Tên gọi, ý nghĩa

Gốm Phù Lãng được đặt theo tên làng Phù Lãng, nơi sản xuất loại gốm này. Tên gọi gắn liền với địa danh, mang ý nghĩa khẳng định nguồn gốc và thương hiệu của một dòng gốm cổ truyền đặc trưng của vùng Kinh Bắc.

Nguồn gốc, địa phương

Gốm Phù Lãng có từ thế kỷ 14, thời nhà Trần.

Tổ nghề là Lưu Phong Tú, một người Việt học nghề gốm từ Trung Quốc và truyền lại cho dân làng.

Gốm được sản xuất tại làng Phù Lãng, huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh, bên bờ sông Cầu – thuận lợi cho giao thương và vận chuyển

 Chất liệu

Nguyên liệu chính là đất sét đỏ lấy từ các vùng lân cận như Thống Vát (Bắc Giang).

Đất có độ dẻo, bền, giữ nhiệt tốt – rất phù hợp với phương pháp nung lò truyền thống.

Chất liệu chế tác

Gốm được nặn tay, vuốt bằng bàn xoay, sau đó đắp nổi họa tiết bằng kỹ thuật chạm khắc nổi tinh xảo.

Men đặc trưng là men da lươn, màu vàng nâu – tạo vẻ cổ kính, mộc mạc và đậm chất truyền thống.

Gốm được nung trong lò củi từ 2–3 ngày, cho ra sản phẩm có độ bền cao và màu sắc tự nhiên.

Hình dạng, ứng dụng

Đồ dùng sinh hoạt: chum, vại, bình đựng nước, vò rượu…

Đồ thờ cúng: lư hương, đỉnh đồng, đài thờ, bát hương…

Đồ trang trí: tượng, bình hoa, tranh gốm

Đồ lưu niệm, quà tặng: nhỏ gọn, mang nét dân gian đặc trưng.

Họa tiết, phong cách

Họa tiết chủ yếu là hoa lá, linh vật (rồng, phượng), cảnh sinh hoạt dân gian.

Phong cách đặc trưng là đắp nổi (chạm bong), thể hiện chiều sâu và sinh động cho từng sản phẩm.

Màu sắc thiên về tông nâu, vàng, đất nung, mang vẻ đẹp cổ kính và trầm mặc.

Ý nghĩa văn hóa tinh thần

Gốm Phù Lãng không chỉ là sản phẩm thủ công, mà còn là di sản văn hóa phi vật thể, mang theo hồn cốt của vùng đất Kinh Bắc.

Gắn liền với đời sống tâm linh, phong tục thờ cúng, phản ánh sâu sắc tinh thần người Việt.

Là biểu tượng của sự sáng tạo, tinh tế và kiên trì của người thợ làng nghề.

Giá trị hiện đại

Được nhiều nghệ nhân trẻ phục dựng và sáng tạo theo hướng gốm nghệ thuật, kết hợp yếu tố truyền thống – hiện đại.

Được sử dụng trong trang trí không gian nội thất, homestay, nhà cổ, khu du lịch.

Trở thành điểm đến du lịch trải nghiệm làng nghề hấp dẫn, giúp bảo tồn và phát triển giá trị văn hóa địa phương.