แผนที่ คือเครื่องมือทางภูมิศาสตร์ที่แสดงลักษณะ พื้นผิวโลก โดยการย่อส่วนและใช้สัญลักษณ์เช่น สี เพื่อแทนสิ่งต่าง ๆ ที่เกิดจากธรรมชาติและที่มนุษย์ สร้างขึ้นบนพื้นผิวโลกโดยจัดทำลงบนวัสดุแผ่นราบ แผนที่จะมีข้อมูลลักษณะทางกายภาพ ทรัพยากร และสถานที่สำคัญของจังหวัด เราจึงควรรู้จักแผนที่ เพื่อจะได้นำไปใช้ประโยชน์สำหรับการศึกษาข้อมูล

สามารถแบ่งแผนที่ตามลักษณะการใช้งานออกเป็น ๒ ชนิด คือ แผนที่ อ้างอิง และแผนที่เฉพาะเรื่อง

แผนที่อ้างอิง เป็นแผนที่พื้นฐานสำหรับนำไปพัฒนาเป็นแผนที่ชนิด อื่นต่อไปแผนที่อ้างอิงที่สำคัญ ได้แก่แผนที่ลักษณะภูมิประเทศซึ่งจะแสดง ลักษณะทางกายภาพต่าง ๆ ของพื้นที่ไว้เช่นอาณาเขต ความสูงความต่ำ ของพื้นที่ ภูเขา แหล่งน้ำ ป่าไม้

แผนที่เฉพาะเรื่อง เป็นแผนที่แสดงข้อมูลเฉพาะเรื่องใดเรื่องหนึ่ง เพื่อให้ดูหรืออ่านทำความเข้าใจได้ง่าย เช่น แผนที่รัฐกิจ แสดงที่ตั้งของเขต อำเภอ จังหวัด แผนที่ป่าไม้แสดงพื้นที่ป่าไม้ของประเทศไทย แผนที่ท่องเที่ยว แสดงสถานที่ท่องเที่ยวสำคัญของจังหวัด แผนที่ทางหลวง แสดงเส้นทางการคมนาคมขนส่งทางถนน

การสืบค้นและอธิบายข้อมูลด้วยแผนที่ ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับแผนที่ จะเป็นพื้นฐานที่ทำให้เราสามารถ สืบค้นและอธิบายข้อมูลจังหวัดของเราด้วยแผนที่ได้ปัจจุบันมีแผนที่ที่ให้ ข้อมูลเกี่ยวกับจังหวัดจำนวนมากก่อนที่เราจะนำแผนที่ไปใช้งานควรทราบ หลักการเบื้องต้นในการใช้แผนที่ ดังนี้

สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ ควรเลือกใช้แผนที่ให้สอดคล้องกับกิจกรรมที่ต้องใช้งาน เช่น หากต้องการสืบค้นหรืออธิบายขอบเขตของจังหวัด อำเภอ ควรใช้ แผนที่รัฐกิจแสดงอาณาเขต

น่าเชื่อถือ ควรเลือกใช้แผนที่ที่ผลิตจากหน่วยงานที่น่าเชื่อถือเป็นที่ยอมรับ ได้แก่ หน่วยงานของรัฐ หรือหน่วยงานเอกชนที่มีประสบการณ์ด้านแผนที่ รวมถึงมีวิธีการจัดทำที่ได้มาตรฐาน

ทันสมัย ควรเลือกใช้แผนที่ที่เป็นปัจจุบัน หรือใกล้เคียงกับปัจจุบัน เพื่อให้ได้ ข้อมูลที่ทันสมัย ซึ่งในแผนที่ส่วนใหญ่จะระบุปีที่จัดทำไว้ให้แล้ว

ผสมผสาน เนื่องจากแผนที่แต่ละแบบมีข้อดีและข้อจำกัด การใช้แผนที่แบบ ผสมผสานในการศึกษาเรื่องราวจังหวัด จะทำให้ได้ข้อมูลที่หลากหลาย และ ยังเป็นการตรวจสอบความคลาดเคลื่อนของข้อมูลได้อีกทางหนึ่ง

ดูง่าย ชัดเจน ควรเลือกแผนที่ที่มีสัญลักษณ์ต่าง ๆ ที่สามารถเข้าใจง่าย ไม่ซับซ้อน รวมถึงแผนที่ควรมีขนาดใหญ่ เพื่อให้เห็นข้อมูลได้ชัดเจน