AI ผู้ช่วยนักแก้ปัญหา: สร้างโครงงานด้วยแนวคิดเชิงคำนวณ

 ใบความรู้ ขั้นตอนวิธีการใช้ AI สำหรับการค้นคว้าข้อมูลเบื้องต้น

การใช้ AI เปรียบเสมือนการมีผู้ช่วยวิจัยส่วนตัวที่พร้อมตอบคำถามและสรุปข้อมูลให้เราได้อย่างรวดเร็ว แต่หัวใจสำคัญคือ การตั้งคำถาม (Prompt Engineering) ที่ชัดเจนและตรงประเด็น

1.     ระบุปัญหาและตั้งเป้าหมายการค้นคว้าให้ชัดเจน:

o   ก่อนจะเริ่มใช้ AI ให้ถามตัวเองก่อนว่า "ฉันต้องการหาข้อมูลเกี่ยวกับเรื่องอะไร?" และ "ข้อมูลนี้จะนำไปใช้อะไร?" ยิ่งเราชัดเจนกับสิ่งที่เราอยากรู้มากเท่าไหร่ AI ก็จะยิ่งให้ข้อมูลที่ตรงใจมากขึ้นเท่านั้น

o   ตัวอย่าง: ถ้าปัญหาคือ "ขยะพลาสติกในโรงเรียนมีจำนวนมาก" เป้าหมายการค้นคว้าอาจเป็น "แนวทางการลดขยะพลาสติกในโรงเรียนที่ประสบความสำเร็จในที่อื่น" หรือ "เทคโนโลยีที่ใช้จัดการขยะพลาสติก"

2.     ใช้เครื่องมือ AI ที่นักเรียนถนัด:

o   เปิดเว็บไซต์ https://copilot.microsoft.com/

o   เปิดเว็บไซต์ https://gemini.google.com/app?hl=th 

o   เปิดเว็บไซต์ https://chatgpt.com/ 

3.     ออกแบบคำสั่ง (Prompt) อย่างมีประสิทธิภาพ:

o   นี่คือหัวใจสำคัญ! ลองนึกภาพว่านักเรียนกำลังสั่งงานผู้ช่วย หากนักเรียนสั่งกำกวม เขาก็อาจทำงานออกมาไม่ตรงใจ

o   ใช้ภาษาที่ชัดเจนและกระชับ: หลีกเลี่ยงประโยคที่ซับซ้อน

o   ระบุขอบเขตและบริบท: บอก AI ว่าข้อมูลที่ต้องการอยู่ในเรื่องอะไร เกี่ยวกับใคร หรือที่ไหน

o   กำหนดรูปแบบผลลัพธ์ที่ต้องการ (ถ้ามี): เช่น "สรุปเป็นข้อๆ", "เขียนเป็นตาราง", "ยกตัวอย่างมา 3 อย่าง"

o   ลองปรับเปลี่ยนคำสั่งหากไม่ได้ผลลัพธ์ที่ต้องการ: AI ไม่ได้ฉลาดเสมอไป ถ้าข้อมูลที่ได้ยังไม่ถูกใจ ลองเปลี่ยนคำถามใหม่หรือเพิ่มรายละเอียดเข้าไป

4.     วิเคราะห์และประเมินผลลัพธ์ที่ได้จาก AI:

o   อย่าเชื่อ AI ทุกอย่าง 100%: AI เรียนรู้จากข้อมูลจำนวนมากบนอินเทอร์เน็ต ซึ่งอาจมีข้อมูลที่ผิดพลาด ล้าสมัย หรือมีอคติได้

o   ตรวจสอบความถูกต้อง: หากข้อมูลสำคัญ ควรนำไปเปรียบเทียบกับแหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถืออื่น ๆ (เช่น เว็บไซต์ทางการ, บทความวิชาการ)

o   สรุปใจความสำคัญ: AI อาจให้ข้อมูลมาเยอะมาก ให้เราคัดกรองเฉพาะส่วนที่เกี่ยวข้องและเป็นประโยชน์ต่อโครงงานของเรา

ตัวอย่างการใช้ AI เพื่อค้นคว้าข้อมูลเบื้องต้น

ตัวอย่างที่ 1: โครงงาน "ลดขยะพลาสติกในโรงเรียน"

• ปัญหา: ปริมาณขยะพลาสติกในโรงเรียนมีมากเกินไป

• เป้าหมายการค้นคว้า: หาแนวทางปฏิบัติที่ดี (Best Practice) ของโรงเรียนอื่น ๆ ที่ประสบความสำเร็จในการลดขยะพลาสติก รวมถึงเทคโนโลยีที่สามารถนำมาประยุกต์ใช้ได้

