ข้อมูลประวัติศาสตร์ท้องถิ่น ชุมชนบ้านหนองผูกเต่า

ตำบลศาลาลำดวน อำเภอเมืองสระแก้ว จังหวัดสระแก้ว

ประวัติชุมชนบ้านหนองผูกเต่า

เมื่อพ.ศ.๒๔๖๐ได้มีประชาชนบ้านนา (หนองสังข์) อำเภอกบินทร์ จังหวัดปราจีนบุรี อพยพมาตั้งถิ่นฐานห่างจากถนนสุวรรณสรจำ ๔ ครอบครัว นายทอง พาชาติ นายพรม วันพรม นายทุย เจริญผล และนายรี ยิ่งยง ต่อมานายรี ยิ่งยง ได้บวช และเป็นผู้ก่อตั้งวัดนีริมิตร (บ้านแก้ง) หลังจากนั้นได้มีประชาชนเพิ่มเติมขึ้นมา

สภาพพื้นที่โดยทั่วไปเป็นป่าทึบมีสัตว์ป่าอาศัยอยู่จำนวนมาก พื้นที่บางแห่งก็เป็นหนองน้ำปกคลุมไปด้วยหญ้าและพืชน้ำต่าง ๆ ประชาชนที่ได้อพยพเข้ามาได้ทำการถางป่าเป็นหนองน้ำ เพื่อทำการเกษตรปลูกข้าว เป็นหลักปรากฏว่าเมื่อเปิดป่าหนองน้ำพบสัตว์น้ำ คือ เต่า เป็นจำนวนมาก ประชาชนได้จับเต่าในหนองน้ำกลับบ้าน แต่ไม่หมดจึงได้ทำการผูกมัด “หนองผูกเต่า” ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา เมื่อมีประชาชนอพยพเข้ามา ซึ่งเป็นผู้ใหญ่บ้านได้บริจาคที่จำนวน ๒๐ ไร่เศษ บริเวณทิศตะวันตกของหนองผูกเต่าให้ทำการก่อตั้งวัด ในปี๒๕๐๒ วัดวิหารธรรม (บ้านหนองผูกเต่า) โดยมีพระเสนอสิงห์สนิทเป็นเจ้าอาวาสวัดปี พ.ศ.๒๔๘๖ นายคำเบ้า ยิ่งยง บุตรนายรี ยิ่งยง ได้บริจาคที่ดินจำนวนหนึ่งรวมถึงชาวบ้านก็ได้ตั้งโรงเรียนบ้านหนองผูกเต่าขึ้น โดยมีนายทวี แผนศรี เป็นครูใหญ่คนแรกเปิดสอน ป.๑ - ป.๔ ต่อมาพระคำสาขันติสอน (พระสุนทร) ดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดวิหารธรรม ได้ร่วมมือกับชาวบ้านบุกเบิกพัฒนาวัดและโรงเรียนร่วมกันตลอดมาด้วยความร่วมมือวิถีชุมชนชนบท

ปัจจุบันบ้านหนองผูกเต่ามี นายทอองศรี นายบุญรัตนี เชื้อแก้ว ได้แยกหมู่บ้านออกไปเป็นหมู่ ๗ (บ้านลานมัน) และหมู่บ้านหนองผุกเต่าในหมู่ที่ ๓ มีนางสมาน จันทวงษ์ เป็นผู้ใน ปี พ.ศ.๒๕๒๓ หมู่บ้านหนองผูกเต่า มีการแต่งตั้งกรรมการวัดขึ้นใหม่ ในช่วงนี้เป็นการเปลี่ยนแนวคิด และวิธีทำงานของรุ่นที่ ๒ กับรุ่นที่ ๓ มีการปรับกระบวนการคิดวิธีทำงานให้มีความโปร่งใสชัดเจนในรูปคณะกรรมการวัดฝ่ายต่าง ๆ ภายใต้การนำของผู้นำวิถีชีวิตและจิตวิญญาณ คือ คณะครุสุนทรสารธรรม โดยมี นายกีระพล จันทวงษ์ เป็นผู้ประสานดำเนินการพัฒนาหมู่บ้านวัดและโรงเรียนร่วมกันหลายฝ่าย นายเฉลิม ทาหอม นายแดง ด่านส่งเสบียง นาย เครื่อง ยิ่งยง และประชาชนทุกคนในหมู่บ้าน มีการพัฒนาวัดบ้านและโรงเรียน จึงพัฒนาก้าวหน้าเป็นลำดับ ปลายปี พ.ศ๒๕๑๔ ได้มีแนวความคิดเกี่ยวกับการพัฒนาหมู่บ้านแนวใหม่โดยมีการร้องขอให้ นาย ไกลมล จันทวงษ์ ได้เข้ามาเป็นส่วนร่วมในการพัฒนาท้องถิ่นของตนเอง ดังนั้นจึงได้เสนอแนวคิดวิถีและจิตวิญญาณร่วมกันระหว่างครูสุนทรประชาชนทุกกลุ่มในหมู่บ้าน และชุมชนใกล้เคียงและจัดระเบียบชุมชนบ้านหนองผูกเต่าขึ้นใหม่ ภายใต้โครงสร้างบ้านหนองผูกเต่า ๑๕ องค์กรจัดระบบสวัสดิการที่ชุมชนการกันเองในปัจจุบันนี้