. Winamp ile müzik dosyaları çalıştırılır. Winamp bir ortam yürütücü programdır.
- Paket Yazılımlar: Birden çok iş gören, yada birden fazla programı bünyesinde barındıran yazılımlardır. Bunlara en güzel örnek Microsoft Office program paketidir. Word (Kelime İşlemci), Excel (Hesap Tablosu), Access (Veri Tabanı), Powerpoint (Sunu hazırlama), Outlook (E-mail yönetimi) programlarını bünyesinde bulundurarak bilgisayarı ofisinde kullanan kişilerin her türlü ihtiyacına cevap vermektedir.