Διεθνές Συμπόσιο: «100 Χρόνια από την Ίδρυση του Πατριαρχείου Ρουμανίας: Προκλήσεις της Ορθόδοξης Θεολογίας στον 20ό Αιώνα»
Από τις 3 έως τις 5 Ιουνίου 2025, συμμετείχα για ακόμη μια χρονιά σε αυτό το σπουδαίο διεθνές θεολογικό συμπόσιο, που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο «Valahia» του Τârgoviște. Η εκδήλωση συγκέντρωσε σημαντικούς πανεπιστημιακούς, θεολόγους και κληρικούς, προσφέροντας ένα πλούσιο πρόγραμμα παρουσιάσεων και συζητήσεων πάνω στις ιστορικές, κανονικές και ποιμαντικές διαστάσεις της ορθόδοξης θεολογίας τον προηγούμενο αιώνα.
Κατά τη διάρκεια των τεσσάρων συνεδριών, το συμπόσιο ανέδειξε θέματα όπως:
Η αυτοκεφαλία και η εθνική ταυτότητα της Ρουμανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας
Τα πνευματικά πορτρέτα Ρουμάνων ομολογητών της πίστης και ησυχαστών
Οι θεολογικές απαντήσεις στην εκκοσμίκευση και τον ηθικό σχετικισμό
Οι ποιμαντικές πρωτοβουλίες, η σημασία των λειτουργικών βιβλίων και οι δια-ορθόδοξες σχέσεις
Η θεολογική παρακαταθήκη του Αγίου Ιερομάρτυρα Ιλαρίωνα Φελέα και το έργο του π. Στανιλοάε
Οι σύγχρονες προκλήσεις για την Ορθοδοξία και ο ρόλος της στη σύγχρονη κοινωνία
Η δημιουργική ανταλλαγή ιδεών και οι ποικίλες προσεγγίσεις των ομιλητών επιβεβαίωσαν τη διαρκή σημασία της ορθόδοξης παράδοσης και θεολογίας απέναντι στις προκλήσεις του σύγχρονου κόσμου.
Στις 27 Μαΐου 2025, συμμετείχα στο Διεθνές Συνέδριο «The Church in the Early Centuries», που πραγματοποιήθηκε στους φιλόξενους χώρους του Sulkhan-Saba Orbeliani University στην Τιφλίδα. Το συνέδριο διοργανώθηκε από τη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου και συγκέντρωσε εξαιρετικούς ερευνητές από διάφορους ακαδημαϊκούς φορείς. Περιλάμβανε τρεις συνεδρίες:
Η πρώτη συνεδρία ανέδειξε τη διοικητική ανασυγκρότηση του Πατριαρχείου Αντιοχείας, την κατάργηση της αυτοκεφαλίας της Εκκλησίας της Γεωργίας, τον ρόλο των λαϊκών στα λειτουργικά δρώμενα, καθώς και ζητήματα όπως η αποϊεροποίηση στις ΗΠΑ.
Η δεύτερη συνεδρία, διαδικτυακή, επικεντρώθηκε σε σύγχρονες προκλήσεις της Ορθόδοξης Εκκλησίας και τη σημασία της ησυχαστικής προσευχής.
Η τρίτη συνεδρία ανέλυσε το Βυζαντινό μοναχισμό, τη διακονία της Εκκλησίας και την εμπειρία του «χαρμόσυνου πένθους» στον πνευματικό βίο.
Η συμβολή των εισηγητών άνοιξε νέους ορίζοντες στον διάλογο και ανέδειξε τη διαχρονική σημασία της παράδοσης και της θεολογικής σκέψης για τον σύγχρονο κόσμο.
