ประวัติท้องถิ่น โรงเรียนบ้านเขามะกา - ประวัติศาสตร์บ้านเนินสวนอ้อย

ข้อมูลประวัติศาสตร์ท้องถิ่น

ตำบลศาลาลำดวน อำเภอเมืองสระแก้ว จังหวัดสระแก้ว

ประวัติพระธาตุศรีสุมังค์

บรรพบุรุษคนลาวพื้นเมืองสระแก้วโบราณ เป็นผู้สืบสายมาจากนครศรีโคตรบูรณ์ (นครพนม) ตำนานพระอุรังคธาตุชนพื้นเมืองนครคำบุ คำม้วน คำเกิด นครพนมเชื้อตระกูลพระบรมราชาท้าวแสง ท้าวสิงห์ ท้าวแก้วกู ท้าวสุตตา อดีตเจ้าเมืองนครพนมศรีโคตรบูรณ์ ทั้งสองฝั่งลุ่มแม่น้ำโขง จังหวัดนครพนม พระธาตุพนม คือ นครศรีโครตบูรณ์ เดิตั้งอยู่ฝั่งทิศตะวันออกแม่น้ำโขง ก่อนพุทธกาลเมืองครั้งการสร้างนครพนม เมื่อ พ.ศ. 8 หลังพระปรินิพพานก็ย้ายมาตั้งอยู่ทิศตะวันตกแม่น้ำโขงชื่อว่า เมืองมรุขะนครศรีโครตบูรณ์ เมื่อ พ.ศ. 500 เมืองร้าง ลงมาตั้งอยู่ นครสาเกตศรีโครตบูรณ์ (ร้อยเอ็ด) ถึง พ.ศ. 771 เมืองนครสาเกต ถูกขอมดำทราวดียึดร้าง พระยาคำปาง เจ้าสังฆวิชากุมาร หมื่นกาหลง หมื่นนันทอาราม หมื่นน้ำรุง (พระน้ำรุง) พากันย้ายไปสร้างยึดเมืองเวียงจันทร์

ต่อมาเมื่อ พ.ศ. 1800 นครเวียงจันทร์เกิดเหตุจลาจลสงครามกลางเมือง จนเมืองเกือบจะร้าง พระเจ้ารามบัณฑิตโอรส จึงลงมาสร้างนครคำบุ คำม้วน คำเกิด ที่ท่าแขก มหาไชย ปัจจุบันอยู่ฝั่งทิศตะวันออกของแม่น้ำโขง ชื่อว่า เมืองศรีโครตตะบองนครพนม ต่อมาเมืองลาวล้านช้างหลวง พระบางเชียงทอง ขยายลงมาควบคุม ภายหลังเมื่อ พ.ศ. 2157 พระจ้านครหลวงพิชิตธรรมทิศราชธานี (เจ้าหน่อเมือง) ย้ายเมืองจากศรีโครต ตะบอก ท่าแขก ลงมาอยู่ฝั่งทิศตะวันตก แม่น้ำโขง เรียกชื่อว่า นครพนมศรีโคตรบูรณ์ (จังหวัดนครพนม)

ต่อมาเมื่อ พ.ศ. 2322 สมเด็จพระยามหากษัตริย์ศึก ทรงดำรงสมุหนายก สมุหกลาโหม และเจ้าพระยาสุรสีหนาท ได้อพยพเชื้อสายลูกหลาน ท้าวแสง ท้าวสิงห์ ท้าวแก้วกู่ อดีตเจ้าเมืองนครพนมและนครคำบุ คำม้วน คำเกิด มหาไชยลุ่มแม่น้ำโขง ลงมาสร้างเมืองหัวด่านพระปรง – พระสทึง สร้างเมืองหัวด่านหนองแข่ สร้างเมืองหัวด่านบ้านท่าแร่

ต่อมาเมื่อ พ.ศ. 2369 – 2371 พระยาราชสุภาวดี หรือเจ้าพระยาบดินทรเดชาดำรง (สิงห์ สิงหเสนี) สมุหนายก สมุหกลาโหม ได้อพยพเชื้อสายลูกหลานพระบรมราชาหรือ ท้าวสุตตา อดีตเจ้าเมืองนครพนม และชาวเวียงจันทร์คำบุ หรือเมืองบุริคำไชย คำม้วน คำเกิด มหาไชย พระธาตุพนม ลุ่มแม่น้ำโขง ลงมาสร้างเมืองหัวด่านพระปรง – พระสทึง เป็นเมืองชื่อว่า เมืองสระแก้ว สร้างเมืองหัวด่านหนองแข่ เป็นเมืองชื่อว่า เมืองวัฒนานครหรือนครพนมประยุกต์ใหม่ สร้างเมืองหัวด่านท่าแร่ เป็นเมืองชื่อว่า เมืองอรัญประเทศ เจริญรุ่งเรืองพัฒนาขึ้นมาเป็นจังหวัดสระแก้ว เมื่อ พ.ศ. 2535

ต่อมาเมื่อ พ.ศ. 2547 พระอาจารย์กล ธีรธมฺโม (ดีจุ้ย) หรือพระครูโสภิตธีรธรรม ท่านได้ขึ้นไปธุดงค์ที่จังหวัดหนองคาย จุดเริ่มต้นที่วัดหินปากเป้ง ลุ่มแม่น้ำโขง ถือธุดงค์ลงมาถึงตำบลนาถ่อนทุ่ง อำเภอพระธาตุพนม จังหวัดนครพนม ได้เข้าไปปักกลด นมัสการพระเถระผู้ใหญ่ฝ่ายปฏิบัติถือธุดงค์รูปหนึ่ง ท่านได้มอบพระบรมสารีริกธาตุให้ พระอาจารย์จงกล จำนวน 1 ผอบ พร้อมได้กล่าวบอก เป็นพระบรมสารีริกธาตุมาจากองค์พระธาตุพนม เมื่อเหตุการณ์ พ.ศ. 2518 ขาวนครพนมได้สร้างองค์พระธาตุขึ้นอย่างรวดเร็ว ยังมิได้นำไปถวายคืน พระอาจารย์จงกลจึงนำลงมาศึกษาตามตำนานพระธาตุศรีโคตรบูรณ์ แล้วบนบานศาลกล่าว ปฏิบัติบูชา นำพาดำเนินการก่อสร้างตามแบบพระธาตุพนม บรรจุพระบรมสารีริกธาตุของพระเถระชาวนครพนม นครคำบุ หรือบุริคำไชย คำเกิด คำม้วน มหาไชยโบราณ มาเป็นพระธาตุเจดีย์ศรีสมังค์วนาราม บ้านคลองสำอาง หมู่ที่ 8 ตำบลศาลาลำดวน อำเภอเมืองสระแก้ว จังหวัดสระแก้ว

แผนที่ชุมชนบ้านเนินสวนอ้อย

สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสระแก้ว เขต 1