Kristi-jongens of Christi-jeugd was een katholieke jeugdorganisatie van Vlaamse oorsprong, opgericht door priester Antoon Aarts en gevestigd in Tienen.
Als onderpastoor van de Heilig Hartkerk in Tienen richtte Aarts in juli 1932 de jeugdorganisatie Kristi-jongens op. De inspiratie voor deze vernieuwende beweging putte Aarts uit zijn ervaringen als voormalig lid van de scouting, de KSA, en zijn studie van Duitse jeugdbewegingen, met name de katholieke Jugendbund Neudeutschland van kardinaal Felix von Hartman, die het thema van Christus Koning omarmde. Ook de Quickborn-beweging onder geestelijk leiderschap van Romano Guardini en de Wandervogel met een eigentijdse benadering van natuurbeleving droegen bij aan zijn inspiratie.
Onder het motto "Christus is onze Koning, Zijn ridders zijn wij" slaagde hij er snel in om de interesse van veel jongens te wekken. De activiteiten omvatten reizen en natuurtochten met trommels en mandolines, momenten van bezinning, kampvuren met liederen, een ceremoniële vlagwijding en een belijdenis. Christus-Koning was het hoogtepunt van deze vereniging en werd met grote intensiteit gevierd met als hoogtepunt de belofteaflegging als teken van trouw aan hun Koning. In slechts enkele maanden tijd groeide de beweging uit tot meer dan 80 leden, en jongens van verschillende sociale achtergronden sloten zich nog steeds aan. De invloed van de vereniging strekte zich uit naar de omliggende gemeenten van Tienen, zoals Vissenaken en Beerzel, en er waren plannen om de beweging verder uit te breiden naar Stabroek.
Onder invloed van Cardijn, de toenmalige proost van de KAJ, die deze ontwikkeling met aarzeling tegemoet zag, werd de vereniging beschouwd als niet in lijn met de Katholieke Actie. Op 13 december 1933 werd ze dan ook verboden door het aartsbisdom. Aarts werd overgeplaatst naar de Sint Rochus-parochie in Deurne, waar hij in april 1934 de nieuwe jeugdbeweging Jongensbond Sint-Rochus oprichtte met een vergelijkbaar thema en dezelfde stijlelementen. Zowel de Kristi-jongens als de groep in Deurne dienden als inspiratie voor zijn priester-vriend Jozef Cleymans en vormden het begin van een vernieuwde patronaatswerking, die uiteindelijk leidde tot de oprichting van Chirojeugd Vlaanderen.
Kristi-Jongens
Over enkele maanden werd te Tienen, in den schoot van het St-Vincentiuspatronaat. 'n nieuwe jeugdorganisatie in 't leven geroepen: de Kristi-Jongens.
Sedert geruimen tijd is onder de volksjeugd een geest van laksheid en onverschilligheid waar te nemen. Dit had de E. H. Vanden Busch, proost, begrepen, en een nieuwe werking moest absoluut worden op touw gezet. Den E. H. Aarts, pas onderpastoor van de parochie van het H. Hart, werd om raad gevraagd. Jaren lang stond E. H. Aarts in de jeugdbeweging te Antwerpen, en staat vooral bekend in de scoutsmiddens. Het is dan op zijn initiatief dat er in den schoot van 't patronaat, 'n padvindersgroep werd ingericht. Eene gansch andere scoutsinrichting echter dan die welke we kennen. Want het is meer op het gedacht der « Deutsche Sturmsche » dat de groep weekt. Ze hebben hetzelfde kenteeken : het Kristusmonogram. Hun wachtwoord is dat der pauselijke wacht: « Moedig, trouw! ». Deze organisatie, die van onze jongens, mannen wil maken van de daad, Katholieke Vlamingen uit één stuk, die overal durven uitkomen voor het geen ze zijn, kan niet anders dan onze volle sympathie wegdragen.
Van den beginne genoot deze nieuwe jeugdgroep een mooien bijval en pas staat hij reeds met een 70-tal flinke leden. Zondag l.l. dan, op het feest van Kristus-Koning, had de plechtige belofte plaats van den hoofdman, de leider en vendelleiders. Na 's morgens een kommuniemis, had in de kapel van het O. L. Vrouwkollege om 10 uur de hoogmis plaats, waaronder sermoon door E. H. Van Genechten, prof. aan 't Kollege van Boom. Na de mis had de plechtigheid der belofte plaats, waaronder dan God en Vlaanderen, met de hulpe van Kristus-Koning zijne Heilige Moeder en de Heilige Ridders.