Η εκδήλωση στη Μονή Βελανιδιάς (25.05.2025), που αποτυπώνεται στις φωτογραφίες, υπήρξε ένα ζωντανό και συγκινητικό μνημόσυνο αφιερωμένο στη μνήμη του Παπαφλέσσα, του Αρχιμανδρίτη Γρηγορίου Δικαίου. Τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Παπαφλέσσα και τα εγκαίνια της Πινακοθήκης της Ελληνικής Επανάστασης αποτέλεσαν όχι μόνο ένα σημαντικό ιστορικό και πολιτιστικό γεγονός, αλλά και μια ευκαιρία πνευματικής ανανέωσης για όλους τους συμμετέχοντες. Οι φωτογραφίες αποτυπώνουν με ζωντάνια τη μοναδική ατμόσφαιρα που δημιουργήθηκε στο ιερό τοπίο της Βελανιδιάς: τον σεβασμό και την κατάνυξη κατά τη διάρκεια της τελετής, τη μεγαλοπρέπεια της αποκάλυψης της προτομής, τα συγκινητικά λόγια που ειπώθηκαν από τους ομιλητές, καθώς και τη συγκέντρωση των πιστών και των εκπροσώπων των αρχών που προσήλθαν με ευγνωμοσύνη και δέος.
Το βλέμμα όλων στράφηκε στη μορφή του Παπαφλέσσα, όχι απλώς ως ιστορικού ήρωα, αλλά ως διαχρονικού προτύπου ελευθερίας, πίστης και θυσίας. Οι εικόνες της εκδήλωσης φέρνουν στο φως αυτή τη μαρτυρία: τις σημαίες που κυμάτιζαν, το φως που έλουζε την προτομή, την ευλάβεια των συμμετεχόντων που ένιωθαν το βάρος της Ιστορίας να ακουμπά την καρδιά τους. Στην εκδήλωση αυτή, όπως εύστοχα αποτυπώνεται στο λόγο που εκφωνήθηκε, τιμήθηκε όχι μόνο η μνήμη του Παπαφλέσσα, αλλά και η ζωντανή αποστολή που αφήνει στους επόμενους: η προσήλωση στην αλήθεια, η αγάπη για την πατρίδα και η δύναμη να σταθεί κανείς όρθιος απέναντι στις προκλήσεις κάθε εποχής. Οι φωτογραφίες της εκδήλωσης αποτελούν συνεπώς ένα πολύτιμο τεκμήριο μνήμης και ελπίδας, που συνομιλεί με το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον.
Συμμετοχή στη Θεματική Ενότητα «Θρησκευτική Διπλωματία» του Delphi Economic Forum X (10 Απριλίου 2025)
Στις 10 Απριλίου 2025, στο πλαίσιο του Delphi Economic Forum X, πραγματοποιήθηκε στο V Hotel η θεματική ενότητα «Θρησκευτική Διπλωματία» (16:00–16:45), ενταγμένη στο ευρύτερο πρόγραμμα CULTURE του Φόρουμ. Τη συνεδρία συντόνισε η φιλόλογος και δημοσιογράφος Βίκυ Φλέσσα (ΕΡΤ, Τηλεόραση της Βουλής), ενώ συμμετείχαν ως ομιλητές:
Αλκιβιάδης Στεφανής, Διοικητής Αγίου Όρους, πρ. Υφυπουργός Εθνικής Άμυνας, Επίτιμος Αρχηγός ΓΕΣ
Σεβ. Μητροπολίτης Νέας Ιωνίας και Φιλαδελφείας, Ηρακλείου και Χαλκηδόνος Γαβριήλ
Ιωάννης Παναγιωτόπουλος, Καθηγητής Γενικής Εκκλησιαστικής Ιστορίας, ΕΚΠΑ
Η συζήτηση ανέδειξε τον πολυεπίπεδο ρόλο της θρησκευτικής διπλωματίας στο σύγχρονο διεθνές περιβάλλον, φωτίζοντας τις γεωπολιτικές, πολιτισμικές και θεολογικές της διαστάσεις. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στη συμβολή της Ορθόδοξης Εκκλησίας στις παγκόσμιες εξελίξεις, αλλά και στην καθολική αξία της θρησκείαςως παράγοντα ειρήνης, διαλόγου και πολιτισμικής συνάντησης σε έναν κόσμο που επαναπροσδιορίζει αξίες και νοήματα.
