Tên gọi, ý nghĩa

Gốm Bát Tràng là tên gọi của dòng sản phẩm gốm sứ nổi tiếng có xuất xứ từ làng Bát Tràng (xã Bát Tràng, huyện Gia Lâm, Hà Nội).

"Bát" nghĩa là bát ăn cơm, đồ dùng gốm.

"Tràng" nghĩa là xưởng, nơi sản xuất.

=> "Bát Tràng" ám chỉ nơi chuyên làm bát đĩa, đồ gốm.

Nguồn gốc, địa phương

Làng gốm Bát Tràng hình thành từ khoảng thế kỷ 14-15, thời nhà Trần.

Có nguồn gốc từ những người thợ gốm ở làng Bồ Bát (Ninh Bình) theo vua Lý Công Uẩn ra Thăng Long, thấy đất Bát Tràng có đất sét trắng tốt nên lập làng và mở lò gốm.

Ngày nay, làng Bát Tràng nằm ven sông Hồng, thuộc xã Bát Tràng, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội.

Chất liệu

Nguyên liệu chính: đất sét trắng, cao lanh, tràng thạch và các khoáng chất thiên nhiên.

Đất được lấy chủ yếu từ vùng ven sông Hồng, có độ dẻo và kết dính cao, thích hợp cho chế tác gốm.

Chất liệu chế tác

Được chế tác hoàn toàn thủ công hoặc kết hợp bán thủ công.

Các công đoạn bao gồm: nhào đất, tạo hình (nặn tay, khuôn), phơi khô, trang trí, tráng men, nung ở nhiệt độ cao (khoảng 1200 – 1300°C)

Men gốm là men tro, men rạn, men ngọc, men lam...

Hình dạng, ứng dụng

Hình dạng đa dạng: bát, đĩa, ấm chén, bình hoa, chum, lọ lộc bình, tượng, đồ trang trí, tranh gốm...

Ứng dụng: đồ gia dụng, đồ thờ cúng, đồ trang trí, quà tặng, đồ lưu niệm, nội thất cao cấp.

Họa tiết, phong cách

Họa tiết phong phú: rồng, phượng, sen, trúc, hoa văn cổ, phong cảnh, thư pháp...

Phong cách: kết hợp giữa truyền thống và hiện đại, mang nét đặc trưng văn hóa Việt Nam.

Một số sản phẩm có họa tiết vẽ tay rất tinh xảo, thể hiện tay nghề điêu luyện.

Ý nghĩa văn hóa tinh thần

Là biểu tượng của tinh hoa nghề thủ công Việt Nam

Gắn liền với đời sống văn hóa của người dân, từ đồ dùng thường ngày đến tín ngưỡng, phong thủy.

Thể hiện sự khéo léo, sáng tạo, tinh thần bền bỉ của người Việt qua từng thế hệ.

 Giá trị hiện đại của gốm Bát Tràng

Được xuất khẩu sang nhiều nước trên thế giới.

Là sản phẩm văn hóa du lịch tiêu biểu của Hà Nội.

Kết hợp giữa truyền thống và hiện đại, gốm Bát Tràng ngày càng được ứng dụng trong thiết kế nội thất, nghệ thuật trưng bày, quà tặng cao cấp.

Giúp gìn giữ và phát huy nghề thủ công truyền thống trong thời đại hội nhập.