การฟังและการดูเป็นทักษะทางภาษาที่สำคัญในการสื่อสารในชีวิตประจำวัน โดยอาจได้รับสารจากบุคคลหรือจากสื่ออิเล็กทรอนิกส์ต่าง ๆ สื่อเหล่านี้อาจรับสารด้วยวิธีการฟังหรือการดูในลักษณะตอบโต้หรือสื่อสารทาง เดียวก็ได้ จุดมุ่งหมายของการฟังและการดูมีดังนี้

1. เพื่อติดต่อสื่อสารในชีวิตประจำวัน เป็นการฟังและการดูที่ต้องใช้สติปัญญาและวิจารณญาณ ตลอดจนทักษะในการตัดสินใจ การแก้ปัญหาเฉพาะหน้าอย่างฉับไว

2. เพื่อความเพลิดเพลิน เป็นการฟังและดูเพื่อความสนุกสนาน ผ่อนคลาย และคล้อยตามไปกับเรื่องที่ฟังและดู เช่น ฟังและดูดนตรี นิยาย ละคร บทร้อยกรอง โดยผู้ฟังและดูควรมีความรู้ในเรื่องที่ฟังและดูพอสมควร

3. เพื่อรับความรู้ เป็นทักษะที่ผู้รับสารใช้มากที่สุดในชีวิตประจำวัน เช่น ฟังคำอบรมสั่งสอนของพ่อแม่ ฟังครูอธิบาย ผู้ฟังต้องฝึกทักษะการจับใจความ และฝึกการบันทึกช่วยจำ

4. เพื่อได้คติชีวิตและความจรรโลงใจ เป็นการฟังเพื่อเก็บเกี่ยวความรู้และประสบการณ์ เพื่อกลั่นกรองความรู้ ความคิดเหล่านั้นมาเป็นองค์ความรู้ เพื่อเป็นความคิดและประสบการณ์ของตนเอง เพื่อให้เกิดคุณค่าในชีวิต

การจับใจความสำคัญ เป็นการอ่าน/ฟังเพื่อให้ทราบว่า ใคร ทำอะไร ที่ไหน เมื่อไหร่ และผลเป็นอย่างไร เเล้วจดบันทึกใจความสำคัญนั้นไว้หลักการจับใจความสำคัญ มีวิธีปฏิบัติดังนี้

1. ตั้งใจอ่าน/ฟังเรื่อง

2. คิดตั้งคำถาม และตอบคำถามจากเรื่อง ใคร ทำอะไร ที่ไหน เมื่อไหร่ ผลเป็นอย่างไร และให้ข้อคิดอย่างไร แล้วเขียนเป็นแผนภาพโครงเรื่อง

3. เขียนเรียบเรียงสรุปใจความสำคัญของเรื่องด้วยสำนวนภาษาของตนเอง

4. อ่านทบทวน เพื่อตรวจสอบความเรียบร้อย และความถูกต้อง

การสรุปประเด็น

ประเด็นคือ สาระสำคัญ ใจความสำคัญ แก่นของเรื่อง ดังนั้นเราจึงต้องฝึกทักษะในการจับประเด็นเพราะเราต้องสื่อสารและรับสารจากผู้อื่น