Συμμετοχή σε Πάνελ Διεθνούς Συνεδρίου
Στις 7 Απριλίου 2025, συμμετείχα ως προσκεκλημένος ομιλητής στη Θεματική Συζήτηση 2: «Θρησκευτικά μνημεία και οι χριστιανικές αξίες σε διάλογο με την κοινωνία», στο πλαίσιο του 4ου Διεθνούς Συνεδρίου για τη Διεπιστημονική Πολυφασματική Μοντελοποίηση και Συνεργασία για τη Διατήρηση της Πολιτιστικής Κληρονομιάς – TMM_CH 2025, το οποίο πραγματοποιήθηκε στο Ίδρυμα Ευγενίδου στην Αθήνα (7–9 Απριλίου 2025).
Η παρέμβασή μου επικεντρώθηκε στη σημασία των χριστιανικών αξιών στη δημόσια σφαίρα, καθώς και στον ρόλο των θρησκευτικών μνημείων ως ζωντανών φορέων μνήμης και διαλόγου μεταξύ παρελθόντος και παρόντος, πίστης και κοινωνίας.
Το Συνέδριο τελούσε υπό την προεδρία της Ομ. Καθηγήτριας Αντωνίας Μοροπούλου και συγκέντρωσε επιστήμονες και φορείς από την Ελλάδα και το εξωτερικό με αντικείμενο τη βιώσιμη διαχείριση και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς στο πλαίσιο των παγκόσμιων προκλήσεων.
Τιμώντας τη Μάχη του Δραγουμάνου και τους Ήρωες του 1821
Την Κυριακή 23 Μαρτίου 2025, είχα την ιδιαίτερη τιμή και συγκίνηση να απευθύνω ομιλία στο πλαίσιο της επετειακής εκδήλωσης μνήμης για τη Μάχη του Δραγουμάνου, η οποία πραγματοποιήθηκε στον προαύλιο χώρο του Ιερού Ναού Αγίου Διονυσίου Ιλίου. Η εκδήλωση εντάχθηκε στις επετειακές δράσεις για τα 100 χρόνια από την ίδρυση του Δήμου Ιλίου, τιμώντας παράλληλα τη συμβολή της τοπικής κοινωνίας στην Επανάσταση του 1821. Την πρωτοβουλία ανέλαβε ο Σύλλογος Αρκάδων Ιλίου, σε συνεργασία με τον Δήμο Ιλίου, την Ιερά Μητρόπολη Ιλίου και τον Ιερό Ναό Αγίου Διονυσίου, ενώ συμμετείχε ενεργά και η Ένωση Λιοσωτών Ιλίου. Στην ομιλία μου ανέδειξα την ιστορική σημασία της Μάχης του Δραγουμάνου, ενός επεισοδίου που αν και λιγότερο γνωστό, φέρει μεγάλο συμβολισμό για τον ηρωισμό και την αυταπάρνηση των Ελλήνων αγωνιστών. Η καθιέρωση αυτής της ετήσιας τιμητικής τελετής αποτελεί μια ευγενή πράξη ιστορικής μνήμης και εθνικής αυτογνωσίας. Η παρουσία πλήθους πολιτών, συλλόγων και φορέων κατέδειξε πως η ιστορική συνείδηση παραμένει ζωντανή και βαθιά ριζωμένη στον τόπο μας.