Na een optocht door de stad en het afscheidslied op de groote markt, gingen allen uiteen om weer samen te komen voor het Lof en een gezellig samenzijn.
Alweer een nieuwe naam in Tienen en de beteekenis is heel duidelijk, ridders van Kristus dus strijders voor de goede zaak, kampers voor de Heiland van de wereld.
Sinds eenigen tijd zijn de Kristi Jongens gesticht in den schoot van het Sint-Vincentius Patronaat en dat ze bloeien is wel een bewijs van hetgeen we Zondag gezien hebben. Pas twee maanden in gang en reeds staan ze bij de tachtig leden.
Op het feest van Kristus koning hebben de leiders hun belofte plechtig afgelegd in de kapel van O.L.V. College. Verscheidene personaliteiten en de ouders der Kristi Jongens hadden er aan gehouden deze plechtigheid met hunne tegenwoordigheid te vereeren. 't Was waarlijk: aandoenlijk die jongens daarbij het altaar dicht bij hun koning te zien staan en hun eerewoord aan Hem te geven, altijd en overal Zijn echte en trouwe ridders te wezen.
Na deze pakkende en indrukwekkende plechtigheid hebben ze waarlijk getoond dat ze mannen van de daad zijn, met flink in rang en onder geestdriftig gezang door de straten onzer stad te trekken om daarna op de Gr. Markt met veel orde en tucht uiteen te gaan.
Waarlijk flinke kerels die geen menschelijk opzicht kennen en vrank en vrij door het leven gaan.
De feestelijke stemming bleef den heelen dag duren om te sluiten met 'n koffiepartijtje en een gezellig samenzijn. Zoo gaan de Kristi Jongens rein en blij vooruit naar het einddoel: Hun Koning!
In elke jongensziel ligt een held geboren.
In elk jongenshart ligt een kiem van durf en edelmoedigheid, die met geweld een weg wil slaan door het leven, aangetrokken door het heerlijke beeld dat de jeugd zich droomt over het leven: Broers zijn in vrede en liefde, in' rijk van Kristus-Koning!
Maar door de gemakzucht en de plezierjacht, door het onechte en het onware van gansch onze huidige levenswijze, wordt de held in de jongensziel vermoord, wordt hun edelmoedigheid dood vertroeteld, wordt hun durf verlamd.
Daar tegenover opstandig staan, willen de Kristi-Jongens. Ze willen den held in hun ziel laten groeien ; ze willen hun edelmoedigheid ten dienste stellen van den evenmensch ; ze willen met hun durf de jeugd hernieuwen in Kristus.
Jong en blij, rein en waar, gehoorzaam en broederlijk, Katholiek en Vlaamsch, zoo willen ze zijn in hun jongensleven !
Maandag, 26 December, 2de Kerstdag, zal weer een mooie dag zijn : een dag dat enkele onder hen hun plechtige ridderbelofte zullen uitspreken!
's Morgens, om 7 1/2 uur, algemeene Kommuniemis in O.L. Vrouwkerk.
Om 10 uur H. Mis. Daarna wijding van het nieuwe vaandel, waar de Kristusmonogram op prijkt. Na de vaandelwijding plechtigheid der belofte in de kerk. 's Avonds gezellig Kerstfeestje.
Iedereen, die belang stelt in de nieuwe jeugd, die sympathiek tegenover onze jongens staat, en zelfs diegenen, die er misschien min of meer wantrouwig tegenover staan, worden vriendelijk verzocht op de plechtigheid in O.L.Vrouwkerk.
Het zal voor onze jongens een steun en een aanmoediging zijn, en voor U een kennismaking met hun mooie beweging.
ONS TIENEN
Het J.V.K.A. heeft een oproep gericht tot al zijne leden om de verjaring van het kroningsfeest van Z.H. den Paus te vieren.
De Kristi-Jongens willen die gelegenheid niet laten voorbij gaan om hun hulde en hun trouw aan Zijne Heiligheid den Paus-Koning te betuigen.
De Paus is het opperhoofd der Katholieke Kerk, de Leider der menschen. Wij Kristi-Jongens, willen zijn trouwe jongens zijn. Daarom zullen we Zondag, 12 Februari, toonen dat we den Paus-Koning beminnen, dat we steeds paraat staan om voor Hem te werken en te strijden.
's Morgens om half acht algemeene Kommunie in O.L. Vrouwkerk, tot inzicht van Z.H. den Paus.
Om kwaart na negen uur bijeenkomst op den Waaiberg, en in groep naar de plechtige Hoogmis en Te Deum in O.L. Vrouwkerk. Na het Te Deum optocht door de stad.