การใช้ AI:

• คำสั่ง (Prompt) ที่ 1:

"ช่วยสรุปแนวทางการลดขยะพลาสติกที่ประสบความสำเร็จในโรงเรียนมัธยมศึกษา
พร้อมยกตัวอย่างกิจกรรมที่เป็นรูปธรรมมา 3-5 กิจกรรม"

• • ผลลัพธ์ที่คาดหวังจาก AI: AI อาจจะสรุปแนวทาง เช่น การรณรงค์, การแยกขยะ, การใช้ซ้ำ, การนำกลับมาใช้ใหม่ พร้อมยกตัวอย่างกิจกรรม เช่น โครงการ "ถุงผ้าลดโลกร้อน", "แก้วส่วนตัวลดขยะ", "ธนาคารขยะ"
    
    
    

• คำสั่ง (Prompt) ที่ 2 (ต่อยอดจากผลลัพธ์แรก):

"มีเทคโนโลยีอะไรบ้างที่สามารถนำมาประยุกต์ใช้เพื่อช่วยลดหรือจัดการขยะพลาสติกในโรงเรียนได้บ้าง? อธิบายเทคโนโลยีละ 1-2 บรรทัด"

• • ผลลัพธ์ที่คาดหวังจาก AI: AI อาจจะเสนอเทคโนโลยี เช่น เครื่องอัดขยะ, แอปพลิเคชันส่งเสริมการแยกขยะ, ถังขยะอัจฉริยะ, เครื่องรีไซเคิลขวดพลาสติกแบบหยอดเหรียญ
    
    
    

• การวิเคราะห์ผลลัพธ์: จากข้อมูลที่ได้ นักเรียนสามารถนำไปวิเคราะห์ว่าแนวทางหรือเทคโนโลยีใดที่เหมาะสมกับบริบทของโรงเรียนตนเองมากที่สุด และมีงบประมาณหรือทรัพยากรเพียงพอที่จะนำมาใช้ได้จริงหรือไม่

ตัวอย่างที่ 2: โครงงาน "ระบบแจ้งเตือนการบ้าน/กิจกรรมโรงเรียน"

• ปัญหา: นักเรียนมักลืมส่งการบ้าน หรือไม่ทราบข่าวสาร/กิจกรรมสำคัญของโรงเรียน ทำให้พลาดโอกาสต่างๆ

• เป้าหมายการค้นคว้า: ศึกษาแอปพลิเคชันหรือระบบแจ้งเตือนที่มีอยู่แล้ว หลักการทำงานของระบบ และคุณสมบัติที่สำคัญ
  
  

การใช้ AI:

"รวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับแอปพลิเคชันหรือระบบแจ้งเตือนการบ้าน/กิจกรรมสำหรับนักเรียนที่นิยมใช้ในปัจจุบัน พร้อมบอกข้อดีข้อเสียของแต่ละระบบ"

• คำสั่ง (Prompt) ที่ 1:

  • ผลลัพธ์ที่คาดหวังจาก AI: AI อาจจะแนะนำแอปพลิเคชัน เช่น Google Classroom, Line Group, ClassDojo หรือระบบแจ้งเตือนผ่าน SMS พร้อมระบุข้อดีข้อเสีย เช่น ใช้งานง่าย, มีฟีเจอร์หลากหลาย, เข้าถึงข้อมูลได้รวดเร็ว, ค่าใช้จ่าย, ความเป็นส่วนตัว

"หลักการทำงานเบื้องต้นของระบบแจ้งเตือน (Notification System) คืออะไร และส่วนประกอบหลักๆ ที่จำเป็นในการสร้างระบบนี้มีอะไรบ้าง?"

• คำสั่ง (Prompt) ที่ 2 (ต่อยอดจากผลลัพธ์แรก):

  • ผลลัพธ์ที่คาดหวังจาก AI: AI อาจจะอธิบายหลักการทำงานตั้งแต่การรับข้อมูล, การประมวลผล, การส่งข้อความ, ไปจนถึงการแสดงผลบนอุปกรณ์ผู้ใช้ พร้อมบอกส่วนประกอบ เช่น ฐานข้อมูล, เซิร์ฟเวอร์, API, ส่วนติดต่อผู้ใช้ (UI)

• การวิเคราะห์ผลลัพธ์: นักเรียนจะได้เห็นภาพรวมของระบบแจ้งเตือนที่มีอยู่ และเข้าใจหลักการทำงานพื้นฐาน ซึ่งเป็นประโยชน์อย่างมากในการออกแบบโครงงานของตนเอง