Με ιδιαίτερη τιμή συμμετείχα ως ομιλητής στην εκδήλωση κοπής της βασιλόπιτας της Λέσχης Ιστορίας και Πολιτισμού της Α.Ε.Κ., η οποία είχε ως κεντρικό θέμα «Βυζάντιο και ελληνόφωνα χωριά της Κάτω Ιταλίας - Μια κοινή κληρονομιά». Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στη Λεόντειο Σχολή Αθηνών και συγκέντρωσε πλήθος παρευρισκομένων, μεταξύ των οποίων ερευνητές, ακαδημαϊκοί, φοιτητές και φίλοι της ελληνικής και βυζαντινής πολιτιστικής κληρονομιάς. Στην ομιλία μου ανέλυσα τη βαθιά και αδιάρρηκτη σχέση μεταξύ του Βυζαντίου και των ελληνόφωνων κοινοτήτων της Κάτω Ιταλίας, φωτίζοντας τις πολιτισμικές, γλωσσικές και ιστορικές αλληλεπιδράσεις που συνεχίζουν να συνδέουν τους λαούς αυτούς μέχρι σήμερα. Η παρουσία του διακεκριμένου καθηγητή Giorgio Vincenzo Filieri, ειδικού στη διάλεκτο Griko, εμπλούτισε τη συζήτηση με πολύτιμες γλωσσολογικές και πολιτισμικές προσεγγίσεις. Η εκδήλωση περιλάμβανε επίσης μουσικοχορευτική συμμετοχή του Ελληνικού Παραδοσιακού Χορευτικού Ομίλου, υπό τη διεύθυνση του χοροδιδάσκαλου και λαογράφου Γεώργιου Φραγκάκη, προσφέροντας στους παρευρισκομένους μια ζωντανή αναπαράσταση της πολιτισμικής κληρονομιάς των ελληνόφωνων κοινοτήτων της Κάτω Ιταλίας. Η θερμή υποδοχή και ο διάλογος που ακολούθησε κατέδειξαν τη σημασία της διατήρησης και της διάδοσης της κοινής αυτής κληρονομιάς. Θα ήθελα να εκφράσω τις ευχαριστίες μου στη Λέσχη Ιστορίας και Πολιτισμού της Α.Ε.Κ. και στην πρόεδρο Χριστίνα Σούκερη Παπασταμάτη για την πρόσκληση και την άψογη διοργάνωση. Η εκδήλωση αυτή επιβεβαίωσε την ανάγκη για περαιτέρω έρευνα και δράσεις που θα ενισχύσουν τη σύνδεση Ελλάδας και ελληνόφωνων κοινοτήτων της Κάτω Ιταλίας, κρατώντας ζωντανή την ιστορική μας μνήμη και πολιτισμική ταυτότητα.
Με ιδιαίτερη χαρά και τιμή, το Διοικητικό Συμβούλιο του ιστορικού μας Συλλόγου «Οι Φίλοι του Αγίου Όρους» εκφράζει τις θερμές του ευχαριστίες για την ευγενική παραχώρηση του Ιερού Ναού Αγίου Ανδρέα, στον αύλειο χώρο του μεγάρου της Αρχιεπισκοπής Αθηνών (Αγίας Φιλοθέης 19, Αθήνα), όπου τελέστηκε ο Εσπερινός τη Δευτέρα 3 Φεβρουαρίου 2025 και ώρα 18:00. Η εκδήλωση συγκέντρωσε πλήθος μελών και φίλων του Συλλόγου, οι οποίοι συμμετείχαν με ευλάβεια και κατάνυξη. Ο Εσπερινός αποτέλεσε μια σημαντική ευκαιρία για πνευματική ανανέωση και αναστοχασμό, ενισχύοντας τους δεσμούς μας με τη μοναστική και πνευματική κληρονομιά του Αγίου Όρους. Μετά την ακολουθία, ακολούθησε μικρή δεξίωση και η παραδοσιακή κοπή της βασιλόπιτας στο Ξενοδοχείο Electra Palace (Ναυάρχου Νικοδήμου 18-20). Η βραδιά αποτέλεσε μια πολύτιμη ευκαιρία συνάντησης, ανταλλαγής ευχών για το νέο έτος και σύσφιξης των δεσμών μεταξύ των μελών και υποστηρικτών του Συλλόγου μας. Ευχαριστούμε θερμά όλους όσοι μας τίμησαν με την παρουσία τους και συνέβαλαν στην επιτυχία αυτής της σημαντικής συνάντησης. Η συμμετοχή σας αποτελεί απόδειξη των διαχρονικών αξιών και της πνευματικής αποστολής που μας ενώνουν.
