Λατώ, αρχαία πόλη

Περιγραφή

Η αρχαία πόλη Λατώ, το αστικό κέντρο της πόλης- κράτους των Λατίων, της ισχυρότερης πόλης στον κόλπο του Μιραμπέλλου, θεωρείται η καλύτερα διατηρημένη πόλη της κλασικής - ελληνιστικής περιόδου στην Κρήτη και μια από τις πληρέστερα σωζόμενες στην Ελλάδα. Ήταν οχυρωμένη, οι κατοικίες ήταν κτισμένες σε άνδηρα, ενώ διέθετε αγορά, πρυτανείο, όπου συσκέπτονταν οι άρχοντες, ναούς, ο σημαντικότερος από τους οποίους διασώζει ακόμη τη βάση του αγάλματος της θεότητας, και υπαίθριο θέατρο, λαξευμένο στο βράχο.

Από την είσοδο του αρχαιολογικού χώρου προς την πόλη, ακολουθώντας ένα μονοπάτι, ο επισκέπτης οδηγείται στην κύρια πύλη εισόδου που ανοίγεται στο ισχυρό οχυρωματικό τείχος. Η πύλη, ορθογώνιο κτίσμα, κλείνει με τρεις διαδοχικές πόρτες που σχηματίζουν μεταξύ τους δυο υπαίθριους χώρους σαν αυλές, θυμίζοντας εισόδους μυκηναϊκών ακροπόλεων. Στη συνέχεια αρχίζει ο κύριος δρόμος που αποτελείται από ενενήντα σκαλοπάτια, σκαρφαλώνει στο λόφο και οδηγεί στην αγορά της πόλης. Στα δεξιά του υπάρχει σειρά από μαγαζιά και εργαστήρια σε μια προσπάθεια χωροταξικής οργάνωσης. Λόγω της ισχυρής κλίσης του εδάφους οι Λάτιοι κατασκεύασαν ισχυρούς αναλημματικούς τοίχους δημιουργώντας άνδηρα για τις κατοικίες τους. Ένας από αυτούς, ο ισχυρότερος, ενισχυμένος με πύργους σχημάτιζε ένα δεύτερο οχυρωματικό τείχος. Πίσω του, σε επτά διαμορφωμένα άνδηρα, απλώνονταν οι κατοικίες. Ο βόρειος τοίχος καθεμιάς λειτουργούσε ως τοίχος αντιστήριξης του υπερκείμενου ανδήρου. Πολυάριθμες, στο βραχώδη άνυδρο αυτό χώρο, είναι οι δεξαμενές. Για να φτάσει κανείς στην αγορά κάνει το γύρο μιας στοάς με δωρική κιονοστοιχία που αποτελεί το δυτικό όριό της. Το νότιο άκρο και ο νότιος τοίχος της στοάς καταστράφηκαν στα χρόνια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, όταν στη θέση αυτή κατασκευάστηκε αλώνι που υπάρχει σήμερα.

Η αρχαία αγορά με ακανόνιστο τραπεζοειδές σχήμα βρίσκεται ανάμεσα στην ανατολική και δυτική συνοικία, στη βόρεια και νότια ακρόπολη, και αποτελούσε υποχρεωτικό πέρασμα για τους κατοίκους. Το κέντρο της καταλαμβάνει μικρός ναός σε σχήμα του απλού οίκου, αβέβαιης χρονολόγησης, από τον οποίο σώζεται σήμερα μια σειρά μεγάλων ορθοστατών. Βόρεια του ναΐσκου υπάρχει υπόγεια βαθειά κεντρική δεξαμενή, πιθανόν η δημόσια κεντρική δεξαμενή της πόλης. Στο βόρειο τμήμα της αγοράς εμφανίζεται μνημειώδης κλίμακα που χρησίμευε ως χώρος συγκέντρωσης, πιθανόν πολιτικής, και φιλοξενούσε 80 καθήμενους ή 180 όρθιους ακροατές. Δεξιά και αριστερά της κλίμακας δύο ισχυροί πύργοι υποστηρίζουν το ψηλότερο άνδηρο. Η κλίμακα οδηγεί στο σημαντικότερο κτήριο, το πρυτανείο, όπου συνεδρίαζαν οι άρχοντες της πόλης, γνωστοί ως κόσμοι. Αποτελείται από δυο μεγάλους και δυο μικρούς χώρους. Στον ένα από τους δυο μικρούς χώρους του, στο δυτικότερο, αναγνωρίστηκε η αίθουσα που στέγαζε τα αρχεία της πόλης και η οποία είχε πρόσβαση μόνο από το χώρο του εστιατορίου. Όλο το αρχιτεκτονικό σύνολο (η στοά, η κλίμακα, οι δυο πύργοι και το πρυτανείο) χρονολογείται στο β΄ μισό του 4ου ή στον 3ο αι. π.Χ.

Από την κορυφή της ακρόπολης οι Λάτιοι επόπτευαν το σύνολο σχεδόν της επικράτειάς τους. Από την αγορά μπορεί να επισκεφθεί κανείς τη νότια ακρόπολη. Κάτω από την ακρόπολη ισχυρός αναλημματικός τοίχος υποστηρίζει στενόμακρο πλάτωμα, όπου βρίσκονται τα ερείπια του μεγάλου ναού (διαστάσεων 10 x 16 μ.). Είναι απλό ως προς την κάτοψη κτίσμα, με ορθογώνιο πρόδομο ανατολικά και τετράγωνο σηκό δυτικά. Οι τοίχοι του σώζονται σε ύψος 3,35 μ. Ήταν κεραμοσκεπής κι είχε βοτσαλόστρωτο δάπεδο. Στο βάθος του σηκού ήταν τοποθετημένο το λατρευτικό άγαλμα, όπως φαίνεται από βάση που σώζεται στη θέση της. Χρησιμοποιήθηκε πιθανόν ως κατοικία τον 4ο αι. μ.Χ. Ανατολικά και σε χαμηλότερο επίπεδο σχηματίζεται «θεατρικός χώρος». Ένα μέρος του είναι λαξευμένο στο φυσικό βράχο, ενώ οι υπόλοιπες βαθμίδες είναι κτιστές. Η χωρητικότητά τους υπολογίζεται στους 350 θεατές. Σε επαφή με τις βαθμίδες υπάρχει μια εξέδρα με τρεις τοίχους που περιτρέχονται από θρανίο. Ήταν προφανώς υπαίθρια και η χρήση της άγνωστη. Πιθανόν χρησίμευε ως χώρος από όπου οι άρχοντες παρακολουθούσαν θρησκευτικές εορτές ή πολιτικές συγκεντρώσεις.

Πληροφορίες

• Τηλέφωνο: +30 28410 22462 - 28361 - 90511

• Φαξ: +30 28410 25115

• Email: efalas@culture.gr

Εισιτήρια

Ολόκληρο: €2, Μειωμένο: €1

Ημέρες Ελευθέρας Εισόδου

• 6 Μαρτίου - Μνήμη Μελίνας Μερκούρη

• 18 Απριλίου - Διεθνής Ημέρα Μνημείων

• 18 Μαΐου - Διεθνής Ημέρα Μουσείων

• Το τελευταίο Σαββατοκύριακο Σεπτεμβρίου κάθε έτους (Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς)

• 28 Οκτωβρίου

• Κάθε πρώτη Κυριακή του μήνα από 1ης Νοεμβρίου έως 31ης Μαρτίου

Ώρες Λειτουργίας

Θερινό:

08:30 - 16:00 (1 Απριλίου - 31 Οκτωβρίου).

Τρίτη: κλειστό