การจักสานเตยปาหนัน

ประวัติความเป็นมา

เครื่องจักสานของภาคใต้ทางด้านชายฝั่งตะวันตก หรือชายฝั่งทะเลอันดามัน ถือได้ว่าเป็นเครื่องจักสานเฉพาะถิ่น มีเอกลักษณ์เป็นของตนเองอยู่บ้าง ได้แก่ พวกเครื่องจักสานที่สานด้วยใบเตย ใบลำเจียก หรือ ปาหนัน ซึ่งส่วนมากนิยมสานเสื่อ สอบ หรือกระสอบสำหรับใส่ข้าว หรือใส่พืชผลต่างๆ โดยเฉพาะจังหวัดกระบี่ มีการสานไว้ใช้ในครัวเรือน จังหวัดกระบี่มีการสานเสื่อปาหนัน ที่มีเอกลักษณ์เฉพาะถิ่น มีความประสานกลมกลืนกับประเพณีนิยมของ ท้องถิ่นและวิธีการสาน ตลอดจนการใช้วัสดุในท้องถิ่นที่ต่างจากเครื่องจักสาน อื่นๆ มีการสืบทอดภูมิปัญญา การสานมาจากบรรพบุรุษสู่ลูกหลาน และเรียนรู้กันภายในครอบครัว โดยเฉพาะผู้ที่นับถือศาสนาอิสลาม นิยม ใช้เสื่อในการปูนอน และนำไปรองนั่งที่สุเหร่า และใช้เป็นเสื่อปูนอนของคู่บ่าวสาว ที่จะแต่งงานใหม่ โดยคู่บ่าว สาวจะต้องช่วยกันสานไว้หลายๆ ผืน เพื่อใช้รองแทนที่นอนในสมัยโบราณ และปัจจุบันได้รับการส่งเสริมจาก หน่วยงานภาครัฐ จึงได้คิดพัฒนารูปแบบเป็นผลิตภัณฑ์ที่หลากหลาย เป็นสินค้าของฝากประจำจังหวัดที่มี ชื่อเสียงที่สวยงาม ทนทาน ได้แก่ เสื่อปาหนัน หมอน กระเป๋า ซองบุหรี่ หมุกใส่ของเครื่องใช้สอย เป็นต้น

ผลิตภัณฑ์จักสานจากเตยปาหนัน

เครื่องจักสานจากเตยปาหนันนั้นมีเอกลักษณ์ เพราะเป็นงานฝีมือ หัตถกรรมท้องถิ่นที่มีความงามและมีศิลปะที่เกิดจากการผสมกลมกลืนของรูปทรง โครงสร้าง และลวดลายเป็นอย่างดี มีความละเอียดและปราณีต ผลิตภัณฑ์มีความสวยงาม ทั้งด้านรูปแบบ สีสัน ลวดลายในการจักสาน ผลิตภัณฑ์มีความหลากหลาย ใช้วัสดุในท้องถิ่นในการจักสาน สะท้อนให้เห็นคตินิยมของท้องถิ่น ลักษณะวัฒนธรรมการประกอบ อาชีพ การดำรงชีพ และลักษณะทางภูมิศาสตร์ของแต่ละท้องถิ่น งานฝีมือ หัตถกรรมท้องถิ่นที่มีความงามและมีศิลปะที่เกิดจากการผสมกลมกลืน ของรูปทรง โครงสร้าง และ ลวดลายเป็นอย่างดี มีความละเอียดและประณีต

ขั้นตอนการทำเส้นเตยปาหนัน

ส่วนขั้นตอนการทำเส้นเตยนั้น เริ่มต้นด้วยการตัดใบเตยปาหนัน โดยเลือกใบที่ไม่แก่และอ่อนจนเกินไป เพื่อจะได้เส้นเตยที่มีคุณภาพดี จากนั้นตัดหนามเตยด้านตรงกลางออก เพื่อให้ง่ายต่อการทำขั้นตอนต่อไป นำใบเตยที่ผ่านการกรีดหนามออกแล้ว นำมาทำการลนไฟหรือลวกน้ำร้อนในกระทะ 30 วินาที เพื่อที่จะทำให้ใบเตยอ่อนตัวลง สังเกตได้ที่ใบจะมีความเงามันขึ้น เมื่อได้ใบเตยตามที่ต้องการแล้ว ใช้ย่าหาดกรีดให้เป็นเส้นตามขนาดที่ต้องการ นำเส้นไปขุดกับไม้ขูดให้เส้นเตยนิ่ม แล้วค่อยนำไปแช่น้ำไว้สัก 2-3 คืน เพื่อให้เส้นขาวและมีความคงทนยิ่งขึ้น และนำออกมาตากแดดให้แห้งพร้อมจักสานต่อไป โดยลวดลายของการจักสานเตยปาหนัน ได้แก่ ลายงูเหลือม ลายลูกแก้ว ลายดวงจันทร์ ลายตำโป๊ะ ลายวงแหวน ลายหมากรุก ลายสอง ลายลูกปอ ลายอกปู ลายดอกมะลิ ลายดอกโพธิ์ ลายดอกขี้พล้า ลายดอกสัก ลายตาบอด ลายเจ๊ะหมาดสินหลา และลายตัวอักษรและรูปภาพต่างๆ ขณะนี้กลุ่มเตยปาหนันบ้านร่าหมาด มีผลิตภัณฑ์หัตถกรรมจากเตยปาหนัน ที่ได้รับความนิยมหลากหลาย เช่น เสื่อ หมุกกรีบ หมอน กระเป๋าหนีบ ซองใส่นามบัตร กระจงหกมุม ที่รองจาน กระจงเล็ก กระจงขวด ซองใส่แว่นตา

บรรยากาศการเยี่ยมชมกลุ่มหัตถกรรมเตยปาหนัน หมู่ที่ 6 บ้านวังหิน

ข้อมูลการติดต่อ

ข้อมูลการติดต่อ

Facebook : กลุ่มหัตถกรรมเตยปาหนันบ้านวังหิน หมู่ 6

แผนที่กลุ่มหัตถกรรมเตยปาหนัน หมู่ที่ 6 บ้านวังหิน