Με μεγάλη χαρά συμμετείχα στις εργασίες του Μ´ Θεολογικού Συνεδρίου της Παγκύπριας Ένωσης Ελλήνων Θεολόγων (ΠΕΕΘ) το Σάββατο 25 Ιανουαρίου 2025, στην αίθουσα του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ´ στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου. Το Συνέδριο διεξήχθη υπό την αιγίδα του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου κ.κ. Γεωργίου και είχε ως κεντρικό θέμα την επέτειο των 1700 ετών από την Α´ Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας (325). Το θέμα της ανακοίνωσής μου ήταν: «Ιστορικοκανονικές Προϋποθέσεις της Α´ Οικουμενικής Συνόδου και το κριτήριο της Βιωματικής Πίστης».
Από τη συμμετοχή μου τη Δευτέρα 20 Ιανουαρίου 2025 στην παρουσίαση του Τόμου των Πρακτικών του Β΄ Επιστημονικού Συνεδρίου Μνήμης Μικρασιατικού Ελληνισμού, το οποίο διοργάνωσε στις 20-21 Οκτωβρίου 2023 η Ειδική Συνοδική Επιτροπή Πολιτιστικής Ταυτότητος. Ο Τίτλος του Τόμου είναι: Η Ορθόδοξη Εκκλησία στη Μικρά Ασία, τον Πόντο και την Ανατολική Θράκη από τους πρώτους Χριστιανικούς αιώνες μέχρι τα δραματικά γεγονότα του 20ού αιώνος. Τη χορηγία, εκδοτική επιμέλεια και κυκλοφορία του Τόμου έχει αναλάβει ο εκδοτικός οίκος ΑΡΧΟΝΤΑΡΙΚΙ. Η παρουσίαση έλαβε χώρα την αίθουσα Πολιτιστικών Εκδηλώσεων του Συνοδικού Μεγάρου.
Στη Θεολογική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών πραγματοποιήθηκε η καθιερωμένη εκδήλωση «Κοπής της Πρωτοχρονιάτικης Πίτας» του ΔΠΜΣ «Ελλάδα: Εκκλησιαστική Ιστορία και Πολιτισμός», Σάββατο 18 Ιανουαρίου 2025.
Στη Θεολογική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών πραγματοποιήθηκε η καθιερωμένη εκδήλωση «Κοπής της Πρωτοχρονιάτικης Πίτας», την οποία διοργάνωσε η Κοσμητεία της Σχολής (09.01.2025). Στην φωτογραφία διακρίνονται, ο Πρόεδρος του Τμήματος Θεολογίας Καθ. Δημήτριος Μόσχος, ο Αντιπρύτανης του ΕΚΠΑ Καθ. Χρήστος Καραγιάννης, ο Κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής Καθ. Εμμανουήλ Καραγεωργούδης, ο Γενικός Γραμματέας Ανωτάτης Εκπαίδευσης Καθ. Νίκος Παπαϊωάννου, ο Πρύτανης του ΕΚΠΑ Καθ. Γεράσιμος Σιάσος, ο Αντιπρόεδρος του Σ.Δ. του ΕΚΠΑ Καθ. Νικόλαος Θωμαΐδης, η Αντιπρύτανης του ΕΚΠΑ Καθ. Σοφία Παπαϊωάννου, ο Καθ. Βασίλειος Γαϊτάνης και ο Δ/ντης του Ιστορικού Τομέα του Τμήματος Θεολογίας Καθ. Ιωάννης Παναγιωτόπουλος.
«Ελληνισμός και Φιλελληνισμός: Ρώσοι Διπλωμάτες για την Ελληνική Υπόθεση», ανακοίνωση στο 5ο Διεθνές Συνέδριο «Πύλος: Ιστορία, Τέχνη και Πολιτισμός – Φιλελληνισμός», 13 Δεκεμβρίου 2024, Μέγαρο Τσικλητήρα, Πύλος.
Στην φωτογραφία με τον προεδρεύοντα της Συνεδρίας Θεοφιλέστατο Μεσαορίας κ. Γρηγόριο.