De Kristi-Jongens noodigen hun ouders, vrienden en kennissen uit om samen met hen de Heilige Kommunie op te dragen voor Z.H. den Paus, en het Te Deum bij te wonen.
Kristus is Koning, en Zijn ridders zijn wij! Leve de Paus Koning van Rome!
de Kristi-Jongens.
TIENEN
De Kristi-Jongens vormen in onze stad een jeugdvereeniging die tot doel heeft de geestelijke vorming, de geestontwikkeling en de lichamelijke opvoeding van de jeugd. Zondag l.l. hebben zij op den Waaiberg een groot Kampvuur ingericht. Een eigenaardig feest in open lucht, waardoor de Kristi-jongens aan het talrijk publiek wilden toonen hoe zij uit kampeeren gaan. De jongens rond het kampvuur gezeten. Daar werd gespeeld, gedanst en gezongen. Opwekkende liederen met Kristen Vlaamschen geest, begeleid door mandolienen en mondharmonica's, luimige en ernstige declamaties ; een verzorgde opvoering van « Ten aanval », een aangrijpend tooneelspel van Lod. Dosfel, uit den tijd der Kruisvaarten in het H. Land. Dit alles besloten met het Bondslied der Kristi-jongens.
Waarlijk een avond waar onze jongens deugd hebben aan gehad.
ONS TIENEN
De Kristi-Jongens lopen mee in de Rerum Novarum optocht van 25 mei 1933.
TIENEN
Zondag 29 Oktober zal het feest van Kristus-Koning door de jeugdvereeniging "Kristi-Jongens" worden gevierd. Te 7 1/2 uur, algemeene communie; te 10 uur, plechtige Hoogmis, waarna uitstap in de stad ; te 3 uur, het lof met het afleggen der beloften.
Al deze plechtigheden gaan door in de kerk van O. L. V. ter Poel. De ouders en vrienden van de Kristi-jongens zijn verzocht aanwezig te zijn.
Op den feestdag van Allerheiligen zal het gunstig bekend St. Dominicuskoor in de plechtige hoogmis te 9 uur in de kerk der EE. PP. Dominikanen uitvoeren de "Missa in honorem Sanctae Elisabeth" van Jozef Gruber, voor vier gemengde stemmen.
In het plechtig lof te 3 uur namiddag worden uitgevoerd:
Panis Angelicus, van J. Gruber
Ave Maria van Vittoria
Tantum ergo, van J. Gruber.
Alle in vier gemengde stemmen.
ONS TIENEN
Heel Tienen kent ze nu, en ver buiten Tienen staan ze bekend : de kranig opmarcheerende knapen, met hun roffelende trommels, en hun jeugdig-zinderende mandolienen ; met hun lentegroene kieltjes en hun fier wapperende Kristivaandels ; met hun eeuwige blije jeugd en hun fiere durvende blik in hun klare kijkers.
Pas over een goed jaar gesticht, staan ze nu eikevast! En wat meer is : ze hebben hun jonge geestdrift, hun warme liefde en hun durvende strijdlust voor hun Koning Kristus, meegedeeld aan vele andere jongens, buiten Tienen, die allen hun broeders geworden zijn. De Kristi-Jongens zijn gegroeid: want niet alleen meer te Tienen is een bond, maar op verschillende plaatsen buiten Tienen staan reeds honderde Kristi-Jongens schouder aan schouder met hun Tiensche broeders, één in liefde, één in trouw, één in strijd, één in ideaal !
Zondag, 29 Oktober, feest. van Kristus-Koning, is weer een hoogdag voor de Kristi-Jongens. Dien dag zullen ze hun diepe trouw aan hun Koning betuigen.
's Morgens te 7 1/2 u. Algemeene Kommuniemis in O.L.Vrouwkerk; te 10 u Plechtige hoogmis; daarna uitstap in de stad.
's Namiddags, na het Lof van 3 u. in de O.L.Vrouwkerk, Plechtige Belofteaflegging der Kristi-Jongens.
Ieder, die verleden jaar tegenwoordig was, weet hoe indrukwekkend die plechtigheid is.
Daarom noodigen we allen uit op deze groote plechtigheid: al de ouders en familieleden onzer jongens; al degenen, die sympathiek staan tegenover ons (en die zijn er vele, dat hebben we ondervonden); al de ouders, wier jongens nog niet bij ons zijn, en die toch ook Kristi-Jongen zouden moeten zijn; al degenen, die nog immer een beetje wantrouwig zijn; die allen zijn ten zeerste welkom. Aan die allen vragen we dat ze onze plechtigheid met hunne tegenwoordigheid willen vereeren. Het zal voor ons een flinke aanmoediging zijn in on dapper streven naar ons mooi ideaal: Kristus moet regeeren in Vlaanderen!
Van harte danken we U allen, met een vurig gebed en en blijde jongensgroet
in Kristus-Koning
de Kristi-Jongens
BIJ HET AFSCHEID VAN E. H. AARTS
Slechts twee jaar is hij in de Blanke Stad geweest en in die korte spanne tijds heeft hij er reuzenwerk verricht, bij zooverre dat, wanneer hij met zijn knapenschap door de straten toog, ge totaal vergeten gingt dat ge in een blauwe vesting zat. Hij was er onderpastoor van het H. Hart, maar zijn grootste werk gold er onze jeugd. Dezer dagen nu werd hij naar een nieuw groot arbeidsveld geroepen, naar Deurne, zijn geboortestreek. Te Tienen zal hij nu kolossaal gemist worden en zijn afscheid wordt er dan ook zeer betreurd. Want het is verbazingwekkend wat deze eenvoudige, maar schrandere priester, met den jongen overmoed van zijn 30 jaar, in een stad als deze onder de Jeugd heeft tot stand gebracht.
Hij deed er de Kristi-jongens ontstaan onder de leuze: Kristus is Koning, zijn ridders zijn wij. Het was een stuk levensdroom van hem, een droom dien hij als jong professor en groote vriend van de jeugd van 't college van Boom naar deBlanke Stand meebracht. Hij de jeugd, zijn hart voelde haar aan, hij wist wat ze noodig had. Veel schoon romantisme was er met zijn werk gemoeid: kleurige kieltjes, vendels en strikjes, muziek van mandolienen, van hooge trommels en mondharmonica's, reizen, trekken en kampvuur, met den klank van schallende liederen daarrond.
Met één slag veroverde hij een kern van jongens, wier aantal zienderogen aangroeide, en in weinige weken maakte hij er een knapenschap van, die blijmoedig haar Roomsch geloof op straat dierf te belijden en er getuigenis van haar Vlaamsche fierheid dierf af te leggen. Van de zijde der tegenstrevers werd zij werk werk met Ieede oogen aangezien en vruchteloos, ondanks al de geldmiddelen waarover ze beschikken, hebben ze getracht hem in hun eigen kringen na te doen. Wat er hun evenwel ontbrak was de bezieling van een ervaren jeugdleider, zooals hij er een was bij uitnemendheid. Dag en nacht werkte hij voor zijn Kristi-Jongens op allerlei gebied. Hij bad voor hen, hij schreef en teekende voor hen, heele boekjes vol, die hij eigenhandig drukte en waaruit u steeds een frissche geest tegenwaaide van blijde, sterke jeugd, van schoon Roomsch geloof en fiere Vlaamschgezindheid.
Ook kwamen van zijn hand, onder den naam T. Lindekruis, reeds enkele boeken van de pers, echte, kloeke jongensboeken, o.a.... "Harde Strijd", "Padvinders", "Kristi-Jongens", "In één dag en één nacht". Van zijne hand verschenen ook enkele Vlaamsche filmkens in de bekende uitgave van Averbode. Allemaal lectuur die onze jeugd letterlijk verslindt. Dat hij in zijn Kristi-Jongenrenorganisatie kinderen van minder en meer begoeden stand in een schoonen kristelijken geest wist samen te brengen en broederlijk, zonder onderscheid, met malkaar wist doen om te gaan, was voorzeker op sociaal gebied een der schoonste trekken van zijn werk.
Katholiek en Vlaamsch Tienen mag gelukkig zijn eenmaal den zegen van den arbeid van E. H. Aarts voor zijn jeugd gekend te hebben. Al was de tijd maar kort, zijn werk staat evenwel vastgeworteld in den Tienschen bodem. De kranige vendelleiders, die hij zelf gevormd heeft, en die op de hoogte zijn van hun taak, zijn verknochte vrienden en een nieuwe jonge proost, waar nu hoopvol wordt naar uitgezien, zullen zijn groote werk, dat reeds tot in enkele dorpen rond Tienen vertakt is, voorzeker in de goede baan houden en het steeds doen gedijen. En zeker is 't dat de Kristi-jongens van Tienen en niet het minst hunne ouders den E. H. Aarts eeuwig dankbaar zullen zijn voor zooveel milde liefdegaven, die ze van zijn jong en groot priesterhart hebben ontvangen en die nog lang ten goede zullen nawerken. Van hunnen kant zullen ze er ook voor bidden dat des Heeren zegen steeds op het werk van E.H. Aarts mogen neerkomen.